Ο Κύκλος Της Ζωής: παρουσία, συνέχεια, ολοκλήρωση

Αγαπητέ αναγνώστη,

Θέλω εδώ και καιρό να γράψω ένα άρθρο, αλλά πήρε περισσότερο χρόνο γιατί παρατηρούσα πολλές ετερόκλητες πληροφορίες που ήταν δύσκολο να μπουν κάτω από ένα ενιαίο τίτλο.
Στην προσπάθειά μου να κατανοήσω το πώς βλέπω ότι λειτουργεί ο κόσμος δημιουργώ (νοητικά) σχήματα (λογικές δομές με κάποιο νόημα) και ένα απο αυτά θα περιγράψω εδώ, σήμερα κάτω από ένα τίτλο που θα μπορούσε να αποτελεί τίτλο βιβλίου.

Φτάνουμε σύντομα στο τέλος του 2019 ως ωρολογιακού έτους και κάποιοι από εμάς αρέσκονται στο να κάνουν σύντομους ή μακροσκελείς απολογισμούς για τη χρονιά που πέρασε, αλλά και σκέψεις και δηλώσεις για τη χρονιά που έρχεται ψυχανεμιζόμενοι λίγο ή πολύ και τις γενικότερες συνθήκες μέσα στις οπόιες ζούμε.

Τον όρο 'κύκλο ζωής' το θυμάμαι από τις σπουδές επικοινωνίας στο πανεπιστήμιο όπου όριζε το διάστημα όπου ένα προϊόν παραμένει σε ζήτηση. Φαντάζομαι ότι αυτή η χρήση του όρου προέρχεται από τις επιστήμες που μελετούν την ίδια τη φύση και τον τρόπο που λειτουργεί. Έτσι, βγάζει καρπούς κάθε χρόνο την άνοιξη, οι οποίοι θα χρησιμοποιηθούν για να θρέψουν τα έμβια όντα και θα αποσυρθούν αργότερα σε μιά διαδικασία θανάτου, το φθινόπωρο, για να παράξει νέους καρπόυς τη νέα χρονιά. Η φύση είναι η ίδια 'προγραμματισμένη' θα λέγαμε να ανθίζει (άνοιξη), να ξεκουράζεται (καλοκαίρι), να πεθαίνει (φθινόπωρο), να αποσύρεται (χειμώνας). Βέβαια, για κάποια είδη αυτός ο κύκλος λειτουργεί αντίστροφα.

Σε ένα βαθμό αυτό το σχήμα μπορεί να εφαρμοστεί για να περιγράψει πολλές άλλες διαδικασίες σε αυτόν τον υλικό κόσμο: ένας άνθρωπος γεννιέται, ζει, πεθαίνει, μία σχέση δημιουργείται, εξελίσσεται και (ενδεχομένως πεθαίνει εννοώντας και την απώλεια του ενός από τα δύο μέρη), μία δουλεία αρχίζει, προοδεύει και ολοκληρώνεται.
Αυτή η σκέψη θα μπορούσε να είναι καθησυχαστική, γιατί ακριβώς δηλώνει ότι τίποτα δε συμβαίνει τυχαία, όλα- δυνητικά τουλάχιστον- ανήκουν σε μία πορεία που μπορεί να μην ξέρουμε από πρίν τη διάρκειά της αλλά μπορούμε να τη ζήσουμε αντιλαμβανόμενοι τα διάφορα στάδια τα οποία μπορεί να περάσει. Κάποια πράγματα μπορεί να διαρκέσουν ένα λέπτό, κάποια μερικές ώρες, κάποια μερικούς μήνες, κάποια άλλα πάρα πολλά χρόνια. Θεωρώ ότι υπάρχει λόγος για την κάθε συγκεκριμένη διάρκεια ζωής και αυτό ίσως να σχετίζεται με το γενικότερο νόημα της ύπαρξης της όποιας οντότητας σε αυτόν τον κόσμο.

Το νόημα κάθε οντότητας είναι ένα πιθανό προσωπικό ερώτημα που χρήζει προσωπικής απάντησης.
Σε αυτό το άρθρο θέλω περισσότερο να μιλήσω για τα στάδια του όποιου κύκλου ζωής όπως τα αντιλαμβάνομαι τώρα εγώ.

