|
Αγαπητέ αναγνώστη,
Το παρόν άρθρο προκύπτει από πρόσφατες παρατηρήσεις, διαπιστώσεις και εμπειρίες μου που ήθελα να μοιραστώ ως τέτοιες και λίγοτερο ως σκέψεις προς αναστοχασμό ( λες και πρέπει να υπάρχει διάκριση των δύο). Στη θεωρία ξέρουμε ότι ο καθένας από εμάς είναι ξεχωριστός, αποτελείται δηλαδή από συνδυασμούς διαφορετικών γονιδίων, σκέψεων, συναισθημάτων, συμπεριφορών, βιωμάτων. Στην πράξη όμως τείνουμε να βάζουμε ανθρώπους σε κατηγορίες, να λέμε η τάδε ομάδα συμπεριφέρεται με ένα τρόπο, η δείνα με έναν άλλο τροπο κ.ό.κ. Σε ένα βαθμό αυτό έχει αποδειχτεί χρήσιμο, για να κατανοήσουμε κάπως τον άνθρωπο και τον κόσμο. Όπως, επίσης, έχει φανεί χρήσιμο στην επιστήμη για να θεωρήσει ότι ό,τι συμβαίνει σε ένα σώμα συμβαίνει και σε άλλα, άρα το αντικέιμενο μιας συγκεκριμένης εγχείρισης θα είναι το ίδιο σε παραπάνω από έναν ασθενείς. Αλλά ίσως όχι και το αποτέλεσμά της. Με γνώμονα την εμπειρία μου στη χορήγηση φαρμάκων στην ψυχική υγεία, ενώ παρατηρούνται κοινές επιδράσεις, η συνολική επίδραση εξαρτάται από οργανισμό σε οργανισμό. Άρα όσο κι αν προσπαθούμε να προσομοιάσουμε ένα 'μέσο όρο' ανθρώπου, αυτός πάντα θα είναι σχετικός και θα ξεφεύγει του απόλυτου ορισμού. Το ότι ο καθένας μας είναι ξεχωριστός και μοναδικός σημαίνει ότι ο καθένας κάθε στιγμή υπάρχει ή βιώνει κάτι εντελώς μοναδικό ως είδος, ως ποιότητα και ως ένταση που δε μπορεί να συγκριθεί ως ίδιο με τίποτα άλλο και δεν θα ξαναυπάρξει ή υπήρξε ποτέ. Σαφώς θα υπάρχουν ομοιότητες με άλλες αντίστοιχες εμπειρίες αλλά δυο εμπερίες π.χ. μιας ίδιας εγχείρισης δε μπορούν να ταυτιστούν ποτέ ως ίδιες. Μένοντας με μία τέτοια σκέψη ο καθένας θα έχει τις δικές του σκέψεις, αισθήσεις, ανησυχίες, προβληματισμούς κλπ. Μένοντας με αυτή τη σκέψη ίσως συνειδητοποιήσουμε πολλά για τη ζωή μας, π.χ. πόσο αξιακά ξεχωριστοί είμαστε ο καθένας ως ένα κράμα ύλης, ενέργειας, ζωής, θεού θα λέγαμε, πόσο λογικό είναι να αισθανόμαστε μόνοι όταν οι άλλοι δε μας καταλαβαίνουν ακριβώς ή πόσο χρειάζεται να εξηγήσουμε την εμπειρία μας για να μας κατανοήσει κάποιος άλλος. Προσωπικά δε θεωρώ ότι είναι από τις εύκολες διαπιστώσεις που μπορεί να κάνει και να αφομοιώσει κάποιος, αλλά πάλι είναι καθαρά προσωπικό. Πολλές φορές γράφοντας αυτά τα άρθρα και έμμεσα περιγράφοντας κάτι που έχω βιώσει εγώ ή παρατηρήσει ή θέλω να εκφράσω, συνειδητοποιώ ότι άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν βιώσει ή παρατηρήσει τα ίδια, αντίθετα ή διαφορετικά πράγματα. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, συχνά το πόσο διαθέτουμε ουσιαστικά τον εαυτό μας για να ακούσει κάτι άλλο εκτός από μας και πόσο νομίζουμε ότι γνωρίζουμε ή καταλαβαίνουμε τους άλλους. Αν για παράδειγμα, ακούγοντας κάποιον να περιγράφει μία εμπειρία του, μας θυμίσει μια δικιά μας αντίστοιχη εμπειρία τότε είναι πολύ πιθανό να μην ακούσουμε μέρος της πληροφορίας που μοιράζεται ο άλλος και η οποία δε θα συνάδει με τη δικής μας αντίστοιχη εμπειρία. Αυτό που ξέρουμε από εμάς (όπως μελέτες για τη συνειδητότητα δείχνουν) ορίζεται από τις αναμνήσεις μας, ενώ η εμπειρία στο παρών είναι συνεχώς υπό δημιουργία. Προφανώς μιλώντας εκ θέσεως και εμπειρίας ως ψυχοθεραπευτής (και ως άνθρωπος που έχει το ενδιαφέρον και την ιδιοσυγκρασία για αυτό), έχω συχνά την τιμή να γίνομαι μάρτυρας και να συμμετέχω στους κρυφούς και φανερούς κόσμους των ανθρώπων. Αυτά που φοβούνται, αυτά που δεν έχουν φανερωθεί ποτέ ξανά, αυτά που δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ ως επιθυμίες, νοήματα και όνειρα, αυτά που ζητούν να επιλυθούν από το κουβάρι που έχουν τυλιχτεί με τα χρόνια. Κάθε φορά εκπλήσσομαι με τη μοναδικότητα με την οποία εκφράζεται η ζωή μέσα από τον άνθρωπο. Όταν ένας άνθρωπος απλά αφηγείται, περιγράφει, εκφράζει, επικοινωνεί με ειλκρίνεια και αλήθεια την πολυπλοκότητα όλων όσων αισθάνεται, βιώνει, σκέφτεται, ζεί τότε εκεί δεν υπάρχει ασχήμια αλλά μόνο ομορφιά και τέχνη, δεν υπάρχει κρίση καλού και κακού αλλά μόνο αγάπη, δεν υπάρχει σωστό και λάθος αλλά μόνο κατανόηση. Είναι σαν κάποιος να βλέπει ένα ουράνιο τόξο και συνειδητά να προσπαθεί να ξεχάσει ότι δε σχετίζεται με την βροχή που μόλις του έδωσε τη σκυτάλη. Το πώς κανείς γνωρίζεται, συνδέεται και διαχειρίζεται την μοναδικότητα του ίδιου αλλά και των άλλων, είναι ένα ακόμη προσωπικό ερώτημα. Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Αγαπητέ αναγνώστη,
Μάλλον το παρόν άρθρο προκύπτει από μια βαθύτερη ανάγκη κατανόησης και έκφρασης αυτού που σχετίζεται με την καρδιά και την αγάπη. Ίσως όλοι σε κάποιο βαθμό έχουμε βιώσει έναν βαθύ ενθουσιασμό, έρωτα για κάποιον άνθρωπο (ή ίσως και για ένα πράγμα, δραστηριότητα κλπ). Βλέπουμε σε αυτόν κάτι που μας ενδιαφέρει και θέλουμε να έρθουμε σε επαφή μαζί του και σε ένα βαθμό να το κάνουμε δικό μας. Αναγνωρίζουμε σε αυτήν ποιότητες που μας αρέσουν και 'πέφτουμε με τα μούτρα' σε ένα παιχνίδι διεκδίκησης, ρίσκου, γνωριμίας, προσπάθειας, μάχης, αφήματος στο νέο άγνωστο που μας έλκει. Φυσικά, όπως και τίποτα άλλο στη ζωή μας δεν το επιλέγουμε τυχαία. Μπορεί να μην έχουμε απόλυτη συνείδηση των λόγων για τους οποίους το επιλέξαμε, αλλά πάντα υπάρχουν. Είναι όπως το σχολείο, αν ξέραμε πώς να γράφουμε, δε θα χρειαζόταν να πάμε στο σχολείο. Άρα ζούμε πράγματα, ακριβώς γιατί έχουμε να μάθουμε απο αυτά, κυρίως για εμάς αλλά και για τους άλλους, το κόσμο, τη ζωή. Ακριβώς όπως στο σχολείο, υπάρχουν μαθήματα που παρακολουθούμε και μαθαίνουμε για αυτά με περισσότερη ή λιγότερη ευχαρίστηση από άλλα ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία και τα ενδιαφέροντά μας. Από τη δική μου εμπειρία στη ζωή τα πιό μεγάλα μαθήματα (κυρίως αυτά που αφορούν στην ίδια μας την ύπαρξη) μαθάινονται με πολύ πόνο και ο λόγος είναι απλός. Όταν πρόκειται να εγχειριστεί κάποιος για να διορθωθεί κάτι στα όργανά του, χρειάζεται αναισθησία για να μην πονέσει. Το ίδιο ακριβώς είναι όταν κάποιος 'μεγαλώνει' συναισθηματικά ή πνευματικά, περνάει από την αντίστοιχη διαδικασία 'εγχείρισης' όπου κάτι αφαιρείται, κάτι προστίθεται και ενσωματώνεται προκειμένου το άτομο να ενσωματώσει το μάθημα, αυτή τη νέα πληροφορία. Έτσι, αποκτά αυτόπου αποκαλώ 'νέο (συναισθηματικό) σώμα' ή 'κέλυφος', μέχρι την επόμενη φορά που θα σπάσει πάλι. Αυτή είναι η αέναη κίνηση, αλλαγή και εξέλιξη της ζωής. Είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι ο καμβάς της ζωής μας αποτελείται από