|
Αγαπητέ αναγνώστη,
Η ελληνική κοινωνία συνεχίζει να συγκλονίζεται από τις συνεχείς αποκαλύψεις ανθρώπων που δέχτηκαν ως ανήλικοι ή ενήλικες σεξουαλική παρενόχληση ή/και κακοποίηση από ανθρώπους εξουσίας στον τομέα τους. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι τέτοιου τύπου συμπεριφορές, ειδικά όταν πρόκειται για ανήλικους είναι κατακριτέες και αξίζουν τιμωρίας. Δε νομίζω να υπάρχει κανείς που να χαρακτηρίζει αυτές τις πράξεις ως σωστές, έντιμες και ηθικές ή να μη ζητά την τιμωρία αυτών που τις τέλεσαν. Όχι μόνο για τη δικαιοσύνη των θυμάτων, αλλά και για τον παραδειγματισμό των συγκεκριμένων και άλλων, ώστε να αποφευχθούν αντίστοιχα περιστατικά στο μέλλον. Το σχόλιό μου εδώ δεν αφορά σε κάτι που, για μενα, είναι προφανές, το καταδικαστέο των πράξεων, αλλά αυτό το κρυφό, το 'ανάμεσα στις λέξεις', αυτό που μας ξεφεύγει για να γίνει η εικόνα ολόκληρη (αν κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί ποτέ). Η ελληνική κοινωνία, δε, έχει παράδοση στο να αποφεύγει το 'τυφλό' της σημείο, αυτό που τη δυσκολεύει και δε ξέρει να αντιμετωπίσει. Ακούω εδώ και μέρες τις περιγραφές των θυμάτων, τα σχόλια δημοσιογράφων που έχουν αναλάβει το ρόλο ντεντέκτιβ (δεν αποδίδουν δικαιοσύνη, αλλά συλλέγουν πληροφορίες για εκείνη), τις γνώμες και σκέψεις ανθρώπων που έχουν κάποιο δημόσιο βήμα συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών δικτύων. Τα αφήνω όλα να περάσουν από μέσα μου σα μιά μηχανή που έχει μάθει απο το κρέας να βγάζει κιμά και από το ρούχο, τον λεκέ προς χάρη της αλήθειας και της προσωπικής σοφίας, αν θέλετε. Αυτό που δεν ακούω ή δεν ακούω αρκετά είναι (και πάλι) η ατομική και συλλογική ευθύνη. Μπορείτε να με χαρακτηρίσετε εμμονικό με την ευθύνη, αλλά το θεωρώ ίσως τον πιό σημαντικότερο παράγοντα που ορίζει έναν ενήλικα, έναν ώριμο, δηλαδή, άνθρωπο που έχει κάποια εφόδια να διαχειριστεί αποτελεσματικά και προς όφελός του τη ζωή του και τις αντιξοότητές της. Ανήλικοι βιάζονταν και κακοποιούνταν για χρόνια μέσα στην κοινωνία, κάτω από και μέσα στη 'μύτη' της, όταν η ίδια γλένταγε στα μπουζούκια και κυνήγαγε πώς θα βγάλει περισσότερα λεφτά. Επαναλαμβάνω ότι δε παίρνω στιγμή την προσοχή από το εγκληματικό των πράξεων, αλλά ρωτώ: που ήταν οι γονείς, οι δάσκαλοι, τα αδέρφια, οι φίλοι, οι συνάδελφοι, οι γείτονες, οι διευθυντές κ.λ.π.; Πώς μία κοινωνία διαφυλάσσει την υγεία, σωματική, ψυχική και πνευματική, των ανήλικων και ενήλικων πολιτών της; Πώς γίνεται επί σειρά ετών παιδιά να βρίσκουν τη δύναμη να λένε ψέματα στις οικογένειές τους για το πού πηγαίνουν, αλλά να μη βρίσκουν το δρόμο να τους πουν επίσης και την αλήθεια, που μπορεί να μην καταλάβαιναν πόσο τους πλήγωνε, αλλά εξακολουθούσε να ήταν η αλήθεια που τους συνέβαινε; Μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να συνέβαινε