Ήρθαν και φέτος τα Χριστούγεννα, μια γιορτή που γιορτάζεται σε πολλά μέρη του κόσμου και συνδέεται με μία περίοδο διακοπών για πολλούς και με την εορτασμό της πρωτοχρονιάς.
Είναι ενδιαφέρον που και οι δύο γιορτές αφορούν σε κάτι καινούργιο, σε μία γέννηση, στην αρχή. Στην αρχή μιας ζωής, αλλά και μίας νέας χρονιάς. Στην αφετηρία προς κάτι που μόλις αρχίζει να υπάρχει. Στην πραγματικότητα, η νέα χρονιά έρχεται ως συνέχεια της προηγούμενης. Μπορεί να επιθυμούμε, να έχουμε ανάγκη και να επιδιώκουμε μια επανεκκίνηση, αλλά ουσιαστικά περνάμε από το ένα στο άλλο, συνεχίζουμε μία πορεία, μία εξέλιξη με σταματήματα και ξεκινήματα. Σ' αυτήν την πορεία, λοιπόν, για να βιώσουμε ξεκινήματα, συνήθως, κάτι πρέπει να πεθάνει. Για να πάμε σε μία καινούργια δουλειά, θα πρέπει να αφήσουμε την παλιά, το ίδιο για μία σχέση, ένα σπίτι κ.ό.κ. Άρα ο 'θάνατος' και η απώλεια είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής της κυκλικής διαδικασίας της ζωής. Κάθε φθινόπωρο η φύση βιώνει έναν τέτοιο θάνατο, όπου τα δέντρα ρίχνουν τα φύλλα τους και μ' έναν τρόπο νεκρώνουν για να δημιουργήσουν χώρο για τη νέα ζωή. Αυτή τη μεικτή, ευχάριστη και επώδυνη, διαδικασία μου θύμισαν οι πρόσφατες απώλειες των γονέων κάποιων φίλων. Οι άνθρωποι μέσα στη διαρκή μας πάλι για μια κάποια ισορροπία με το άγνωστο, το υπερβατικό και την πεπερασμένη φύση μας, ξεχνάμε ή καλύτερα επιλέγουμε να μην δίνουμε χώρο, να μην συζητάμε, να μην 'γιορτάζουμε' τον θάνατο που πάντα προηγείται μίας γέννησης. Ακόμα και η γέννηση ενός παιδιού συνεπάγεται το τέλος της ζωής της μητέρας ή/και του ζευγαριού όπως την ήξεραν. Αλλάζει το σώμα της, οι συνήθειες, η αναφορά και ο προσανατολισμός τους στη ζωή. Αντίστοιχα, όταν ένα παιδί χάνει τους γονείς του, χάνεται μαζί η αναφορά και η παρουσία ενός ανθρώπου που ήταν άρρηκτα συνδεδεμένος με την ύπαρξή του από την πρώτη του μέρα ζωής. Ο πόνος όταν πρόκειται για τον θάνατο είναι αβάσταχτος, γιατί πρόκειται για την οριστική παραδοχή ότι κάτι δεν θα υπάρχει ποτέ ξανά ως τέτοιο. Μας φέρνει σε επαφή με τα όρια της ζωής, τα όρια μας ως ανθρώπους, τα όρια των ικανοτήτων και των αδυναμιών μας, τα όρια της υλικής και της άυλης ύπαρξής μας. Δεν μπορούμε να τον νικήσουμε, να τον αντιστρέψουμε, είμαστε αβοήθητοι στην ισχύ του κ μ' ένα τρόπο στη ' μοίρα' και στο 'χέρι του θεού'. Δεν χρησιμοποιώ αυτούς τους όρους καθόλου μοιρολατρικά, αλλά ως δείγματα του 'επέκεινα', ότι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε να ελπίζουμε ότι κάτι υπάρχει μετά τον θάνατό μας για να έχει μ ένα τρόπο η ζωή μας αξία και νόημα! Με τον ίδιο τρόπο που αλλάζουμε χρόνο σκεφτόμενοι τί θελουμε από τη νέα χρονιά 'να μας φέρει', πού αν δεν δουλέψουμε δεν θα έρθει μόνο του ποτέ, δεν σκεφτόμαστε ποτέ ότι τη νέα χρονιά που έρχεται θα αρρωστήσουμε, κάποιος θα πεθάνει, θα χωρίσουμε κλπ . Κι όμως και αυτά συμβαίνουν και μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις είναι πιό καθοριστικά γεγονότα για τις ζωές μας από άλλες χαρές. Τί θα λέγατε, λοιπόν, αυτές τις γιορτές που έρχονται μετά από δυο χρόνια σχεδόν πανδημίας και στέρησης