μαθήματα που παίρνουμε μέσω των εμπειριών. Ό,τι κάνουμε το κάνουμε γιατι θέλουμε να νιώσουμε καλά, να καλύψουμε μιά αναγκη, να νιώσουμε με ένα συγκεκριμένο τρόπο κλπ Όταν λοιπόν ερωτευόμαστε έναν άνθρωπο είμαστε διατεθείμένοι αυτόβουλα να συνατήσουμε κάποιον στο επέκεινα του εαυτού μας και της ζωής μας, σε ότι δεν έχουμε συνηθίσει τον εαυτό μας να είναι και να κάνει. Ξαφνικά εκεί που φοράγαμε ένα συγκεκριμένο έδνυμα και παίζαμε μερικούς συγκεκριμένους ρόλους, ξαφνικά μπορούμε να αλλάξουμε διάφορα κοστούμια, σκηνικά και να παίξουμε διάφοροους ρόλους με κάποιον άλλο μαζί. Σαν μια ελέυθερη πτώση, ένα διαρκές άγνωστο μαζί με κάποιον που η αδρεναλίνη είναι το βιώμα αυτό της μεταβλητότητας του εαυτού. Και όπως όλα τα πράγματα (ευχάριστα και μη) λαμβάνουν κάποια στιγμή ένα τέλος και εκεί αρχίζει η ερώτηση εάν το 'παιχνίδι' θα συνεχιστεί ή όχι. Για κάποιους ανθρώπους η απάντηση είναι αυτόματα 'όχι' γιατί θέλουν να έχουν συνέχεια αυτήν την έντονη αδρεναλίνη της πτώσης. οπότε θα προσανατολιστούν στο να βρούν τον επόμενο παρτενέρ για την εμπειρία. Άλλοι ανθρώποι ίσως θεωρήσουν αυτή την εμπειρία τυχαία και ανεξήγητη και την αφήσουν να χαθεί όπως μυστηριακά ήρθε, δυσκολευόμενοι να βρούν ισορροπία μεταξύ της λογικής και του ξέφρενου συναισθήματός τους. Άλλοι άνθρωποι μπορεί να θεωρήσουν ότι αυτές οι εμπειρίες δε τους συμβαίνουν συχνά και να θέλουν να διατηρήσουν την επαφή και το συναίσθημα με τον άνθρωπο για τον οποίο το ένιωσαν. Δεν είναι εύκολο να το δεχτούμε αλλά συστατικό του έρωτα είναι ότι μας αρέσει η επιθυμία του άλλου για εμάς και η επίδραση που έχουμε σε εκείνον. Εάν μια σχέση παραμείνει σε αυτά τα στοιχεία που είναι θα λέγαμε το δόλωμα, η κόλλα από το μέλι, τότε δε θα μπορέσει να διατηρηθεί γιατί σε αυτή της τη μορφή για πολύ καιρό, γιατί κάποια στιγμή η πτώση θα συναντήσει το έδαφος. Εάν οι άνθρωποι θέλουν κάτι παραπάνω από αυτή την αδρεναλίνη, τότε ο έρωτας μπορεί να μετουσιωθεί σε αγάπη. Και εκεί είναι που οι περισσότερες σχέσεις τελειώνουν γιατί περιμένουμε να διατηρηθούν με τους ίδιους όρους. Στην αγάπη στόχος δεν είναι να γίνει ο άλλος αυτό που θέλουμε εμείς και ανάποδα. Στην αγάπη είμαστε ελεύθεροι ως ενήλικες να αγαπήσουμε τον άλλο για αυτό που είναι, να του ζητήσουμε αυτό που θέλουμε και να έχει τη δυνατότητα να δεχτεί ή αρνηθεί και ανάποδα, να συνεχίσουμε να εξελισσόμαστε παράλληλα με τον άλλο και αυτό να μη μας χωρίζει αλλά να μοιραζόμαστε βαθιά τα μαθήματα και ταξίδια της ζωής μας. Η αγάπη ζητά πολύ περισσότερη ευαλωσιμότητα, ωριμότητα, αναζήτηση, ειλικρίνεια, προσήλωση από το πάρτυ του ενθουσιασμού και του έρωτα. γι αυτό και επιτυγχάνεται πολύ πιο δύσκολα. Η αγάπη καλεί για την αυτόβουλη εγχείριση για την ίαση και εξέλξη μας στο άσφαλές περιβάλλον μιας σχέσης εμπιστοσύνης. Ας μην παρεξηγήσουμε όμως την αγάπη με την κολακεία. Η αγάπη δεν κρατάει κανένα ελεύθερο και περιορισμένο, δε κρίνει και κατακρίνει κανένα για το παρελθόν, παρόν και μέλλον του, δεν καταδικάζει κανένα για τις επιλογές και τις πράξεις του σε στιγμές δύναμης και αδυναμίας. Η αγάπη εκτιμά, κατανοεί, συγχωρεί και αγκαλιάζει βλέποντας ομορφιά παντού γιατί ξέρει πώς τελειότητα και ατέλεια είναι δυο πλευρές του ίδου πράγματος, της ύπαρξης. Η καρδιά ως το όχημα της αγάπης, δε κάνει λάθη και επιλέγει πάντα αυτό που έχει κάτι να της δείξει. Πόσο συχνά άραγε μας αφήνουμε να ακούσουμε και να ακολουθήσουμε την καρδιά μας; Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Έχει περάσει λίγος καιρός από το τελευταίο άρθρο και αυτό γιατί μερικές φορές χρειάζεται χρόνος ησυχίας και αφομοίωσης αντί εξωτερίκευσης. Σε αυτό το άρθρο θέλω να συζητήσω κάτι που βλέπω να απασχολεί και εμένα και πολλούς ανθρώπους, αυτό του 'αφήνω' κάτι. Αυτό μπορεί να είναι μία ιδέα, μία κατάσταση, μία δουλειά, ένα όνειρο, έναν άνθρωπο, μία σχέση, μια συνήθεια κλπ. Θεωρώ ότι κάθε τι στο οποίο προσκολλούμαστε ξεκινά από ένα ενδιαφέρον, λίγη περιέργια για κάτι που μας κινεί το ενδιαφέρον. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι αποτελούμαστε από ενέργεια που είτε ξοδεύεται, είτε αποθηκεύεται στο σύστημά μας. Αν ακολουθήσουμε αυτό το ενδιαφέρον και πάρουμε την πληροφορία ή την εμπειρία που έχει να μας δώσει δημιοργούμε αυτό που λέει η αντίστοιχη θεραπεία, μια gestalt, ένα ολοκληρωμένο δηλαδή σύνολο που είναι παραπάνω από απλά το άθροισμα των μερών του. Έτσι, έχοντας βιώσει αυτό το ολόκληρο ως προς κάτι συγκεκριμένο, μπορούμε να συνεχίσουμε στο επόμενο ενδιαφέρον μας κ.ό.κ. Αυτά τα ενδιαφέροντα θα μπορούσε να είναι ο,τιδήποτε κάνουμε στη ζωή μας από κάτι πολύ σύνθετο σε κάτι πολύ απλό. Φανταστείτε, δηλαδή, ενώ πλένουμε τα δόντια μας, ταυτόχρονα να μαγειρεύουμε, να προσπαθούμε να ντυθούμε και να μιλήσουμε στο τηλέφωνο. Πιθανόν να αισθανόμσταν εκνευρισμένοι και με ένα αίσθημα ανικανοποίητου για το ότι ίσως δε κάναμε καμιά από τις δουλειές με την επάρκεια και την ευχαρίστηση που θα θέλαμε γιατί όλες προσπαθούσαμε να τις χωρέσουμε στον ίδιο χρόνο. Η ολοκλήρωση, δηλαδή, κάθε πράξης, ενέργειας κλπ που κάνουμε με σχετική επάρκεια, φέρνει ικανοποίηση και ευχαρίστηση. Υπάρχουν πράγματα στα οποία προσκολλούμαστε έντονα ή για αρκετό χρονικό διάστημα π.χ. μία δουλειά, μία σχέση, ένας στόχος. Στην πάροδο του χρόνου (όσο πολύς ή λίγος) είναι αυτός μπορεί να ξεχάσουμε ή να φύγει από την προσοχή μας ο λόγος για τον οποίο αρχικά μας κέντρισε το συγκεκριμένο πραγμα το ενδιαφέρον. Αυτός ο λόγος (ή λόγοι) σχετίζεται περισσότερο με εμάς και λιγότερο με το πράγμα αυτό καθευτό. Είναι δική μας η gestalt που φυσικά συνδέεται με κάτι εξωτερικό αλλά το σπίτι της είναι μέσα μας. Εάν λοιπόν, οι εξωτερικές συνθήκες, πληροφορίες, προσλαμβάνουσες αλλάξουν τότε αλλάζει και το αρχικό μας ενδιαφέρον; Για κάποια πράγματα ίσως ναι, για κάποια πράγματα ίσως όχι. Αν, για παραδειγμα, μόλις πιάσαμε την πρώτη μας δουλειά ως δικηγόρος και η εταιρεί στην οποία δουλεύουμε δε μας ευχαριστεί, τότε δε σημαίνει ότι η δικηγορία δε μας ταιριάζει αλλά ίσως ότι είτε πρέπει αν ζητήσουμε αλλαγές στις συνθήκες εργασίας, είτε να αλλάξουμε εταιρεία. Η αρχή είναι η ίδια για όποιο τομέα κι αν μιλάμε, σχέσεις, δουλειά, στόχους κλπ. Ο καθένας από εμάς είναι μοναδικός στον κόσμο και αυτό έχει αξία και λάμψη από μόνο του, είτε το αναγνωρίζουμε, είτε όχι, είτε το αναγνωρίζουν οι άλλοι, είτε όχι. Αυτή η λάμψη φαίνεται σαν προβολέας όταν δείχνουμε ποιοί είμαστε, τί θέλουμε, τί είναι σημαντικό για εμάς. Δε μπορούμε να ελέγχξουμε αν θα την αναγνωρίσουν οι άλλοι, μπορούμε όμως να ελεγχξουμε αν την αναγνωρίζουμε εμείς. Αν δεν την αναγνωρίζουμε τότε θα παραμένουμε σε δουλειές και συνθήκες που δε θα μας εκτιμούν για τον όποιο λόγο, σε σχέσεις που θα μας ζητάνε να αλλάξουμε (ή θα ζηταμε να αλλάξουν), σε σχέδια που ποτέ δεν θα είμαστε αρκετοί για να εκπληρώσουμε κ.