αυτό στο μικρό μου αδερφό και να μην είχα καταλάβει κάτι. Όχι γιατί είμαι διάνοια ή πεφωτισμένος, αλλά γιατί είχα τα μάτια μου εκεί, σ έναν άνθρωπο που αγαπώ και ήταν σε τρυφερή ηλικία, του μίλαγα, προσπαθούσα να καταλάβω πώς σκέφτεται και τί μπορεί να τον απασχολεί (γενικά). Γενικά, είναι πιό εύκολο να καταδικάζουμε κάποιον ως το 'πρόβλημα', το 'μαύρο πρόβατο', τον απόλυτο φταίχτη ξεχνόντας ότι και αυτός μεγάλωσε και ζει στην ίδια κοινωνία με εμάς και τρέφεται απο την υγεία και την αρρώστια της, όπως και εμείς. Ξεχνάμε εύκολα ότι όλοι δυνητικά είμαστε ικανοί για όλα και ότι το 'τέρας' ζεί με ένα τρόπο μέσα σε όλους μας. Και το ξέρουμε βαθιά αυτό, γιατί ακριβώς θυμώνουμε τόσο πολύ με τέτοια πράγματα. Γιατί σε ένα βαθμό προσπαθούμε να καλύψουμε αυτό που δεν κάναμε συνολικά για να το αποτρέψουμε, αλλά και την παραδοχή ότι ο πολιτισμός ή η όποια εξημέρωση, δεν είναι μία εφάπαξ, αλλά μία συνεχή διαδικασία. Θεωρώ βαθιά υποκριτικό και παθογενές (όσο και καθαρτικό) το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας μηδενίζει τώρα ανθρώπους που προηγούμενα είχε ως 'θεούς' και προσκύναγε. Ναι, δεν ήξερε τί έκαναν πίσω από κλειστές πόρτες, αλλά και δε θέλησε να μάθει. Άκουγε ύποπτους ψιθύρους και δε μίλησε ποτέ. Είναι πιό εύκολο να βάζει κάποιος άλλος το χέρι στην υπόνομο από εμάς. Δε με ενδιαφέρει να 'δικάσω' εδώ κανέναν, αλλά θεωρώ σημαντικό να τονίσω τη σημασία της ευθύνης και του αναστοχασμού. Η κακοποίηση, όποια μορφή και να έχει, αποτελεί την παραβίαση ορίων και συχνά παρουσιάζεται ως 'διπλό μήνυμα'. Κανένας κακοποιητής δε θα πεί 'τωρα σε κακοποιώ', αλλά θα προσπαθήσει να παρουσίασει την πράξη του ως 'σωστή', είτε επειδή είναι απόρροια αγάπης, είτε επειδή το θύμα θα έχει κάποιο όφελος κλπ. Για αυτό συχνά τα θύματα, ειδικά οι ανήλικοι, δυσκολεύονται να καταλάβουν τι συμβαίνει, γιατί τους παρουσιάζεται ως πράξη ενδιαφέροντος και αγάπης που έρχεται σε αυθεία αντίθεση με τη δική τους εμπειρία. Γεγονός που προκαλεί σύγχυση, ενοχές κλπ. Στην κλινική ορολογία, μορφή κακοποίησης (abuse) είναι και η παραμέληση (neglect) και φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις αυτό συνέβη ως δεύτερο επίπεδο κακοποίησης στα θύματα από το περιβάλλον τους. Και πονάει πολύ ατομικά και συλλογικά να το σκεφτεί, να το ενσωματώσει και να το αλλάξει κανείς αυτό. Δε μαθαίναμε/μαθαίνουμε στα παιδιά μας να αγαπάνε τον εαυτό τους πέραν και πάνω από κάθε φιλοδοξία και να ορθώνονται ίσοι απέναντι σε κάθε ειδικό από οποιονδήποτε χώρο και σε κάθε εξουσία. Δε μαθαίναμε/μαθαίνουμε στα παιδιά μας πώς είναι κάθε στιγμή να έχουν επιλογές, την επιλογή να μείνουν ή να φύγουν από μία κατάσταση και να ορίζουν τα ίδια τη ζωή τους ανα πάσα στιγμή. Δε μαθαίναμε/μαθαίνουμε τα παιδιά μας να εξασκούν τη δική τους κρίση, να πιστεύουν το ένστικτό τους