Παρουσία
Συνειδητά επέλεξα τον όρο 'παρουσία' και όχι 'αρχή' για να περιγράψω τη γέννηση ενός ανθρώπου, μιάς ιδέας, μίας κατάστασης, μιας σχέσης που απο εδώ και στο εξής θα αποκαλώ οντότητα. Αυτή μπορεί να αρχίζει να υπάρχει πρίν καν εμφανιστεί ως ύλη στον κόσμο. Κάποιος σκέφτηκε μια ιδέα πριν την υλοποιήσει, τα παιδιά κυοφορούνται για κάποιο διάστημα, η επιθυμίας μιας σχέσης ξεκινάει από ένα άτομο. Είναι η διαδικασία που ξεκινά από τη σύλληψη γιατί εκεί ακριβώς, έστω και σαν μέρη, αρχίζει και συντίθεται ένα δυνητικό όλο που μπορεί να πεθάνει την επόμενη στιγμή αλλά μπορεί και να διαρκέσει πολύ.  Εάν το περιεχόμενο της σύλληψης έχει κάποια σημασία για αυτόν που την έκανε, τότε περιμένουμε να συνεχίσει να την τροφοδοτεί, να κάνει πράγματα για να παραμείνει στη ζωή και κάποια στιγμή να 'γεννηθεί' με 'σάρκα και οστά' ως κάτι απτό στον υλικό μας κόσμο.

Εκεί η φρόντίδα από τον 'γονέα' πια συνεχίζει να χρειάζεται ώστε η οντότητα να παραμείνει ζωντανή και να εξελιχθεί όσο πιο υγιής και δυνατή γίνεται για να επιβιώσει. Είτε μιλάμε για παιδί, είτε για οίκημα, είτε για επιχείρηση, είτε για σχέση, για μενα η αρχή είναι η ίδια. Για να παραμείνει στη ζωή κάτι χρειάζεται ενεργή παρουσία αυτού που θέλει να κρατήσει στη ζωή την οντότητα. Αυτή η παρουσία σημαίνει την ευέλικτη διαθεσιμότητα του υποκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες τις οντότητας.

Σαφώς και δε μιλάμε με απόλυτα μεγέθη, το αν και πόσο διαθέσιμος είναι κάποιος, με τί κόστος και τί είδους ανάγκες θεωρεί ως ζωτικές ανάγκες επιβίωσης και τί κόστος έχει η έλλειψη ικανοποίησης του είναι μεγάλη συζήτηση. Όλα τα όντα χρειάζονται φαγητό, αλλά αν κάποιος γονέας θεωρεί ότι το παίδι του χρειάζεται 10 μεγάλα γεύματα τη μέρα τότε μάλλον δε μιλάμε για ανάγκη επιβίωσης αλλά ίσως άλλου είδους ανάγκη.
Το σίγουρο είναι όμως ότι για να συνεχίσει κάτι να απανέει και να λειτουργεί καλά, είτε λέγεται σώμα μας, ελιτε σπίτι, είτε συναισθηματική σύνδεση, χρειάζεται προσπάθεια.

Συνέχεια
Στο στάδιο της 'συνέχειας' συγκαταλέγω το σύνολο όλων εκείνων των προσπαθειών και ενεργειών που διατίθεται να κάνει κάποιος για να διατηρήσει στη ζωή την οντότητα. Μπορεί να είναι η τακτική φροντίδα και προστασία, σε περίπτωση αυτονόμησης μπορεί να είναι ο έλεγχος και η κατα περίπτωση υποστήριξη και  καθοδήγηση. Θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε αναστοχαστική, δημιουργική ή καινοτόμα ενέργεια για την εξέλιξη της οντότητας σε κάποιο άλλο επίπεδο που ενδεχομένως να οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων ικανοτήτων που θα χρησιμοποιηθούν για να συνεχίσουν χωρίς σοβαρή απειλή τη ζωή της οντότητας. Για παράδειγμα εάν ένα παιδί έχει παραπάνω από ένα ενδιαφέροντα, ικανότητες,πεδία γνώσης τότε μπορεί να έχει περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης γιατί θα έχει παραπάνω τρόπους για να έχει εισόδημα.

Η ζωή είναι ένα σύνολο διαρκών αλλαγών και όλα τα έμβια όντα χρειάζεται διαρκώς να προσαρμόζονται σε νέα δεδομένα τόσο εσωτερικά, όσο και εξωτερικά προκειμένου να διατηρήσουν την ζωή τους (με τον όρο 'ζωή' εδώ περιλαμβάνομαι όλα τα επίπεδα ζωής, υλικά, συναισθηματικά, πνευματικά).
Αντιλαμβάνομαι ότι αυτό μπορεί να ακούγεται μια συνεχής αγχωτική πάλη αλλά είναι ταυτόχρονα μία διαρκής ευκαιρία και ανακούφιση ότι τίποτα δε χρειάζεται και δε μπορεί απαραίτητα να μένει το ίδιο.