ό.κ. Η αξία και η πολυτιμότητα του καθενός δεν είναι σχετική ανάλογα με το περιβάλλον του. Αυτή είναι η εξωτερική θεώρηση της πολυτιμότητας μέσα από τα μάτια κάποιου άλλου που θα είναι πάντα σχετική. Μιλάω για την αυτούσια αξία και πολυτιμότητα της ύπαρξης κάποιου. Η διαδικάσία της 'αποκόλλησης' είναι μια σύνθετη και επίπονη διαδικασία, καθώς πρέπει να αποχωριστούμε ή να μετουσιώσουμε κάτι που είχε ενδιαφέρον και αξία για εμάς. Συχνά αποκολλούμαστε πρόωρα απο ανθρώπους και καταστάσεις γιατί μας είναι σχεδόν αδύνατο να μπούμε στην ευάλωτη θέση και να πούμε πώς αισθανόμαστε, τί σκεφτόμαστε και τί θέλουμε ως ενήλικες και με ευθύνη (που δεν αφορά τόσο στον άλλο όσο στον εαυτό μας γιατί δείχνει το ποιοί είμαστε αναγνωρίζοντας στον εαυτό μας το διακίωμα να ζητήσει αυτό που θέλει από το περιβάλλον του- και ίσως το πάρει, ίσως όχι). Εάν δεν έχουμε προσπαθήσει αρκετά την υγιή αλληλεξάρτηση ή κατανοήσει αρκετά σε τί είμαστε προσκολλημένοι και γιατί θέλουμε να αποκολληθούμε, τότε οι απόπειρες αποκόλλησης θα είναι ανεπιτυχείς και θα φέρουν περισσότερο πόνο. Εάν για παράδειγμα, παραμείνουμε στη δουλειά που δε μας εκτιμούν, αφού έχουμε εκφράσει ενήλικα το τί θέλουμε, περιμένοντας να μας εκτιμήσουν και θυμώνοντας όταν δε γίνεται, τότε ματαιοπονούμε στην ουτοπία περιμένοντας να αλλάξει κάτι στον άλλο, ενώ ουσιαστικά χρειάζεται να αλλάξουμε εμείς το πώς βλέπουμε και συμπεριφερόμαστε στον εαυτό μας. Στο δρόμο προς την ενηλικίωση συχνά μεταθέτουμε την ευθύνη στον άλλο για τα πράγματα που δε κάνουμε εμείς για τον εαυτό μας. Μαζι με τον πόνο της απώλειας (πραγματικού ή νοητικού διαχωρισμού από ένα κομμάτι του εαυτού μας), η αποκόλληση όταν γίνεται συνειδητά και με καρδία, ουσιαστικά βασίζεται σε μια διάθεση προς ελευθερία, σε μια επιλογή προς μια πιο υγιή σχέση με τον εαυτό και με τους άλλους και με μια αναγνώριση της πολυτιμότητάς του. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Σε αυτό το άρθρο θέλω να συζητήσω ένα θέμα που στη βάση του είναι απλό αλλά και ταυτόχρονα δύσκολο στην κατανόηση και αφομοίωσή του ή τουλάχιστον εγώ δυσκολεύτηκα αρκετά. Από παιδιά συνηθίζουμε στην ιδέα ότι υπάρχει πάντα ένας άνθρωπος που ξέρει κάτι και εμείς είμαστε οι μαθητές που ια το μάθουμε. Πράγματι, κάποιος μας μαθαίνει πώς να πάμε στην τουαλέτα, πώς να γράφουμε και να διαβάζουμε, πώς να κάνουμε ένα άθλημα, να παίζουμε κάποιο μουσικό όργανο ή να μιλάμε κάποια ξένη γλώσσα. Ένας δάσκαλος ουσιαστικά μεταδίδει γνώση (μια σειρά οργανωμένων πληροφοριών) για ένα συγκεκριμένο θέμα σε κάποιον άλλο, με τον ίδιο τρόπο που ο ίδιος έμαθε αυτή τη γνώση από κάποιον άλλο. Αυτή γνώση μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μίας δεξιότητας ή όχι. Πόσοι από εμάς δεν επιχειρήσαμε ως παιδιά να μάθουμε κάτι και για όποιο λόγο δεν το συνεχίσαμε για να πάρουμε αυτή τη γνώση και ίσως να αναπτύξουμε την αντίστοιχη δεξιότητα; Τί συμβαίνει όμως όταν το πεδίο της γνώσης είναι η ίδια η ζωή, το πώς διαχειριζόμαστε τον εαυτό μας, τις καταστάσεις, τους άλλους κλπ. ; Ποιός είναι ο δάσκαλός μας τότε και πάνω σε ποιά γνώση θα βασίσουμε την ανάπτυξη ή όχι της όποιας δεξιότητας να ζήσουμε μια ζωή όπως τη θέλουμε. Πρώτοι δάσκαλοι στη ζωή μας είναι οι γονείς μας και το άμεσο περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουμε. Από εκέινους αντιγράφουμε συμπεριφορές, βλέπουμε τί θεωρείται καλό ή κακό, τί επιτρέπεται και τί όχι, τί είναι ωφέλιμο και τί βλαβερό, πόσο να εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και πόσο τους άλλους, τί μπορούμε να κάνουμε και τί όχι κλπ. Έτσι φτιάχνουμε συνειδητά και ασυνείδητα ένα πρώτο εσωτερικό εγχειρίδιο για το πώς μπορούμε να ζήσουμε τη ζωή μας. Φυσικά, μεγάλο ρόλο παίζει και η ιδιοσυγκραία, οι ποιότητες του ατόμου για το τί ακριβώς εγχειρίδιο θα δημιουργήσει, δύο δίδυμα με τις ίδιες πρσλαμβάνουσες θα έχουν διαφορετικά κεφάλαια και αντιδράσεις. Αυτό το εγχειρίδιο περιέχει πληροφορίες (απόψεις, τρόπους κλπ) που μπορεί να συμφωνούμε ή να μη συμφωνούμε αλλά μάλλον χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας χωρίς να το συνειδητοποιούμε, όπως τους κανόνες γραμματικής στη γλώσσα μας που δεν τους σκεφτόμαστε αλλά τους εφαρμόζουμε καθημερινά. Μεγαλώνοντας και όσο γνωρίζουμε καλύτερα τον εαυτό μας μέσα απο τις εμπειρίες μας, συνειδητοποιούμε σε κάποιο βαθμό το τί περίεχει το εγχειρίδιο μας και αν δε συμφωνούμε πιά με αυτό που γράφει αρχίζουμε και σβήνουμε και γράφουμε κάτι άλλο, μία νέα πληροφορία στη θέση του. Αυτό μπορεί να γίνει συνειδητά ή ασυνείδητα και από τι στιγμή που καταλαβαίνουμε ότι γίνεται συνεδητά, τότε μπορούμε να αναγνωρίσουμε ότι θέτουμε σε εφαρμογή και δημιουργούμε τον δάσκαλο μέσα μας. Αυτός είναι η εσωτερική φωνή, η αρμόδια Αρχή μέσα μας που σε συνενόηση με την ψυχή μαςς (βαθύτερη ύπαρξη) αντλεί από τις εμπειρίες μας τα μαθήματα που μας είναι προσωπικά χρήσιμα για εμάς και τη ζωή μας. Για παράδειγμα, εάν έχουμε μάθει από διάφορα βιώματά μας ότι 'δεν είναι καλό να εμπιστευόμαστε απόλυτα τους ανθρώπους γιατί θα σε προδώσουν', τότε στις σχέσεις μας θα κρατάμε πάντα ένα μέρος μας εκτός της σχέσης από φόβο μήπως εμπιστευτούμε απόλυτα και αφεθούμε. Στην πραγματικότητα, κάθε μας σχέση, κάθε τι με το οποίο συνδεόμαστε αντικατοπτρίζει τη σχέση μας με διάφορα μέρη του εαυτού μας (που δεν είναι στατικός). Με όποια χρώματα, σχήματα και μυρωδιές απεικονίζουμε τον εξωτερικό κόσμο, τα ίδια χρησιμοποιούμε για κάποια κομμάτια του εσωτερικού. Είναι βαθιά ανακουφιστικό (για μενα ήταν τουλάχιστον) να συνειδητοποιεί κανείς ότι ταυτόχρονα κάθε δράση εμπεριέχει και την αντίδραση μέαα της. Όταν δηλαδή κάποιος ακούει ή βοηθάει κάποιον δεν το κάνει μόνο για τον άλλο- που μπορεί να είναι το αρχικό θέλω- και ταυτόχρονα παίρνει κάτι και ο ίδιος από αυτό. Αντίστοιχα, όταν κάποιος φαίνεται να 'παίρνει' μόνο από τους άλλους τότε κάποιο άδειο του χώρο προσπαθεί να γεμίσει και ταυτόχρονα δίνει και την ευκαιρία στον άλλο να διαπιστώσει για τον ίδιο το πόσα δίνει, αν τα εκτιμά και αν θέλει να πάρει και ο ίδιος αντίστοιχα. Επεκτείνοντας αυτές τις σκέψεις, διαπιστώνουμε ότι δάσκαλος με την έννοια αυτού που μας δείχνει κάτι καινούργιο, μπορεί να είναι ο οποιοσδήποτε και ο,τιδήποτε γύρω μας ακριβώς γιατί μας δείχνει μία άλλη πλευρά του κόσμου, μία άλλη πλευρά του εαυτού μας. Αυτές οι πλευρές μπορεί να μη μας αρέσουν, να μην της έχουμε συνηθίσει, να είναι άβολες και αντικρουόμενες με ό,τι υπάρχει γραμμένο ήδη στο εγχειρίδιό μας, αλλά παρόλα αυτά είναι το ίδιο αληθινές με ό,τιδήποτε ξέρουμε καλά για εμάς. Με όλες τις διαρκώς νέες μεθόδους αυτοεξερεύνησης, προσωπικής ανάπτυξης, αυτοαναζήτησης, θεραπείας κλπ νομίζω ότι ξεχνάμε συχνά ότι ο μέγιστος 'κριτής', δάσκαλος, ιερέας, σύντροφος και υποστηρικτής που φιλτράρει τις εμπειρίες του προς όφελος του είναι βαθιά μέσα μας και μπορεί να πάρει όλες τις μορφές. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Αυτό το άρθρο ήθελα να το γράψω από καιρό και σχετίζεται με τις παρατηρήσεις και τα βιώματά μου ζώντας στην ελληνική πραγματικότητα. Φυσικά, εμπεριέχει τις δικές μου αντιλήψεις και συναισθήματα βάση των δικών μου εμπειριών και βιωμάτων καθώς και την έμφυτη περιέργιά μου για κάποια 'γιατί' των αθρώπων. Μεγαλώνοντας στην Ελλάαδα δυσκολευόμουν πάντα να καταλάβω πώς σε μία τόσο πλούσια σε φυσική ομορφιά και πόρους χόρους μπορεί να ζούν άνθρωποι που συχνά γκρινιάζουν, δεν είναι ευχαριστημένοι, κάνουν κακό στον εαυτό τους με τσιγάρο, ποτό κλπ και δείχνουν συχνά την έλλειψη σεβασμού τους στον διπλανό τους και στο περιβάλλον που ζουν. Αυτή η πραγματικότητα ήταν ό,τι ήξερα, το δεδομένο που πάντα διαφορποιόμουν βαθιά από αυτήν και μόνο όταν έζησα μια άλλη πραγματικότητα, αυτή της Αγγλίας είδα ότι μπορεί τα πράγματα να είναι και αλλιώς. Να διευκρινίσω ότι με τον όρο πραγματικότητα εννοώ τη σύσταση, δομή, οργάνωση και λειτουργία μίας κοινωνίας καθώς και τη νοοτροπία της. Κάθε κατασκευασμένη πραγματικότητα, μια κοινωνία, κάποιοι άνθρωποι δηλαδή που μαζεύτηκαν να συνθέσουν ένα όλο βάση κάποιων κανόνων, έχει τις ποιότητές της, τα δυνατά της σημεία και τα μαθήματά της προς καλυτέρευση. Άλλα έχει η Αγγλία και άλλα η Ελλάδα, ακριβώς όπως δύο παιδιά σε μία τάξη, σε ένα σχολείο που το ονομάζουμε γη. Στην Αγγλία έμαθα ότι οι άνθρωποι μπορούν να ανελιχθούν επαγγελματικά βάση τη αξίας, της γνώσης και των δεξιοτήτων τους και όχι βάση του ποιόν ξέρουν, έμαθα ότι άνθρωποι από όλο τον κόσμο με όποιες διαφορές όπως θρησκείας, χρώματος δέρματος, σεξουαλικότητας κλπ μπορούν να συνυπάρχουν ειρηνικά και να σέβονται ο ένας τον άλλο, έμαθα ότι μπορεί να υπάρξει διάλογος μεταξύ ανθρώπων και ότι η αλήθεια δεν ανήκει ποτέ σε έναν αλλά υπάρχουν πολλές, έμαθα ότι η παραδοχή του 'δε μπορώ' κρύβει μέσα του είτε το 'δε θέλω', είτε το 'δε ξέρω πώς' και έμαθα ότι αν δεν προσπαθήσεις δεν θα μάθεις ποτέ το αποτέλεσμα. Φυσικά η λίστα είναι μεγάλη για το πόσα πράγματα έμαθα με τον εύκολο ή τον δύσκολο τρόπο. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ήξερα ότι άφηνα πίσω μου αυτήν την πραγματικότητα και μερικούς από αυτούς τους κανόνες που τόσο θα μου έλειπαν γιατί έβαζαν τη ζωή μου σε μία τάξη. Επίσης, ήξερα ότι όλα αυτά τα μαθήματα θα περάσουν απο τεστ για το αν έχουν αφομοιωθεί ή όχι, κάπως σαν απροειδοποίητο διαγώνισμα στη σχολική τάξη που ανέφερα παραπάνω . Είχα λοιπόν να αντιμετωπίσω και να διαχειρστώ έναν εαυτό σε μία εσωτερική Ελλάδα, όπως ημουν στην Ελλάδα που ήξερα, και έναν εαυτό όπως είμαι τώρα σε μία εξωτερική Ελλάδα αυτό που είναι τώρα. Επιδιώκω να επικεντρωθώ στι μικρο-κοσμικό χώρο του ανθρώπου και όχι στη συζήτηση σύνθετων κοινωνικών φαινομένων. Με μεγάλο ενδιαφέρον προσπαθώ συχνά να αποκωδικοποιήσω ή να δώσω μία επαρκή απάντηση στην ερώτηση γιατί ο συγχρονος Έλληνας επιλέγει να ζεί έτσι και να διαχειρίζεται τη χώρα του με αυτόν τον τρόπο. Σαφώς και οι λόγοι είναι πολλοί αλλά κατέληξα σε έναν που νομίζω είναι από τους κύριους και είναι η εμπιστοσύνη. Αν σκεφτούμε για λίγο το μοντέλο ανατροφής μιας μέσης (συγχωρήστε με αλλά αναφέρομαι στη νόρμα, όχι στο μέτριο) ελληνικής οικογένειας τότε θα διαπιστώσουμε ότι ένα παιδί δεν μαθαίνει να εμπιστεύεται τον εαυτό του, τον δίπλα του, την κοινωνία. Εφόσον από τη μία οι γονείς παρέχουν τα πάντα και από την άλλη η κοινωνία είναι χειραγωγίσημη προς όφελος του παιδιού, τότε το παίδί μαθαίνει να δημιουργεί εξωτερικά στηρίγματα όπου και όπως μπορεί. Συμπεριφορές όπως παρκάρισμα σε ράμπες αναπήρων, οδήγηση χωρίς κράνος, διορισμοί και προτεραιότητα γνωστών, παράκαμψη σειράς προτεραιότητας, φοροδιαφυγή κλπ δηλώνουν ότι ο άνθρωπος δε έχει μάθει να στέκεται στα όριά του, στην ευθύνη του απέναντι στον εαυτό του και στον άλλο, στην έννοια του νόμου και της κοινωνίας. Σε μία κοινωνία όπου οι πολίτες της δεν ακολουθούν τους νόμους για να επιβιώνουν και να συμβιώνουν που έχουν φτιάξει αυτοί που οι ίδιοι έχουν εκλέξει, είναι μια κοινωνία εφήβων που δεν ξέρει προς τα πού να κατευθυνθεί και τί θέλει, θυμώνει τυφλά με τον άλλο ως αιτία των δεινών της, δε κατανοεί μια γενικότερη εικόνα και τελικά δεν υποστηρίζεται Όσο ο καθρέφτης παραμένει σκεπασμένος και η ατομική ενηλικίωση αποτελεί ένα έργο για τους άλλους, τότε θα συνεχίζουμε να ζούμε σε μια κοινωνία ζούγκλας όπου ο ένας θα πετάει τις μπανανόφλουδές του στον άλλο και θα περιμένει να τις μαζέψει κάποιος άλλος. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Το παρόν κείμενο προκύπτει πάλι από παρατηρήσεις και βιώματα των ημερών αλλά δεν επικεντρώνεται σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα παρά αυτό της ζωής. Είναι μάλλον αυτές οι στιγμές που σκέψεις απλά θέλουν να βγούν 'ατάκτως ειρημένες', όπως όταν προσπαθούμε να βάλουμε σε σειρά κάποια βιβλία σε μιά βιβλιοθήκη με βάσει τα θέματά τους. Παρατηρώντας τα διάφορα δυσάρεστα πρόσφατα γεγονότα με σημαντικές απώλειες ζωών, είναι έκδηλο πιά -στα μάτια κάποιων τουλάχιστον- ότι ζούμε στο τέλος μιας εποχής και στην απαρχή μιας άλλης. Πέρα από τη σχέση μας με την ύλη φαίνεται να υπάρχει αίτημα αλλαγής και με τις σχέσεις μας με τον εαυτό μας, τους άλλους και το περιβάλλον που ζούμε. Ολοένα και αποκαλύπτονται πληροφορίες που εύλογα κλoνίζουν την πίστη μας σε θεσμούς, πρόσωπα, οργανισμούς, κυβερνήσεις, εταιρείες είτε εθνικά, είτε διεθνή. Έχω συζητήσει προηγούμενα το πώς ο άνθρωπος στη διάρκεια της εξέλιξης του πνεύματός του έφτασε να θεωρήσει