ελευθεριών, να αναλογιστείτε περισσότερο τί αφήνετε πίσω; Τί έχει πεθάνει και τί 'πρέπει' να πεθάνει μέσα και έξω σας για να συνεχίσετε να ζείτε με υγεία και ευημερία σε όλα τα επίπεδα; Πόσο χώρο είστε διατεθειμένοι να αφήσετε στον εαυτό σας μεταξύ αλκοόλ, ξενυχτιών και διασκεδάσεων να πενθήσει αυτό τον φυσικό κύκλο ζωής που είμαστε όλοι μέρος του και τα πράγματα που θα πάρει αυτή τη φορά μαζί του; Όλες τις επιθυμίες και τα όνειρα που δεν εκπληρώθηκαν, τα 'λάθη' που κάνατε, τις προσδοκίες που απογοητεύτηκαν, αλλά και όσα δεν αφήσατε τον εαυτό σας να χαρεί; Κατανοώ, θαρραλέο και δύσκολο σε μία περίοδο επιβεβλημένης χαράς, αλλά μπορεί να συνυπάρχουν και τα δύο εάν υπάρξει χώρος! Και ίσως τότε, αν έρθουμε σε επαφή με όλα αυτά που εμπεριέχονται στην ανθρώπινη φύση, να δούμε ότι η αγάπη είναι αυτή που μπορεί να κρατήσει όλους τους κόσμους μαζί: των νεκρών και των ζωντανών, των παιδιών και των γονέων, των δυνατών και των αδύναμων, των ασθενών και των υγειών, των λογικών και των συναισθηματικών, των ανδρών και των γυναικών, των ετεροφυλόφιλων και των άλλων και σε ό,τι άλλο βλέπουμε αντίθεση και όχι τα μέρη ενός θεϊκού φάσματος ύπαρξης. Καλές γιορτές! Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Έχει περάσει καιρός από την τελευταία φορά που έγραψα ένα άρθρο και αυτό γιατί πολλά πράγματα ήταν και είναι 'στον αέρα' και είναι συχνά δύσκολο να διασαφηνίσω ένα θέμα προς συζήτηση. Όπως έχω ξαναγράψει συχνά συμβαίνουν πολλά στις ζωές μας και είναι δύσκολο να βάλουμε μία τάξη ή να την οργανώσουμε με έναν ικανοποιητικό τρόπο. Μπορεί να έχουμε αγωνία, άγχος, φόβο και ανησυχία για το τί θα γίνει, ειδικά σε καιρούς όπως ο τωρινός όπου 'έκτακτες΄συνθήκες έχουν αποσυντονίσει πολλές από τις μέχρι τώρα δραστηριότητες, αλλά και πεποιθήσεις μας. Το μήνυμά μου και αυτή τη φορά αφορά στην αγάπη. Θα δανειστώ και πάλι μέρη από τη δική μου ανάγνωση της 'ελληνικής ψυχολογίας' για να συζητήσω το πώς καταπιεσμένα συναισθήματα και συμπεριφορές που συνδέονται με αυτά , μορφώνουν παγιωμένες κοινωνικές συμπεριφορές, πεποιθήσεις και δυναμικές. Η ελληνική κοινωνία, όπως και κάθε κοινωνία, λειτουργεί εν πολλοίς βάση συγκεκριμένων προτύπων. Τις τάδε συμπεριφορές περιμένει από έναν άντρα και από μία γυναίκα, τις δείνα συνήθειες, συναισθηματικές αντιδράσεις και προσδοκίες. Η προσαρμογή κάποιου σε αυτές επιφέρει επιβράβευση, αγάπη, ειρήνη και αποδοχή κάπως όπως ανταμείβει ο ιδιοκτήτης τον σκύλο του με μια λιχουδιά όταν κάνει την επιθυμητή συμπεριφορά. Κάπως έτσι προγραμματιζόμαστε να είμαστε καλοί ή κακοί, συναισθηματικοί ή δυνατοί, θαρραλέοι ή φοβισμένοι, μοναχικοί ή κοινωνικοί, δοτικοί ή εγωιστές, αγχώδεις ή ήρεμοι, επαρκείς ή ανεπαρκείς και τόσα άλλα. Όλες αυτές οι ταμπέλες γίνονται μέρα με τη μέρα και ασυνείδητα η ταυτότητά μας, ο χαρακτήρας μας, το ποιοί είμαστε. Και είναι πάντα σε μία μορφή διπόλου, ή το ένα ή το άλλο. Ποιό παιδί δεν θέλει την αγάπη των γονιών του και την ασφάλεια που προκύπτει από την επιβράβευση και την αποδοχή τους;! Τί γίνεται όμως στην περίπτωση που οι επιθυμίες ή οι ανάγκες του παιδιού δεν συμφωνούν με