Ολοκλήρωση
Ένα ίσως από τα πιό δύσκολα πράγματα που έχει να διαχειριστεί ένας άνθρωπος στη υλική ζωή είναι ότι όλα, αργά ή γρήγορα, τελειώνουν, όλα υπόκεινται στη φθορά και στο θάνατο κάτι που δεν ισχύει σε άλλα επίπεδα συνειδητότητας/ύπαρξης.  Όποιος έχει αποχωριστεί ένα δικό του άνθρωπο σε μικρή ηλικία μπορεί να καταλάβει το βίαιο τρόπο που ένα παιδί μυήται στο μυστήριο της ζωής που εκτείνεται πέρα από τον υλικό κόσμο, αφού ανά πάσα στιγμή κάποιος που αγαπά και είναι δίπλα του μπορεί να σταματήσει να υπάρχει και να εξαφανιστεί. Τώρα για το που πηγαίνει και τί σχέση μπορεί ή όχι να εξακολουθήσει να έχει με το άτομο, είναι πάλι προσωπικές ερωτοαπαντήσεις.
Είναι γεγονός όμως ότι εκείνη τη στιγμή, τη στιγμή του αποχωρισμού, συντελείται μία ολοκλήρωση (συνειδητή ή ασυνείδητη), γιατί αυτό που υπήρχε δε θα υπάρχει πιά και δε θα είναι ποτέ το ίδιο.

Το στάδιο της ολοκλήρωσης είτε είναι εκούσιο, είτε ακούσιο, είτε και τα δύο, κρύβει μέσα του ταυτόχρονα, στα όρια της σχιζοφρένειας, τον πόνο του θανατού, τη λύπη και το πένθος γι αυτό που τελείωσε αλλά και την πλήρωση, την ανακούφιση της αποδοχής ότι ένας καρπός που αγαπήσαμε και αγωνίστηκαμε τόσο να παραμείνει στη ζωή, είναι η ώρα του για κάποιο λόγο να φύγει και να πάει κάπου αλλού, ακριβώς όπως τόσοι καρποί κάθε χρόνο το φθινόπωρο πέφτουν για να επαναχρησιμοποιηθούν από τη γη για τους καινούργιους καρπούς στον αέναο κύκλο της ζωής.
Κάθε ολοκλήρωση είναι μία διαδικασία από μόνη της που μπορεί να συμβαίνει σε μεταγενέστερο χρόνο από αυτό του αποχωρισμού. Για παράδειγμα, μπορεί να κάνουμε συνειδητοποιήσεις για μια σχέση αφού έχει περάσει αρκετός χρόνος από το τέλος της. Επίσης, μία σχέση μπορεί φαινομενικά να τελείωσε αλλά μπορεί να τελείωσε με μία συγκεκριμένη μορφή και δυναμική και να συνεχίσει πάνω σε άλλες βάσεις.
Το αν και ποιό νόημα θα δώσουμε στην ολοκλήρωση και εάν και πόσο θα μείνουμε προσκολλημένοι στον καρπό με όποιο κόστος, παραβλέποντας ότι αποτελεί μέρος του μεγαλύτερου 'σεναρίου' της ζωής είναι και αυτά προσωπικά ερωτήματα.

​Η παρατήρηση αλλά και η διαίσθηση μου λένε ότι το 2019 ήταν μια χρονιά όπου πολλοί κύκλοι με ευχάριστο ή/και δυσάρεστο τρόπο έκλεισαν. Βέβαια, κύκλοι μπορεί να κλείνουν σε οποιαδήποτε περίοδο, αλλά για κάποιο λόγο φάνηκε να συνέβει σε μεγάλη κλίμακα. Όλες αυτές οι ολοκληρώσεις πέρα από τον πόνο και τις συνειδητοποιήσεις που έφεραν, κάποιες πραγματικά δύσκολες, αφήνουν επίσης το χώρο, τον χρόνο και την ενέργεια, τα διαθέσιμά μας δηλαδή υλικά, για να αξιοποιηθούν προς νέους καρπούς.
Κάτι που πάντα θέλαμε να κάνουμε αλλά ποτέ δε βρίσκαμε το χρόνο, κάτι που θέλαμε να κάνουμε αλλά φοβόμασταν να βγούμε από την περιοχή της άνεσής μας γιατί δε ξέραμε το πώς, κάτι που δε ξέραμε ότι το θέλαμε, το αξίζαμε, το μπορούσαμε και τώρα μπορούμε να το ακούσουμε και να το φροντίσουμε.

Όποιο και αν είναι αυτό το 'κάτι' στη ζωή του καθενός, εύχομαι το 2020 ως στρογγυλή χρονιά (20-20) και η πρώτη χρονιά της νέας δεκαετίας, να θελήσει και να μπορέσει να το ακούσει και να το φροντίσει ώστε να γεννηθεί και να παραμείνει στη ζωή για όσο υπάρχει συμπαντικός λόγος.

Προσωπικά αποχαιρετώ το 2019 με μία αίσθηση αποδοχής, εμπιστοσύνης, αισιοδοξίας και τεράστιας ευγνωμοσύνης.

Με αγάπη,
​Παναγιώτης