και, κυρίως, να εμπιστεύονται τον εαυτό τους ότι και αξίζουν και μπορούν να έχουν αυτο που θέλουν. Δε μαθαίναμε/μαθαίνουμε στα παιδιά μας να εμπιστεύονται εμάς και άλλους κοντινούς τους ανθρώπους, ώστε να μοιραστούν ό,τι τους συμβαίνει, γιατί αγαπάμε πιό πολύ τις γνώμες, τα ταμπού και τους φόβους μας. Δε μαθαίναμε/μαθαίνουμε στα παιδιά μας να διεκδικούν το σεβασμό, το δίκαιο, την αξιοπρέπειά και αξιοκρατία γιατί πάντα θα υπάρχει 'ένας γνώστός' που θα φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Δεν δημιουργήσαμε/δημιουργούμε ισχυρούς κανόνες, νόμους και δίχτυα ασφαλείας όπου οι άνθρωποι μπορούν να παραδέχονται τα "κακώς γεγονότα" και να βρουν δικαιοσύνη και θεραπεία. Για αυτά τα αποτελέσματα, όπου ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, διατηρούμε εδώ και χρόνια μία κοινωνία σε ηθική σήψη και παρακμή που τώρα βλέπουμε την έκτασή της και μας επιστρέφεται ως καθρέφτης. Τα σκουπίδια που βλέπουμε να ξεβράζει η θάλασσα και ακόμα δε μαζεύουμε, δεν έπεσαν εκεί αλλά πολύ πιό πριν. Είναι όντως τώρα μία ευκαιρία, όχι μόνο να μιλήσουν θύματα, όχι μόνο να τιμωρηθούν κάποιοι άνθρωποι, αλλά και να επανασχεδιάσουμε ουσιαστικά τις αξίες και αρχές μας συνολικά ως κοινωνία. Αρκετά ζήσαμε στο ψέμα του ρόλου, ήρθε η ώρα να ενσαρκώσουμε την αλήθεια μας! Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Αγαπητέ αναγνώστη,
Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ συνηθίζω να γράφω τα άρθρα πρώτα στα αγγλικά, αυτό θέλει να γραφτεί πρώτα στα ελληνικά για κάποιο λόγο. Ίσως επειδή αφορά πολύ στην ελληνική κοινωνία και τις πρόσφατες παρατηρήσεις μου από αυτήν. Μπορεί για κάποιους να είναι γκρίνια ή άχρηστες σκέψεις, θεωρώ όμως σημαντικό κανείς να σκέφτεται και να προβληματίζεται για το τί συμβαίνει γύρω του, εάν θέλει να εξελιχθεί. Στα τελευταία άρθρα μου φαίνεται καθαρά ο προβληματισμός γύρω από τις φιγούρες εξουσίας που περιτριγυριζόμαστε όλοι. Όταν είμαστε παιδιά, εξουσία είναι οι γονείς και η οικογένειά μας, όλοι αυτοί οι 'μεγάλοι' που διαρκώς μας λένε τί πρέπει να κάνουμε, τί είναι σωστό και τί λάθος και ποιοί πρέπει να είμαστε εάν θέλουμε μία θέση στην κοινωνία, στην οικογένεια, στην αγάπη, στον ήλιο! Αργότερα εξουσία είναι οι παιδαγωγοί και οι δάσκαλοι, οι καθηγητές. Όλοι εκείνοι οι 'σοβαροί' άνθρωποι που έχουν σπουδάσει και έχουν κάτι να μας μάθουν πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Καλούμαστε έτσι να μάθουμε τη γνώση που έχει να μας μεταδώσει αλλά και το σεβασμό στον φέροντα (και φέροντες) αυτή τη γνώση. Μετέπειτα εξουσία είναι ο ανώτερος μας στη δουλειά, ο διευθυντής ή ο μάνατζερ που έχει (ή όχι) μεγαλύτερη εμπειρία από εμάς, που φαίνεται να ξέρει κάτι περισσότερο από εμάς για το αντικείμενο της δουλειάς μας ή είναι σε υπεύθυνη θέση για να διαχειρίζεται την πρόοδο και την εκτέλεση ενός έργου. Έχω περάσει από όλα αυτά τα προαναφερθέντα περιβάλλοντα και έχω τις εμπειρίες και τις απόψεις μου ως προς αυτά. Οι ανώτερες εξουσίες σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, τουλάχιστον, θα έλεγε κανείς πώς αποτελούν τα δικαστήρια για την παράβαση των νόμων, η κυβέρνηση για την εκτέλεση των νόμων και η βουλή για τη θέσπιση των νόμων. Αυτό είναι και το πλαίσιο κανόνων μέσα στο οποίο συνενούμε άμεσα ή έμμεσα όλοι να ζούμε ώς μέλη μίας κοινωνίας. Σε τακτικά, δηλαδή, διαστήματα εκλέγουμε αθρώπους που θα διαχειριστούν άμεσα ή έμμεσα τις ανωτέρω εξουσίες για εμάς προς όφελός της κοινωνίας. Αυτό είναι το μάκρο επίπεδο της κοινωνίας που αφορά πολλούς ανθρώπους, τη μεγάλη εικόνα, αν θέλετε. Υπάρχει όμως και η μικρή εικόνα, το μίκρο επίπεδο που βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας, στην επαφή μας ο ένας με τον άλλο, στις ανθρώπινες σχέσεις μας, στις συναλλαγές μας κλπ. Αυτό το επίπεδο άπτεται μερικώς των νόμων και της εφαρμογής του και επαφίεται κατά μεγάλο μέρος του σε προσωπικούς κανόνες και αίσθηση κανόνων και δικαίου. Είναι πραγματικά αδύνατο να υπάρχει ένας αστυνομικός για κάθε πολίτη για να βεβαιωθεί ότι ζεί βάση των νόμων που κάποιοι έχουν θεσπίσει για τον ίδιο και τους συμπολίτες τους έτσι ώστε να ζουν ειρηνικά και με ευημερία. Αν οι νόμοι, όμως, δε γίνονται σεβστοί ή ψηφίζονται προς εξυπηρέτηση μόνο μίας μερίδας της κοινωνίας, τότε ποιανού ευθύνη είναι αυτή; Ξέρουμε ποιανού ευθύνη είναι η θέσπιση και η παράβασή τους, αλλά η εφαρμογή τους; Η απάντηση για μενα θα γυρνάει πάντα στο ίδιο: η ευθύνη είναι ατομική! Είναι πραγματικά εντυπωσιακό με πόση υποκρισία μπορεί να ζεί ο άνθρωπος. Φωνάζει, θυμώνει, ορίεται όταν αδικείται και απαιτεί να του φέρονται με σεβασμό όταν ο ίδιος π.χ. λερώνει το περιβάλλον που ζεί ή παρκάρει στο μέρος όπου ένας συμπολίτης του θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να διασχίσει τον δρόμο. Ο ίδιος στεναχωριέται για την πείνα και τις δυστυχίες άλλων ανθρώπων στον κόσμο, αλλά ψηφίζει κυβερνήσεις που ενισχύουν πολέμους, πουλάνε όπλα και επαναλαμβάνουν μία εθνικιστική ρητορική μίσους προς άλλους λαούς. Ο ίδιος διατείνεται τη δικαιοσύνη, την ασφάλεια, την υγεία και με τις πράξεις του κάνει το αντίθετο σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Προσωιπκά, έχω βρεί μία κάποια ησυχία με τη σκέψη ότι το 'παιχνίδι' εδώ στη γη δεν είναι για κανέναν μόνιμο. Ακόμα και ο πιό άδικος, εγωιστής, αλλαζόνας και ανέντιμός άνθρωπος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει αλλά δε θα ζήσει για πάντα εδώ (ευτυχώς!). Το ίδιο ακριβώς και τα 'θύματά' του. Οι πράξεις όμως του καθενός αφήνουν αποτυπώματα τόσο στους ίδιους όσο και σε άλλους που αργά ή γρήγορα θα βιώσουν τις συνέπειές τους, ειδικά εάν έχουν κάποια εξουσία. Κυριότερα