τις προσδοκίες και επιταγές των γονιών; Τότε συμβαίνουν δύο πράγματα: ή το παιδί βρίσκει τη δύναμη να διαφωνίσει και να έρθει σε ρήξη με τους γονείς του διακινδυνεύοντας να χάσει την αγάπη και την υποστήριξή τους ή σιωπά και βρίσκει λύσεις που αποτελούν το συμβιβασμό μεταξύ των δικών του επιθυμιών και αναγκών και αυτών των γονιών του. Με αυτό τον τρόπο το παιδί καταπιέζει και 'διαχωρίζεται' από διάφορα μέρη του, αλλά συνεχίζει να έχει την υποστήριξη και την αγάπη των γονιών του για αυτό όμως που τους δείχνει ότι είναι και θέλει. Έτσι δημιουργείται μία περσόνα, ένας διαφορετικός χαρακτήρας του αληθινού, ένας νέος άνθρωπος. Αυτή η δεύτερη στρατηγική είναι από την παρατήρησή μου η επικρατούσα στην Ελλάδα. Από γονείς που δεν τολμούν να διαφωνίσουν με τους δικούς τους γονείς για να μην 'χαλάσουν' τις σχέσεις τους, από ομο και αμφιφυλόφιλους που ζουν διπλή ζωή για να μην ταράξουν τις 'ισορροπίες', από γυναίκες που δεν είναι ευτυχισμένες στους γάμους τους και δεν διεκδικούν τις επιθυμίες του, αλλά και δεν φεύγουν, από ομοφυλοφιλους που κάνουν εμμονικά σεξ με άλλους συντρόφους γιατί η δέσμευση, η επαφή και η αποδοχή είναι άγνωστες λέξεις κ.ό.κ. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα συμπεριφορών που για μενα δηλώνουν όχι μόνο ατομική αλλά και συλλογική νοσηρότητα. Το omerta, η σιωπή της καταπίεσης, της ανελευθερίας και του ψέμματος συνεχίζεται από γενιά σε γενιά μέχρι ένα μέλος της οικογένειας να αρρωστήσει σωματικά ή και ψυχικά, κάποιος να χάσει τη ζωή του, κάποιος να αρχίσει θεραπεία, κάποιος να επιχειρήσει να σπάσει τον φαύλο κύκλο δυστυχίας. Ίσως όλοι να συμφωνήσουμε με το χιλιοειπωένο: 'η ζωή είναι ένα δώρο'! Ποιό δώρο όμως; Ένα δώρο βουτηγμένο στην ανασφάλεια και στο ψέμα, στην ανελευθερία και στην κρυφή επιθυμία, στην παγιοποίηση και στην απουσίας εξέλιξης, στην έλλειψη αγάπης για τον εαυτό και τους άλλους; Το παράδοξο είναι ότι και αυτοί που αποφασίζουν να 'συμμορφωθούν' με τα στερεοτυπικά προτάγματα, αλλά και αυτοί που επαναστατούν, 'βράζουν ο καθένας στο ζουμί' του, γιατί οι συμπεριφορές τους προσδιορίζονται από και απαντούν σε ένα βαθμό στην αντίθετη θέση. 'Θέλω να πώ φτάνει πιά, αλλά τότε τί θα πούν για μένα ή ποιός θα είμαι εγώ μετά;'. 'Θέλω να κάνω τη ζωή μου όπως τη θέλω εγώ, αλλά θέλω και να με αποδέχονται και όλοι όπως είμαι'. Κάθε επιλογή έχει και κάποιο κόστος, όποια επιλογή και αν είναι αυτή. Αυτό είναι όλο το μάθημα της ζωής στην ύλη, ότι συνέχεια υπάρχει ένας κάποιος περιορισμός. Καλούμαστε λοιπόν, να υπερβούμε τα εγκόσμια και να δούμε πιό βαθιά στην ύπαρξή μας και αυτό πάντα αφορά και τους άλλους. Είμαστε όλοι μαζί ένα σε αυτό. Η εποχή που ζούμε είναι μεταβατική, είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε, είτε όχι. Η μετάβαση έχει να κάνει ακριβώς με τον θάνατο αντιλήψεων σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Ειδικά στην Ελλάδα ιστορικά ζήσαμε και ζούμε με ένα ιό διχασμού για πολλά χρόνια. Η κύρια αιτία είναι αυτή ακριβώς, ότι δεν αφήσαμε ποτέ επαρκή χώρο για την 'άλλη γνώμη', για τον άλλο τρόπο, για τον άλλο άνθρωπο που δεν μας