τον εαυτό του επικυρίαρχο της γης, λεηλατώντας τους πόρους της και θέτοντας όλη την έμβυα ύλη στην υπηρεσία του. Από εξελικτικά όντα φτάσαμε να γίνουμε συνώνυμο του Θεού επί της γης που αποφασίζει για το τί θα συμβεί στον ίδιο, στους άλλλους και στο περιβάλλον. Έτσι, δίνουμε δκαιώματα σε κάποιους άνθρώπους έναντι κάποιων άλλων, τρώμε ό,τι θέλουμε γιατί μπορούμε, σκοτώνουμε ή περιορίζουμε ό,τι δε συμφωνεί με εμάς, αδιαφορούμε για ο,τιδήποτε δε μας επηρεάζει άμεσα, δημιουργούμε και καταστρέφουμε κατά βούληση. Δεν έχω καμία πρόθεση να καταδείξω μια συνολική 'μαύρη εικόνα' του παρόντος κόσμου, τουναντίον, να συζητήσω αυτό που βλέπω ως πραγματικότητα και δε συζητιέται εύκολα, με παρόμοιο τρόπο που η κατάθλιψη ή μια δύσκολη εμπειρία σε μιά οικογένεια παραμένει στο 'αθέατο' γιατί είναι πολύ δύσκολο να το διαχειριστεί και επεξεργαστεί. Ως επικυρίαρχοι, λοιπόν, οι άνθρωποι χάσαμε τον έλεγχο και καταλήξαμε να ψάχνουμε λύσεις για προβλήματα που διαρκώς δημιουργούμε οι ίδιοι και ο τρόπος που έχουμε επιλέξει να ζούμε. Σαφέστατα ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο που θέλει να ζήσει ο ίδιος και η ομάδα του αλλά τί συμβαίνει όταν αυτός ο τρόπος καταλήγει να βλάπτει και να καταστρέφει τις ζωές άλλων (ανθρώπων, ζώων κλπ); Πόλεμος θα ήταν μία από τις απαντήσεις: πολεμούν ο ένας εναντίον του άλλου για το δικαιώμα του στην ελεύθερη επιλογή, στην ελεύθερη ζωή. Υπό ένα πρίσμα αυτή είναι η ιστορία του ανθρώπου που μέσα από μια διαρκή τριβή ο ένας μαχόταν τον άλλον για την επικράτησή του και όταν ο ένας επικρατούσε το 'δίκαιο', το 'σωστό', το 'αληθές' γινόταν το 'δίκαιο', το 'σωστό', το 'αληθές' όλων. Ο νόμος της ζούγκλας στο όλο του το μεγαλείο. Δε θέλω να μιλήσω με όρους 'ηθικής' εδώ γιατί είναι μία έννοια κακοποιημένη από τον άνθρωπο, χρησιμοποιημένη στα μέτρα του και άρα εν πολλοίς έχει χάσει και την ολότητα της σημασίας της. Βρίσκω λίγο πιο χρήσιμες τις λέξεις 'πίστη' και 'αξία'. Πιστέψαμε στην αξία που φέρουν τα χρήματα, έναντι των αγαθών, πιστέψαμε στην αξία του ψέματος με οφέλη έναντι της αλήθειας, πιστέψαμε στην αξία του εφήμερου έναντι του βιώσιμου, πιστέψαμε στην αξία της χαρμοσύνης έναντι της ολότητας των συναισθημάτων, πιστέψαμε στην αξία της εξωτερικής ζωής έναντι της εσωτερικής, πιστέψαμε στην αξία ανθρώπων με ιδιότητες έναντι της ανθρωπότητας, πιστέψαμε στην αξία της κατάφασης έναντι της εξερεύνησης, πιστέψαμε στην αξία του κατασκευασμένου έναντι του φυσικού, πιστέψαμε στην αξία της τελειότητας έναντι του μαθήματος από το 'λαθος' και της συγχώρεσης, πιστέψαμε στην αξία της μοναξιάς έναντι της σύνδεσης, πιστέψαμε στην αξία της ύλης έναντι του πνεύματος, πιστέψαμε στην αξία της ματαιότητας έναντι του δεους και της ευγνωμοσύνης. Και όμως τίποτα απο ό,τι πιστέψαμε ως αξία δεν είναι από μόνο του κακό ή έχει κακές συνέπειες. Η υπερτίμηση του ενός έναντι του άλλου είναι που φέρνει ανισορροπία και καλεί για ένα ακόμα συλλογικό μάθημα. Η πνευματική μας υπόσταση, η πολυδιάστατη και (φαινομενικά) αντιφατική ύπαρξή μας, η βαθιά μας ανάγκη για πληρότητα και δημιουργία, η ισότητα και ο σεβασμός όλων, η αυταξία των πάντων, η αγάπη, το δέος και η ιερότητα όλων των μορφών ζωής δεν άπτονται του ανθρώπινου νόμου αλλά του φυσικού/θεϊκού. Υπάρχουν μέσα στον καθένα από εμάς ανεξάρτητα αν τα πιστεύουμε συνειδητά ή όχι και κανείς δε μπορεί να μας τα ορίσει και να μας τα πάρει εκτός από εμάς. Μπορούμε να τα εμφανίσουμε στη ζωή μας στη γη όταν εμείς τα πιστέψουμε. Πάντα έχουμε ελεύθερη επιλογή και τις συνέπειες της... Με αγάπη, Παναγιώτης Υ.Γ. Συγχωρήστε με αν σας περιέλαβα παρά τη θέλησή σας με τη χρήση του 'εμείς' έναντι του 'ο άνθρωπος', αλλά ήθελα να δώσω μιά κάποια αμεσότητα στο κείμενο. Αγαπητέ αναγνώστη,
Το σημερινό άρθρο προκύπτει από την παρατήρηση και τα προσωπικά μου βιώματα, φυσικά, το τελευταίο διάστημα και αφορά στην έννοια του συντονισμού. Όλοι έχουμε βιώσει σε κάποιο βαθμό περιόδους όπου κάτι αλλάζει, κάποιες από τις σχέσεις που έχουμε αισθανόμαστε ότι δε λειτοργούν, κάτι δε μας συνδέει με τους κοντινούς μας ανθρώπους όπως παλιότερα, κάπως σα να μη μας πληρούν κάποιες σχέσεις όπως πρίν. Η αλήθεια είναι ότι τα πάντα γύρω μας καθως και εμείς βρισκόμαστε σε μια διαρκή αλλαγή είτε το συνειδητοποιούμε, είτε όχι. Από το σώμα μας, τον καιρό, μία απόσταση, μία δουλειά, μία σχέση τίποτα δεν είναι το ίδιο κάθε μέρα και κάθε στιγμή. Όσα κάστρα και κατασκευές να χτίσουμε για να διατηρήσουμε μία αίσθηση ασφάλειας και σταθερότητας γρήγορα ή αργά θα συνειδητοποιήσουμε ότι είναι σχετική και προσωρινή, ειδικά σε ό,τι αφορά στον εαυτό μας, καθώς οι εμπειρίες μας σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό μας επηρεάζουν και αφήνουν σημάδια πάνω μας. Μία αλλάγή μπορεί να συμβεί εκούσια ή ακούσια, δηλαδή να την έχουμε επιλέξει εμείς ή να έρθει από κάποιον άλλο ή από το εξωτερικό περιβάλλον όπως π.χ. μία απόλυση. Στη μία και στην άλλη περίπτωση υπάρχει ένα ζήτημα επεξεργασίας της αλλαγής, το συναισθημάτων τα οποία μας δημιουργούνται και οι επιλογές που έχουμε για να αντιδράσουμε. Κάθε αλλαγή εμπερικλείει μέσα της ένα μικρό θάνατο, μιά απώλεια, κάτι τελειώνει και κάτι αρχίζει σε πολύ κοντινό χρόνο στον αέναο κύκλο της ζωής. Ότιδήποτε υπάρχει γύρω και μέσα μας εκπέμπει μία συγκεκριμένη συχνότητα, ένα κύμα, μία δόνηση. Υπάρχει από καιρό μεγάλο ενδιαφέρον επιστημονικών ερευνών όπως το έργο του D.Hawkins για τη μέτρηση της δόνησης των αντικειμένων και του ανθρώπου. Συγκεκριμένα μελέτησε τις δονήσεις των συναισθημάτων στους ανθρώπους φτιάχνοντας ένα φάσμα επιπέδων συνειδητότητας (υπάρχουν πολλά τέτοια μοντέλα που περιγράφουν το φάσμα της συνειδητότητας του ανθρώπου όπως του K.Wilber) από τη ντροπή και την ενοχή ως μικρότερης συχνότητας στην αγάπη, χαρά, ηρεμία και φώτιση ώς μεγαλύτερης (https://veritaspub.com/product/map-of-consciousness-dr-david-hawkins/). Σκεφτείτε μόνο το πώς είμαστε όταν αισθανόμαστε φόβο και πώς όταν αισθανόμαστε αποδοχή. Στη πρώτη περίπτωση ο χώρος γύρω μας κλείνει, περιοριζόμαστε, μαζευόμαστε, η ανάσα γίνεται πιό σύντομη και ρηχή ενώ στη δεύτερη περίπτωση έχουμε περισσότερο χώρο να κινηθούμε, εξαπλωνόμαστε, αναπνέουμε πιό βαθιά και για περισσότερο χρόνο. Άρα η αίσθηση του εαυτού μας και παράλληλα τί μπορεί να κάνουμε αλλάζει. Δεν σχολιάζω εδώ τα συναισθήματα ως κατώτερα ως ανώτερα αλλά διαφορετικά ως πρός την συχνότητα τους ως κύματα. Ας φανταστούμε τώρα το ίδιο φαινόμενο να συμβαίνει μεταξύ ανθρώπων, κάποιος άνθρωπος δηλαδή να βιώνει για μεγάλα διαστήματα φόβο, ενοχή και απάθεια και ίσως να μην τα αναγνωρίζει και τα αποδέχεται να έρχεται σε επαφή με κάποιον που βιώνει πιό συχνά κουράγιο, ουδετερότητα, χαρά. Είναι εύλογο ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι εκ πρώτης όψεως είτε ήταν συμμαθητές στο σχολείο, είτε χρόνια συνάδελφοι, είτε εραστές δεν θα μπορέσουν να είναι συμβατοί αφού θα βιώνουν διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις άρα και ο χώρος και οι δυνατότητες γύρω τους θα είναι αντίστοιχες. Υπάρχει βεβαίως και η δυνατότητα να ακούσει ο ένας τον άλλο και να ενδιαφερθούν για τις διαφορετικές συναισθηματικές καταστάσεις και από που προέρχονται και να υπάρξει σύνδεση αλλά και αλλαγή προς όφελος των δύο πλευρών. Αυτός που αισθάνεται θυμό να τον εξωτερικεύσει και έτσι να βρεί μια επίλυση και ο άλλος που επιδιώκει μόνο τη χαρά να αφήσει τον εαυτό του να αισθανθεί και άλλα συναισθήματα, όχι τόσο 'ευχάριστα' αλλά μέρος της ανθρώπινης φύσης του. Τα συναισθήματα είναι ενέργεια σε κίνηση και μας πληροφορούν για το πώς σχετιζόμαστε με τον κόσμο άρα θεωρώ ότι όλοι οι άνθρωποι βιώνουν όλα τα συναισθήματα και είτε τα εκφράζουν (με όποιο κόστος ευαλωσιμότητας κλπ) και μετουσιώνονται, είτε τα κρατούν μέσα τους και αποθηκεύονται (συχνά αυτά τα συναισθήματα δημιουργούν το περιβάλλον εσωτερικά για την ανάπτυξη ασθενειών). Όταν, λοιπόν, είτε στη σχέση με τον εαυτό μας, είτε στις σχέσεις μας με τους άλλους, δεν είμαστε απόλυτα ειλικρινείς για το τί νιώθουμε, τί μας συμβαίνει, πώς σκεφτόμαστε τη σχέση, τί έχουμε ανάγκη, τί θέλουμε κλπ τότε κρύβουμε από εμάς, τον άλλο και τη σχέση μέρος του συναισθήματός μας άρα και μέρος του εαυτού μας. Αυτό αν γίνεται συνεχόμενα τότε ουσιαστικά καταλήγουμε να δείχνουμε (ίσως και να βιώνουμε) κάποιον άλλο και όχι τον αληθινό μας εαυτό ή τον άλλο. Γι αυτό και πολλές σχέσεις τελειώνουν απότομα ή και άσχημα γιατί το κενό των πληροφοριών μεταξύ των δύο μερών είναι τεράστιο και δεν έχουν δείξει και οι δύο αυτό που είναι, αυτό που αισθάνονται και αυτό που θέλουν. Φυσικά αυτό χρειάζεται εμπιστοσύνη και αγάπη για τον άλλο και τη σχέση και αποτελεί μια απειλητική διαδικασία όταν κάποιος δεν έχει μάθει να την κάνει. Για μενα δεν υπάρχει σωστό και λάθος στις σχέσεις γιατί αυτό προυποθέτει ότι υπάρχει ένας 'δικαστής', ένας θύτης και ένα θύμα και δε ξέρω σίγουρα τα κριτήριά τους, αλλά προς τα πού κάποιος βλέπει ότι έχει να μάθει ή όχι. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Αυτό το άρθρο προκύπτει σήμερα μέσα από μία ησυχία μετά από μια ταραγμένη περίοδο, κάτι σαν το ουράνιο τόξο μετά την καταιγίδα. Έχω αναφέρει αρκετές φορές τις έννοιες 'εγώ' και 'εαυτός' και κάποια στοιχεία για το τί μπορεί να περιλαμβάνουν. Είμαστε το σώμα μας, οι ανάγκες και οι επιθυμίες του, είμαστε τα συναισθήματά μας και ό,τι αυτά εκφράζουν, είμαστε οι σκέψεις μας και ό,τι αυτές δηλώνουν, είμαστε η ψυχή μας και όσα ξέρουμε και δεν ξέρουμε για αυτήν. Όλα αυτά τα επίπεδα υπάρχουν ταυτόχρονα και αλληλεπιδρούν με τρόπους που δε ξέρουμε και δεν κατανοούμε ακριβώς ακόμα αλλά μπορούμε κάπως να συμπεράνουμε ότι είμαστε πολυδιάστατες υπάρξεις. Το πώς αισθάνεται το σώμα, επηρεάζει το συναίσθημα, τις σκέψεις και την ψυχή και αντίστροφα. Άρα ό,τι βιώνουμε έχει σε ένα βαθμό παρουσία σε όλα τα επίπεδα. Όταν ξεκίνησα να εκπαιδεύομαι στην ψυχοθεραπεία και αρχίζοντας να κάνω τις πρώτες μου ώρες πρακτικής, είχα εντυπωσιαστεί με αυτό που συναντούσα και βιώνα κατά τη διάρκεια των συνεδριών. Δεν εννοώ μόνο τα προβλήματα, τις δυσκολίες, τον πόνο και όσα άλλα δύσκολα μπορεί να νιώσει κάποιος στη θεραπευτική διαδικασία αλλά και κάτι άλλο που λίγοι μιλούν για αυτό . Μέσα και από τη δική μου διαδικασία, άρχισα να ανακαλύπτω τις διάφορες διαστάσεις και μορφές που όλοι οι άνθρωποι διαθέτουμε. Άρχισα να βλέπω, να νιώθω και να ακούω εμένα και άλλους ανθρώπους να μιλάμε για τους εαυτούς μας ως τοπία, εικόνες, χρώματα, παραστάσεις και αισθήσεις. Κάποιοι άνθρωποι ξεκινούν ψυχοθεραπεία γιατί θέλουν να επιλύσουν ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, κάπου δεν αισθάνονται λειτουργικοί και θέλουν να το διορθώσουν. Κάπως έτσι ξεκίνησα και εγώ με την ελπίδα ότι θα ξεμπλοκάρω από εκεί που είχα κολλήσει, θα κλέισουν και θα γιατρευτούν οι πληγές, θα βρώ απαντήσεις, θα προχωρήσω μπροστά μόνο ευτυχισμένος. Ενόσω η διαδικασία συνεχιζόταν άρχιζα να ανακαλύπτω και άλλα πράγματα για μένα και άλλες πληγές και άλλες αισθήσεις και άλλα τοπία κάποτε ήσυχα, κάποτε έντονα, κάποτε άκαμπτα, κάποτε ρευστά, αλλά ήταν όλα δικά μου. Αυτό ακριβώς βλέπω και βλέπουν και οι ίδιοι οι άνθρωποι με τους οποίους έχω δουλέψει αρκετό καιρό. Βλέποντας και συνδεόμενος με τα τοπία κάποιου αισθάνομαι δέος και βαθιά συγκίνηση. Αγαπημένη μου παρομοίωση είναι σαν κάποιος να σου ανοίγει την πόρτα και σιγά σιγά να σε ξεναγεί στο σπίτι του και να μπαίνετε μαζί σε δωμάτια που ήταν κλειστά και να ανακαλύπτετε καινούργια δωμάτια προς εξερεύνηση που το καθένα με ό,τι περικλείει αποτελεί το άτομο. Φυσικά η κυριότητα της ανακάλυψης κατέχεται από το άτομο και εγώ συμμετέχω με ευλάβεια και προσοχή προσφέροντας έναν καθρέφτη, μιά κάποια οπτική για αυτό που το άτομο ανακαλύπτει και βιώνει εκείνη τη στιγμή. Όλη αυτή η διαδικασία είναι ιερή για μένα καθώς αφενός μπορεί να βρεθούμε σε πολύ εύθραστους χώρους κάτι σαν ιερή πομπή και αφετέρου η εξερεύνηση των τοπίων που αποτελούν τον άνθρωπο είναι σαν μια απόδειξη της ύπαρξης του θεού. Βλέπω ομορφιά, ποιότητες, κίνηση, δονήσεις, το ανθρώπινο και όχι καλό ή κακό, όχι λίγο ή πολύ, όχι ευτυχία ή δυστυχία. Παρατηρώ τον εαυτό μου συχνά να παίρνει την θέση της υπεράσπισης της ψυχοθεραπείας, που τόσο έχει κατηγορηθεί για τα κίνητρά της, κυριώς έναντι των διάφορων νέων μεθόδων που υπόσχονται γρήγορα και θεαματικά αποτελέσματα επιβολής στο συνειδητό 'εγώ' και κατάκτησης όσων 'μας προσφέρουν' την ευτυχία μέσω της πρόσβασης στο ασυνείδητο. Δεν αναφέρομαι σε καμιά συγκεκριμένη μέθοδο, ούτε αμφισβητώ ότι μπορούν να έχουν σημαντικά αποτελέσματα. Το σχόλιό μου αφορά κυρίως στη δέσμευση της διάρκειας και στην προσωπική προσπάθεια. Η θεραπευτική διαδικασία είναι ένα χώρος που υπήρχε πάντα με διάφορες μορφές ως ο τόπος όπου ο άνθρωπος μπορούσε να εξερευνήσει τις εμπειρίες του, να τις κατανοήσει, να τις ενσωματώσει, να καθησυχαστεί και έτσι να ελευθερωθεί και να εξελιχθεί όπως με παρόμοιο τρόπο η φωτιά και το μαγείρεμα του φαγητού βοήθησαν τον άνθρωπο να εξελίχθεί αφήνοντας στη διάθεσή του (λόγω ευκολότερης πέψης) περισσότερη ενέργεια για να ξοδέψει. Σε ένα βαθμό κάθε ανθρώπινη επαφή έχει τη δυνατότητα να κάνει ίδιο πράγμα. Όταν αισθανόμαστε οικεία με έναν άνθρωπο, συνδεόμαστε ταυτόχρονα με κάτι δικό μας και κάτι δικό του. Εάν βλέπουμε τον άνθρωπο ως το σύνολο των τοπίων και των ποιοτήτων του που μπορεί να μην τα γνωρίζει ούτε ο ίδιος, τότε μπορούμε να του μάθουμε να τα βλέπει και να μας μάθει να βλέπουμε τα δικά μας. Δεν εννοώ ο καθένας να προσπαθεί να θεραπεύσει τον όποιο άλλο, αλλά αναφέρομαι στη θέση που μπορεί να πάρει ο καθένας μας απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους. Είμαστε εμείς πρώτοι που ξεχνάμε και δεν συνδεόματε με τα τοπία μας, που τα εγκαταλείπουμε ως λιγότερο ενδιαφέροντα από του άλλου. Είμαστε εμείς πρώτοι που υψώνουμε τείχη μπροστά τους για να τα προστατεύσουμε από τον άλλο, είμαστε εμείς πρώτοι που δεν τα αγαπάμε και δεν τα φροντίζουμε ρίχοντάς τα βορά στις διαθέσεις και στην κριτική των άλλων. Αν αρχίζουμε να βλέπουμε και να φροντίζουμε τον εαυτό μας ως ένα ολόκληρο κόσμο, με πλούσια τοπία και διαστάσεις και όχι μόνο σαν μια μηχανή (είτε σωματική είτε συναισθηματική) που πρέπει να στοχεύει μόνο στην ευτυχία και σε μία αόριστη ανάπτυξη, τότε ίσως καταφέρουμε να εκτιμήσουμε, να έρθουμε σε επαφή και πραγματικά να βιώσουμε το βάθος και το μεγαλέιο της ύπαρξής μας, των άλλων και του σύμπαντος του οποίου όλοι αποτελούμε μέρος. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Νομίζω είναι έκδηλο πιά ότι οι έννοιες της επιθυμίας- και της δημιουργίας της- και της ολοκλήρωσης είναι κάποιες από τις έννοιες που με απασχολούν συχνά και υπάρχει μια συνέχεια και εμβάθυνση στη διερεύνησή τους. Έγραψα σε προηγούμενο άρθρο για την ανάγκη μας να ικανοποιούμε τις εσωτερικές μας επιθυμίες μέσα από τη χρήση πραγμάτων, ανθρώπων κλπ. Υπάρχει κάτι βαθιά αντιφατικό σε αυτήν την πρόταση που καλεί προς εξέταση, πώς δηλαδή κάτι που είναι δικό μας βαθιά εσωτερικό μπορεί να καλυφθεί από ένα εξωτερικό μέσο; Ίσως μια κάποια απάντηση να μη βρίσκεται σε αυτήν την αντίφαση αλλά σε μια διαφορετική θεώρηση του ερωτήματος. Στη σωματική διάσταση, στη ύλη δηλαδή, έχουμε απόλυτη ανάγκη π.χ. το φαγητό και το νερό για να επιβιώσουμε, τη στέγη και τα ρούχα για να προστατευτούμε κ.ό.κ. Στις δυτικές κοινωνίες αυτό έγινε το πρόταγμα για όλες μας τις επιθυμίες, αν καταναλώσουμε κάτι, σε ψυχολογικούς όρους αν 'πάρουμε κάτι μέσα μας' τότε θα είμαστε ευτυχισμένοι, ήρεμοι, δε θα υποφέρουμε από την πείνα, το κενό κλπ. Άρα σε ένα βαθμό θεωρούμε ότι αυτό που μας κάνει ευτυχισμένους και ολόκληρους είναι αυτό που μας λείπει και πρέπει να το πάρουμε από το εξωτερικό περιβάλλον σαν ένα κομμάτι ενός παζλ. Είναι αλήθεια ότι ερχόμαστε σε αυτόν τον κόσμο σε απόλυτη αδυναμία, ένα νεογέννητο δε μπορεί να κάνει τίποτα μόνο του και για την επιβίωσή του χρειάζεται τα πάντα από το περιβάλλον του, τροφή, προστασία, φροντίδα άρα βιώνουμε την απόλυτη εξάρτηση από κάτι άλλο έξω από εμάς για το οποίο δεν έχουμε έλεγχο. Έτσι επιχειρούμε να βρουμε διάφορους τρόπους για να επικοινωνήσουμε στο περιβάλλον τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας ώστε να μπορέσουν να εκπληρωθούν. Όταν δεν εκπληρώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ή διακοπούν απότομα τότε βιώνουμε βαθύ πόνο επειδή υπάρχει η πιθανότητα θανάτου -φυσικού ή συναισθηματικού-. Όσο μεγαλώνουμε από μωρά σε παιδιά σε εφήβους σε ενήλικες σχηματίζουμε έτσι πρότυπα και δομές για το τί ανάγκες έχουμε, αν και πώς μπορούν να ικανοποιηθούν από εμάς ή/ και από το περιβάλλον μας έχοντας έτσι εσωτερικεύσει τις απαντήσεις του περιβάλλοντος μας ως δικές μας. Για παράδειγμα, εάν μεγαλώνοντας θέλαμε να πάρουμε ένα ρίσκο και οι γονείς μας μας είπαν 'μην παίρνεις μεγάλα ρίσκα γιατί δε βγαίνουν σε καλό', τότε πολύ πιθανό ότι δε θα πάρουμε ρίσκα γιατί 'ξερουμε' ότι δε θα είναι για το καλό μας, ανεξάρτητα αν επιθυμούμε πολύ αυτό για το οποίο θέλουμε να πάρουμε το ρίσκο. Ταυτόχρονα, μεγαλώνοντας σχηματίζουμε και ένα 'Εγώ' που σκοπός του είναι η ανεξαρτησία κυρίως από τις προαναφερθείσες δομές. Αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό στα χρόνια της εφηβείας όπου ένας έφηβος έρχεται σε μια μεγάλη έκδηλη σύγκρουση απέναντι σε όλη την ασφάλεια αλλά και τον περιορισμό που έχει μάθει από το περιβάλλον του και σε μια έκρηξη αυτονομίας του να ανακαλύψει πράγματα, να εξερευνήσει, να παίρνει μόνος του αποφάσεις κλπ Είναι μία από τις μεταβατικές φάσεις της ζωής του ανθρώπου που είναι αρκετά κρίσιμη ως προς την περαιτέρω εξέλιξή του. Για παράδειγμα, εάν το περιβάλλον απαντήσει στην έφηβο με πρόσθετους περιορισμούς μη αντιλαμβανόμεη υγιή ανάγκη για ανεξαρτηία, τότε η έφηβη μπορεί να εγκαταλείψει τις περιπέτειες που ήθελε να αρχίσει καταπιέζοντας έτσι ένα ζωτικό της κομμάτι ή αντίθετα να κάνει ακραίες ενέργειες ανεξαρτησίας δημιουργώντας έτσι ένα εσωτερικό και εξωτερικό ρήγμα με ό,τι πρίν ήταν μέρος αγάπης και ασφάλειας. Αντίστοιχες τέτοιες μεταβάσεις έχουμε αρκετές στη ζωή μας, σχεδόν κάθε φορά που κλείνουμε ένα κύκλο και ανοίγουμε ένα νέο. Αφήνουμε δηλαδή κάτι γνώριμο, μια δουλεία, μία σχεσιακή κατάσταση, μία πόλη και πηγαίνουμε σε κάτι καινούργιο ακολουθώντας μια καινούργια επιθμία, ένα κάλεσμα. Σε ένα βαθμό αυτό συμβαίνει πολύ πιό συχνά αφού το σώμα μας ανανεώνεται σχεδόν ολόκληρο κάθε 7 με 15 χρόνια, άρα και σε φυσικό επίπεδο αυτό που θεωρούμε δεδομένο και σταθερό δεν είναι τόσο. Λογική επακόλουθη ερώτηση είναι εαν ολοκληρώνεται ποτέ αυτός ο κύκλος. Εάν δηλαδή το σύνολο των επιθυμιών μας κάποτε ολοκληρώνεται. Η θεώρηση της ανατολής είναι ότι η ολοκλήρωση συμβαίνει κάθε στιγμή, ότι είμαστε ολόκληροι κάθε στιγμή και το γεγονός ότι θεωρούμε τους εαυτούς μας ή τον κόσμο μη ολόκληρους που περιμένουν να ολοκληρωθούν είναι μια πλάνη ακριβώς επειδή έχουμε πιστέψει και βιώσει τους εαυτούς μας ότι βρίσκονται σε έλλειψη. Γυρνώντας στην επιθυμία ως άγκυρα και πυξίδα μπορούμε να αναρωτηθούμε τί είναι ουσιαστικά η επιθυμία. Η επιθυμία μας δείχνει το δρόμο για ένα αίσθημα, χαιρόμαστε όταν πετυχαίνουμε κάτι, κάνουμε κάτι για να αισθανθούμε ασφαλείς, δημιουργικοί, γεμάτοι, ότι ανήκουμε, ότι δεν είμαστε μόνοι κλπ. Στην πραγματικότητα αυτά τα αισθήματα ανήκουν ήδη σε εμάς και όχι σε κάτι εξωτερικό και ενεργοποιούνται κατά τη βούλησή μας με εξωτερικό ερέθισμα ή χωρίς. Με παρόμοιο τρόπο που όλοι διαθέτουμε καρκινικά κύτταρα και υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να ενεργοποιηθούν. H ανώτερη αξία προς την ολοκλήρωση (που έχω αισθανθεί μέχρι τώρα τουλάχιστον) είναι αυτή της ενσωμάτωσης των μαθημάτων της ζωής μας στην υπηρεσία προς στον άλλο. Αν το σκεφτούμε καλά ό,τι κάνουμε θέλουμε να αφορά, κάνουμε οικογένειες, επιχειρήσεις που θέλουμε να βρούν κάτι χρήσιμο οι άλλοι, εκδηλώσεις, ομάδες που θα δίνουν κάτι σε εμάς και κάτι στον άλλο. Με τον ίδιο τρόπο έχουμε οργανώσει τις κοινωνίες μας όπου ο ένας εξυπηρετεί τον άλλο, χρησιμοποιούμε δηλαδή γνώσεις και ικανότητες για να αλληλοεξυπηρετηθούμε. Για να δημιουργήσουμε όμως μια συνειδητή, ολόκληρη πραγματικότητα όπου θα σχετιζόμαστε με το περιβάλλον μας και ως ελλειπτικοί- όταν χρειαζόμαστε κάτι από κάποιον άλλο- και ως ολόκληροι, χρειάζεται να επιλύουμε ξανά και ξάνα αυτές τις 'εφηβικές συγκρούσεις' των 'Εγώ' -εσωτερικές και εξωτερικές- δίνοντας χώρο σε κάτι μεγαλύτερο από εμάς. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Απο ό,τι φαίνεται ο Φεβρουάριος είναι ο μήνας που τα θέματα του 'σχετίζεσθαι' βρίσκονται πολύ στην επιφάνεια. Όπως φάινεται και στον τίτλο, αυτό το άρθρο ασχολείται με την ισότητα και ειδικά στις σχέσεις. Ομολογώ δυσκολεύτηκα αρκετά να βρώ πολλά λόγια για αυτό το άρθρο καθώς αισθάνθηκα ότι αγγίζει αρκετά βαθιά νοήματα που πολλές φορές είναι στη αισθηματική/διαισθητική σφαίρα από ότι στην λογική, λεκτική. Σίγουρα κάποια στιγμή στη ζωή μας όλοι έχουμε βρεθεί σε μία παρέα όπου ακούγονται μειονεκτικά σχόλια για κάποιον, είτε κάποιος έχει 'μικρά' αυτιά, είτε 'μεγάλο' κεφάλι, είτε είναι πιό δυνατός ή αδύναμος από άλλους, είτε είναι λίγότερο ή περισσότερο συναισθηματικός από άλλους. Σε παιδικές ηλικίες αυτά τα σχόλια ακούγονται περισσότερα από γονείς, αδέρφια και στενούς φίλους και αφήνουν συγκεκριμένα στίγματα για το ποιά χαρακτηριστικά θεωρεί σημαντικά και άξια το περιβάλλον (άρα και ο κόσμος σε ένα βαθμό) και τί σημαίνει κάποιος να τα διαθέτει και τί όταν δεν τα διαθέτει. Αυτά τα σχόλια ακριβώς επειδή βασίζονται σε συνειδητές ή ασυνείδητες πεποιθήσεις, παίρνουν και τη μορφή μορφασμών ή και πράξεων, δεν μένουν δηλαδή μόνο στο λεκτικό κομμάτι. Όχι πολλές δεκαετίες πρίν οι γυναίκες, για παράδειγμα, θεωρούνταν από τους άνδρες υποδεέστερες τους και άρα λέξεις και συμπεριφορές μετέδιδαν αυτό το μήνυμα και σε αυτή τη βάση δημιουργόντουσαν οι σχέσεις μεταξύ τους. Όταν κάποιες γυναίκες άρχισαν να διαπιστώνουν ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει κανένας λόγος για μια τέτοια διάκριση, είναι δηλαδή μια κατασκευασμένη διάκριση, τότε ξεκίνησαν να αντιδρούν υπερασπιζόμενες το δικαίωμά τους για ισότητα. Το ίδιο άρχισε σιγά, σιγά να συμβαίνει σε ανθρώπους με διαφορετικό χρώμα δέρματος, με διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις, με διαφορετικές θρησκείες, με διαφορετικές ανάγκες π.χ. άνθρωποι σε αμαξίδια κλπ. Σιγά σιγά αρχίζουμε να διαπιστώνουμε οι άνθρωποι (και έχουμε αρκετό δρόμο μπροστά μας απο ό,τι φαίνεται) ότι η ισότητα δεν αφορά μόνο στην αναγνώριση ενός νομικού δικαιώματος, στην κατοχύρωση ενός νόμου κλπ παρόλο που και αυτά είναι πολύ σημαντικά και αποτελούν τη βάση οποιουδήποτε διαλόγου. Το θέμα της ισότητας είναι μάλλον όσο βαθύ είναι και το θέμα του εαυτού, το ποιός είναι δηλαδή ο καθένας και πόσο αυτό που είμαστε το σεβόμαστε ή όχι. Αναγνωρίζω κάποιον άλλον, διαφορετικό από εμένα ως ίσο σημαίνει τον κοιτώ στα μάτια και δε βλέπω μόνο την ταμπέλα, την αντίληψη, την πεποίθηση, την ερμηνεία που έχω από πρίν για αυτόν το άνθρωπο λόγω της διαφορετικότητάς (σε χαρακτηριστικά, συμπεριφορά κλπ) του από εμένα αλλά τον βλέπω για αυτό που είναι συνολικά. Τον βλέπω ως μια ψυχή που είναι σε ενα σώμα, το οποίο γεννήθηκε και θα πεθάνει όπως το δικό μου, που ζεί στον ίδιο κόσμο με εμένα, που χρειάζεται να φάει, να πιεί, να χαρεί, να μάθει, να αγαπήσει και να αγαπηθεί όπως και εγώ. Σταδιακά μαθαίνουμε ή ίσως καλύτερα θυμόμαστε οι άνθρωποι ότι η ισότητα δεν είναι ένα διαπραγματεύσιμο πράγμα, είναι δεδομένο όσο δεδομένη είναι η ανάσα που παίρνετε τώρα. Όταν βλέπουμε κάποιον καλύτερο ή λιγότερο, πιό σημαντικό ή πιό ασήμαντο για αυτό που είναι, για αυτό που κάνει, για αυτό που του αρέσει τότε έχουμε βάλει συγκεκριμένα γυαλιά οράσεως του κόσμου πιθανότατα φτιαγμένα από την κοινωνία ή από παλίες οικογενειακές μας αντιλήψεις. Διαφορετικοί είμαστε όλοι, κάθε ένας από μας όσο και να μοιάζουμε, όσα κοινά βιώματα ή προτιμήσεις και να έχουμε, είμαστε διαφορετικοί από οποιονδήποτε άλλο στον πλανήτη για αυτό είμαστε και μοναδικοί. Αυτές οι όποιες δαφορές μας, μας υπενθυμίζουν την ποικιλία της ζωής, το πόσο πλούσια και δημιουργική είναι η φύση και τις άπειρες ανθρώπινες δυνατότητες που συνθέτουν το όλο. Αξιολογώντας κάτι ως ανώτερο ή κατώτερο (και ο άνθρωπος το κάνει επανειλημμένα στη φύση) ο άνθρωπος φοράει τα γυαλιά της πλάνης και υιοθετεί ένα ρόλο ίσως και ανώτερο του Θεού αποφασίζοντας τη μοίρα των ζώων και των ανθρώπων βάση του ποιά χαρακτηριστικά διαθέτουν. Έτσι αποφασίζει ποιοί άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση σε νερό και φαγητό, ποιοί σε εκπαίδευση, ποιοί σε δικαιώματα ψήφου και αυτονομίας κ.ό.κ. Σε μικρότερη κλίμακα μια οικογένεια μπορεί να αποφασίσει ότι ένα συγκεκριμένο αντρικό ή γυναικείο πρότυπο είναι τα σωστά έναντι κάποιας άλλης έκφρασης του φύλου, μην εκτιμώντας και καταπιέζοντας έτσι τις όποιες αποκλίσεις μπορεί να παρουσιάζονται στα παιδιά. Όλοι μπορούμε να αποφασίζουμε τί μας ταιριάζει περισσότερο και τί όχι, τί θέλουμε να κάνουμε στη ζωή μας, πώς και με ποιούς να την περάσουμε, τι προτιμάμε, αλλά το να θεωρούμε κάτι λιγότερο ή περισσότερο δηλώνει κάτι βαθιά προβληματικό. Το ότι αυτός ο άνθρωπος δεν εκτιμά όλες τις εκφάνσεις τις φύσης άρα και όλες τις εκφάνσεις του ίδιου του εαυτού ως μέρος της. Γι'αυτό ίσως την επόμενη φορά που κάποιος θα σας κρίνει για κάτι, θα μπορούσατε να τον ρωτήσετε τί είναι αυτό που δεν του αρέσει στον εαυτό του και το προβάλλει σε εσάς. Και ανάποδα, να ρωτήσετε εσάς όταν κρίνετε κάποιον. Με αγάπη, Παναγιώτης |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
April 2019
Categories |
RSS Feed