αφήνουν αποτυπώματα στη δική τους και στις ψυχές των εμπλεκομένων που θα τα πάρουν και μαζί τους, εν πολλοίς αυτό που αναφέρεται ως κάρμα, και περιέχει τα αποτυπώματα όλων, ευεργετικών και επώδυνων πράξεων. Με πνευματικούς όρους εξουσία από μόνος του δεν έχει κανείς. Απέναντι στη ζωή (και στο θεό, αν πιστεύετε) είμαστε όλοι όσοι. Δεν υπάρχουν φτωχοί, πλούσιοι, ισχυροί, ανίσχυροι. Μόνο σ' αυτό το 'παιχνίδι' εδώ στη γή δημιουργήσαμε αυτές τις συνθήκες, γιατί καλούμαστε να μάθουμε τί σημαίνει το να ελέγχει κανείς άλλους ή να ελέγχεται από άλλους. Φυσικά και χρειάζεται κάποιου είδους ιεραρχία (κατανομή ρόλων) σε ένα σύστημα για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Ο τρόπος άσκησης των ρόλων όμως και προς όφελος τίνος είναι που κάνει έναν αξιόλογο ηγέτη από έναν μη αξιόλογο. Ο γονέας, ο δάσκαλος, ο μάνατζερ, η κυβέρνηση είναι απλοί διαχειριστές ενός ατόμου ή μιάς κατάστασης για ένα χρονικό διάστημα, όχι για πάντα, και γι αυτό θα αξιολογηθούν κάποια στιγμή από τον εαυτό τους και από άλλους. Δεν αναφέρομαι σε καμία δευτέρα παρουσία ή το φόβο της κόλασης. Αναφέρομαι στην (επί) γνωση ως τη μόνη δύναμη και κίνητρο ζωής. Έχω δουλέψει με ανθρώπους που επιτέθηκαν ή σκότωσαν κάποιον όντας ψυχικά ασταθείς και μετά από χρόνια στέρησης της ελευθερίας και θεραπείας, τους δόθηκε η δυνατότητα μίας ευκαιρίας να αποκτήσουν μία πιό ελεύθερη ζωή. Κάποιοι δυσκολεύτηκαν πολύ να παραδεχτούν αυτό που έχουν κάνει και να αναγνωρίσουν τον πόνο που προκάλεσαν σε καποιον. Κάποιοι δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία, γιατί η κοινωνία και οι ίδιοι είναι πολλοί διαφορετικοί μεταξύ τους για να κατανοήσουν και να απαντήσουν ώριμα και ενήλικα στην όλη τους κατάσταση. Παρόμοιες μπορεί να είναι και οι εμπειρίες, όπως η κακοποίηση (παραβίαση ορίων) που μπορεί να έχουν νιώσει μόνο κάποια μέλη της κοινωνίας. Το πώς συνδέεται ο καθένας με μία τέτοια αφήγηση είναι πολύ προσωπικό και σχετίζεται με τα βιώματά του. Σε καμία περίπτωση, όμως, σε μία δημοκρατική και πολιτισμένη κοινωνία οποιαδήποτε παραβίαση ορίων δε μπορεί να θεωρείται σωστή. Και, δυστυχώς, οι κοινωνίες μας έχουν μία μακρά παράδοση παραβίασης ορίων σε μάκρο και μίκρο επίπεδο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει όταν σχολιάζουμε τις επιλογές ή τα επιτεύγματα κάποιου. Οι άνθρωποι συνηθιζουμε να συν-κρινόμαστε μεταξύ μας για το ποιός είναι 'περισσότερο' ή 'λιγότερο' από κάτι. Αυτή η σύγκριση θα είχε νόημα, εάν είχαμε όλοι την ίδια αφετηρία, τις ίδιες προσλαμβάνουσες, τα ίδια εφόδια, την ίδια ιδιοσυγκρασία, τις ίδιες επιθυμίες, πράγμα αδύνατο. Γιατί, λοιπόν, θεωρούμε σωστό να συγκρίνουμε πορείες και αποτελέσματα ανθρώπων, όταν μοιάζουν μεταξύ τους ελάχιστα; Δεν είναι μία μορφή 'παραβίασης' όταν δεν μπορούμε να δούμε κάποιον για αυτό το μοναδικό πλάσμα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που είναι; Γιατί περιμένουμε από τους ανθρώπους να δρούν με τον ίδιο τρόπο σε παρόμοιες καταστάσεις ενώ οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι μεταξύ τους; Η απάντηση μπορεί να είναι και τόσο απλή, όσο το ότι έχουμε μάθει να σχετιζόμαστε με τον όμοιό μας και μόνο. Δε μας ενδιαφέρουν οι εμπειρίες και οι ιστορίες άλλων, άρα και μένουμε σε απόσταση ασφαλείας για κριτική. Ή, χειρότερα, ο,τιδήποτε δύσκολο δεν έχουμε επεξεργαστεί από τις εμπειρίες μας, το προβάλλουμε στον άλλο γινόμενοι οι ίδιοι από θύματα θύτες, επίσης μία μακροχρόνια προβληματική θέση, γιατί δεν ελευθερώνεται κανείς επί γενιές από αυτή τη δυναμική και συνεχίζει διαρκώς να πληγώνει νέους ανθρώπους, κάπως σαν έναν ιό! Προσωπικά πιά, θαυμάζω και συνδέομαι περισσότερο με τους ανθρώπους που έχουν γνωρίσει και αντιμετωπίσει πράγματα, τα σκοτάδια τους, τα τραύματά τους, τη διαφορετικότητά τους, τον ίδιο τους τον εαυτό, για να φτάσουν εκεί που έχουν φτάσει- όπου και αν ειναι αυτό- και λιγότερο με αυτούς που ακολουθούν σχεδόν 'αμάσητη' την πεπατημένη που έχουν μάθει από τα κυρίαρχα πρότυπα της κοινωνίας που ζουν. Ολονών μας δίνεται (ή επιλέγουμε) μία θέση στο 'παιχνίδι' γη. Για κάποιους αυτή η θέση είναι ισχυρότερη από κάποιους άλλους, όμως οι κανόνες του παιχνιδιού είναι ίδιοι για όλους. Ότι υπάρχει τέλος, υπάρχει σκηνικό και κανόνες που τους φτιάχνουν οι άνθρωποι. Και είναι τόσο τρομακτική αυτή η δύναμη που έχει ο καθένας να αυτοορίζεται, με κόστος φυσικά,που προτιμάμε τις περισσότερες φορές να υπακούμε μόνιμα στις εξουσίες και τα 'προ(σ)τάγματα' των άλλων. Είναι πιο δύσκολο το να ψάξουμε να βρούμε τον γονέα, το δάσκαλο, τον μάνατζερ, τον κυβερνήτη, τον παππά μέσα μας από το να υποκλιθούμε στις αυθεντίες των άλλων, ακόμα και αν μας πηγαίνουν στη δυστυχία μας. Ποιός έχει λοιπόν την εξουσία για τη ζωή σου; Ποιός παίρνει αποφάσεις; Ποιός τις εφαρμόζει; Με ποιές αξίες θέλεις να ζείς τη ζωή σου; Πώς αισθανεσαι για τις αξίες που επικρατούν τώρα στην κοινωνία που ζεις; Τί κάνεις για αυτό; Σε τί είδους κοινωνία θέλεις να ζείς το παιδί σου ή κάποιος που αγαπάς; Ποιά αποτυπώματα θα ήθελες να αφήσεις εδώ και όχι να τα πάρεις μαζί σου; Τί σπαρταράει στη ψυχή σου που δεν το έχεις ακούσει και ζήσει ακόμα; Εάν βρείς το χρόνο και τη δύναμη να σκεφτείς αυτές τις ερωτήσεις και οι όποιες απαντήσεις δείχνουν σε πολλές κατευθύνσεις, τότε πιθανότατα να ζείς τεμαχισμένος/η/ο ανάμεσα σε ορφανά 'θέλω' και 'πρέπει' που αναζητούν γονείς! Να είστε σίγουροι ότι όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται με σεβαστοί και εκτίμηση για αυτό που είναι και θέλουν, θα βρίσκουν πάντα το δρόμο προς τον ανώτερο εαυτό τους και το φώς. Με αγάπη, Παναγιώτης |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
RSS Feed