μοιάζει, που είναι διαφορετικός, που αισθάνεται και θέλει να ζήσει αλλιώς. Και αυτό γιατί εμείς ποτέ, οι ίδιοι που κατακρίνουμε τον άλλο γιατί είναι διαφορετικός, δεν τολμήσαμε να κάνουμε την επανάστασή μας απέναντι σε όποια δεσμά. Δεν τσακωθήκαμε με τους γονείς μας, δεν διακινδυνεύσαμε, δεν τολμήσαμε να ζήσουμε όπως θέλουμε, οπότε πώς τολμάει να το κάνει άλλος;! Επίσης δεν τολμήσαμε ποτέ να κάνουμε τις προσωπικές μας υπερβάσεις, να βρούμε πραγματικά το νόημα για εμάς και όχι να ακολουθήσουμε τον πεπατημένο δρόμο δημιουργίας οικογένειας και παιδιών που καθησυχάζει εν πολλοίς τα υπαρξιακά ερωτήματα που ενυπάρχουν λίγο πολύ σε όλους. Επακόλουθα, γεννιέται και συντηρείται μία ρητορική και συναισθήματα μίσους που κρατούν μία κοινωνία δέσμια και στατική να βαλτώνει. Απλά γιατί όλη η ενέργεια πηγαίνει ή στον πόλεμο εναντίον κάποιου ή στην υπεράσπιση του εαυτού ή στην αποφυγή και των δύο με όποιο τρόπο (ποτό, σεξ, εξωσυζυγικές σχέσεις κλπ). Σαν δυο παιδιά που μαλώνουν συνεχώς και δεν υπάρχει κανένας ενήλικας στο δωμάτιο να προσπαθήσει όχι απαραίτητα να τους συμφιλιώσει γιατί αυτό είναι αποτέλεσμα επιλογής και δουλειάς, αλλά να δείξει έναν ειρηνικό δρόμο συνύπαρξης. Ότι μπορούν να συνυπάρχουν ως διαφορετικοί χωρίς να κακοποιεί ο ένας τον άλλο. Ένα απλούστατο καθημερινό παράδειγμα, η οδήγηση, Ενώ υπάρχουν κανόνες, πολύ συχνά κάποιοι τους παραβιάζουν, είτε αψηφώντας σημάνσεις, είτε παρκάροντας παράνομα θέτοντας τους εαυτούς τους και άλλους σε κίνδυνο, αλλά και ασκώντας ενός είδους βία στον συμπολίτη τους αφού δεν λαμβάνουν υπόψην τους τον άλλο και τους κανόνες που έχουν συμφωνήσει και οι δύο να τηρούν απέναντι στο νόμο. Ταυτόχρονα, δεν υπάρχει μια 'ενήλικη αστυνόμευση' να επιβάλλει το συμφωνημένο δίκαιο προς διατήρηση της ομαλότητας της κοινωνίας. Γεγονός που επιφέρει τραύμα δευτέρου επιπέδου, γιατί όχι μόνο ασκείται βία, αλλά και επειδή δεν τιμωρείται, συνεχίζει να υπάρχει σαν εφιάλτης ότι θα συνεχίσει να ασκείται συνεχώς Δεν διατείνομαι ότι έχω όλες τις απαντήσεις και λύσεις. Αυτό που ξέρω όμως σίγουρα και το βλέπω συνεχώς δουλεύοντας με ανθρώπους σε βάθος, είναι ότι όταν ανοιγόμαστε στην αλήθεια της ψυχής μας όσο δύσκολη και επώδυνη και αν είναι, τότε βρίσκουμε ειρήνη, ησυχία, κατανόηση, ελευθερία και αγάπη μέσα μας τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους. Αυτό είναι όλο το ταξίδι της αυτογνωσίας που διατείνονται από θεραπευτές μέχρι γιατροί, coaches και guru, η εξερεύνηση και η απελευθέρωση της ψυχής από τα όποια δεσμά της. Κοινωνίες σε πόλεμο, όποιας μορφής, και κατ' επέκταση σε έλλειψη ευημερίας δεν είναι επειδή οφείλεται στο ταμπεραμέντο ή στην ιδιοσυγκρασία τους, αλλά επειδή ζούν διαρκώς με τον ιό της απειλής και της έλλειψης σεβασμού, δεν έχουν βρεί τον τρόπο και την δύναμη οι πολίτες τους, εσωτερικά και εξωτερικά, να αναγνωρίσουν, να εκφράσουν, να ακούσουν, να νιώσουν, να συγχωρήσουν, να καταλάβουν και να αγαπήσουν όλα τα κομμάτια τους. Με αυτή την έννοια ο εχθρός θα ζεί πάντα πρώτα μέσα και μετά γύρω μας! Με αγάπη, Παναγιώτης |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly