Αγαπητέ αναγνώστη,
Με κάθε άρθρο προσπαθώ να επεξεργαστώ ένα θέμα, να ανακουφίσω έναν πόνο και να μοιραστώ τη διαδικασία μου κατανόησης της ύπαρξης. Το σημείο εκκίνησης είναι συχνά ένα ανησυχητικό συναίσθημα που δεν μου επιτρέπει να ηρεμήσω ή να είμαι σε ειρήνη. Ξέρω ότι πρέπει να ακολουθήσω αυτό το συναίσθημα μέχρι να με οδηγήσει σε έναν τόπο κατανόησης και, ως εκ τούτου, ειρήνης. Είναι σαν να είσαι με ένα φίδι που μέχρι να μάθεις πώς λειτουργεί, αισθάνεσαι διαρκώς υπό την απειλή του! Σήμερα, έχω συναντήσει το φίδι της "ευθύνης και της αυτο-κακοποίησης". Ένα ισχυρό και επικίνδυνο φίδι του οποίου το δηλητήριο είναι σημαντικά πιο ισχυρό και ικανό από των άλλων. Ξέρω αυτό το φίδι αρκετά καλά. Δεν ξέρω αν προέρχεται, αλλά σίγουρα ευδοκιμεί στην Ελλάδα. Πώς αλλιώς μπορεί κανείς να εξηγήσει τον συνεχή συντηρητισμό που συνεχίζει να αναδύεται και να κυβερνά αυτή τη "ενδιάμεση" χώρα; 'Ενδιάμεση' επειδή ανήκει ταυτόχρονα στην Ανατολή και στη Δύση, δύο αντίθετα του φάσματος της φυσικής ύπαρξης. Νομίζω ότι έχω περιγράψει εκτενώς σε προηγούμενα άρθρα πώς οι σύγχρονοι Έλληνες - στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον-συμπεριφέρονται σαν ανεύθυνοι έφηβοι που αρνούνται να μεγαλώσουν και να δημιουργήσουν μια ενήλικη ζωή. Κατηγορούν συνεχώς κάποιον άλλο για πράγματα που έχουν και οι ίδιοι ευθύνη, καλούν πάντα κάποιον άλλο να τους βοηθήσει όταν οι αποφάσεις τους έχουν πάει άσχημα, θέλουν κυρίως να διασκεδάζουν με μια εύκολη ζωή, θέλουν κυρίως να αισθάνονται χαρά και όχι όλα αυτά τα άλλα αρνητικά συναισθήματα, θέλουν να είναι αρεστοί και ελεύθεροι, μη βλέποντας ότι αυτά τα δύο δεν πάνε πάντα μαζί, αποφεύγουν με κάθε κόστος οποιαδήποτε συνέπεια για τις πράξεις τους και ούτω καθεξής. Όπως ένας "φροντιστικός γονέας", προσπαθώ εκτενώς να κατανοήσω τους λόγους πίσω από αυτή τη συμπεριφορά και να βρω τρόπους να απαντήσω σε αυτή με έναν εύστοχο και ώριμο τρόπο. Σήμερα μελετώντας την ανοχή που δείχνουν οι Έλληνες σε όλους τους ολοκληρωτικούς κανόνες που τους έχουν επιβληθεί εδώ και καιρό, έκανα μία συνειδητοποίηση! Η (συλλογική) ελληνική ψυχή πάσχει από το "σύνδρομο της Στοκχόλμης". Το "σύνδρομο της Στοκχόλμης" πήρε το όνομά του από μια ληστεία στη Σουηδία το 1973 όπου 4 άτομα κρατήθηκαν όμηροι για 6 ημέρες από δύο ληστές. Μετά την απελευθέρωσή τους αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον των απαγωγέων τους και μάλιστα βοήθησαν να συγκεντρώσουν χρήματα για την υπεράσπισή τους. Είναι το σύνδρομο όπου ένα κακοποιημένο άτομο κατά τη διάρκεια μιας χρονικής περιόδου αναπτύσσει συναισθήματα δεσμού για τον κακοποιό του. Οι ψυχολόγοι και οι επαγγελματίες του ιατρικού τομέα το χαρακτήρισαν ως ψυχολογική απάντηση, "έναν μηχανισμό αντιμετώπισης ή έναν τρόπο να βοηθηθούν τα θύματα να χειριστούν το τραύμα μιας τρομακτικής κατάστασης"(www.healthline.com/health/mental-health/stockholm-syndrome#history). Πώς σχετίζεται αυτό με την ελληνική ψυχολογία; Σκεφτείτε τους εαυτούς σας ότι εδώ και δεκαετίες ζούν υπό την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει πρόοδος στη χώρα σας, ότι όλοι έχουν μια καλύτερη ζωή, ότι υπάρχει εξέλιξη και ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και ούτω καθεξής, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει τεράστια κυβερνητική διαφθορά, ψέματα, κατάχρηση εξουσίας, κλοπή δημόσιου χρήματος, άρνηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ούτω καθεξής. Αυτές είναι δύο διαφορετικές πραγματικότητες. Από τη μία πλευρά, θα αισθανόσασταν ανυψωμένοι, ελεύθεροι, ισχυροί και, από την άλλη πλευρά, ανίσχυροι, εξαπατημένοι, ξεγελασμένοι και καταθλιπτικοί. Αυτή είναι η θαυμάσια σχιζοειδής θέση που η ελληνική ψυχή βιώνει εδώ και λίγο καιρό. Για δεκαετίες οι πολιτικοί ζητούν τις ψήφους μας με τα ίδια ψέματα ξανά και ξανά και εκλέγουμε τους ίδιους ξανά και ξανά. Είναι σαφές για μένα τώρα ότι πρέπει να αισθανόμαστε σαν όμηροι ενός πολιτικού συστήματος που είναι υπεύθυνο για τη ζωή μας και έχουμε αναπτύξει συναισθήματα και δεσμούς μαζί τους ως μηχανισμό αντιμετώπισης του συνεχούς τραύματος. Ένας όμηρος είναι δέσμιος και ανίσχυρος, η ζωή του εξαρτάται από κάποιον άλλο παρά τη θέλησή του. Όταν κάποιος κρατείται σε αιχμαλωσία, έχει δύο επιλογές, είτε να διαμαρτυρηθεί και να αγωνιστεί για δικαιοσύνη και ελευθερία είτε να υποκύψει στην εξουσία και να παίξει ένα σκοτεινό και επικίνδυνο παιχνίδι για να επιτύχει μια μέρα την επιθυμητή απελευθέρωση. Και οι δύο στρατηγικές έχουν συνέπειες, για παράδειγμα, αν κάποιος αγωνίζεται για την ελευθερία του, μπορεί να σκοτωθεί. Η τελευταία στρατηγική, ωστόσο, μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη με διαφορετικό τρόπο, καθώς ο όμηρος μπορεί πράγματι να ξεχάσει την επιθυμία για ελευθερία και να καταλήξει να είναι "όμηρος με θέλησή του". "Δική του θέληση" επειδή η κατάσταση στην οποία ζεί μπορεί να έχει αποκτήσει κάποιο νόημα και οφέλη γι ' αυτόν, ξεχνώντας ότι συνολικά η κατάσταση του τον περιορίζει. Όταν τα χρήματα συνέχιζαν να έρχονται, σχεδόν όλοι έγιναν διεφθαρμένοι στην Ελλάδα. Είναι σαν ένα Σαββατοκύριακο με τους "γονείς μακριά", όπου φυσικά οι έφηβοι θα πίνουν συνεχώς, θα παίρνουν ναρκωτικά και θα διασκεδάζουν. Αυτό το Σαββατοκύριακο κράτησε για δεκαετίες στην Ελλάδα! Τελικά, οι γονείς ξεχάστηκαν και έγινε μια τοξική κατάσταση όπου το αλκοόλ και τα ναρκωτικά έγιναν μια κανονική ρουτίνα αυτο-κατάχρησης. Σταματήσαμε να αμφισβητούμε τις αρχές, σταματήσαμε να επικρίνουμε εποικοδομητικά τις αποφάσεις, σταματήσαμε να ζητάμε δικαιοσύνη, ειλικρίνεια και διαφάνεια, σταματήσαμε να γνωρίζουμε τι είναι σωστό και λάθος για εμάς. Σταδιακά γίναμε μουδιασμένοι, μπερδεμένοι, ναρκωμένοι εξαιτίας της ενοχής που έχουμε ότι και εμείς συμμετείχαμε στο πάρτυ (και στις εκλογές!), έτσι πώς μπορούμε να κατηγορήσουμε κάποιον άλλο; Μάθαμε να είμαστε μέρος αυτής της ευκαιριακής omerta σε αντίθεση με την επένδυση στο δικό μας και στο μέλλον των παιδιών μας. Εκπλήσομαι ξανά και ξανά όταν οι άνθρωποι στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης απλώς επαναλαμβάνουν κυβερνητικές ομιλίες παραλείποντας πληροφορίες που αλλάζουν εντελώς την συνολική εικόνα. Όπως για παράδειγμα τον αυξανόμενο αριθμό των κρουσμάτων covid, χωρίς την πληροφορία ότι υπάρχει ένα σύστημα υγείας χωρίς ενίσχυση. Είναι σαν να ζουν σε μια σπηλιά για τόσο πολύ καιρό και δεν φαντάζονται καν την πιθανότητα να δούν προς την κατεύθυνση του φωτός; φανταστείτε πόσο απειλητικό πρέπει να είναι και πόσο μπορεί να αλλάξει τη η ζωή τους! Εδώ δεν αναφέρομαι σε κάποιο συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα, αλλά στον μηχανισμό άρνησης και μονομέριας για ο,τιδήποτε διαφορετικό που απειλεί την όποια ιστορία που λέμε στον εαυτό μας. Το πιο δύσκολο πράγμα που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι ο ίδιος μηχανισμός λειτουργεί, πρώτα από όλα, εσωτερικά. Καθώς οι οικογενειακοί δεσμοί είναι μια από τις ισχυρότερες αξίες της ελληνικής κοινωνίας, δεν θυμώνουμε τμε ους γονείς μας από φόβο μήπως τους αναστατώσουμε και χάσουμε την αγάπη τους, δεν τους λέμε και δεν τους δείχνουμε ποιοι είμαστε από φόβο της απόρριψης και της απώλειας υποστήριξης, δεν διαφωνούμε και δεν αντιμετωπίζουμε τις συνέπειες των πράξεών μας από φόβο μην μείνουμε μόνοι και χωρισμένοι από τη μονάδα. Καταλήγουμε να γινόμαστε όμηροι του εαυτού μας και καταπιέζουμε τον εαυτό μας μέρα με τη μέρα. Μαθαίνουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε αυτό που άλλοι θέλουν να είμαστε. Ταυτιζόμαστε συνεχώς με το θύμα, επειδή ξεχάσαμε ότι είμαστε και οι ίδιοι θύτες εναντίον του εαυτού μας και των αγαπημένων μας. Πίσω πάλι σε έναν άλλο φαύλο κύκλο όπου φαίνεται να μην υπάρχει τέλος. Όταν έψαξα για μια λύση, μια διέξοδο, το κύριο πράγμα που ήρθε στο μυαλό ήταν... η συγχώρεση. Ίσως αυτό μας εμποδίζει να παραδεχτούμε τα λάθη μας, τις αδυναμίες μας, τα ελαττώματά μας, τις παραλείψεις μας, τις πράξεις μας. Ναι, έχουμε πληγώσει τους εαυτούς μας. Οι κυβερνήσεις και οι δημόσιες αποφάσεις είναι μόνο ένα εξωτερικό σύμπτωμα, η ασθένεια ζει πολύ βαθύτερα μέσα μας και εκεί πρέπει να γίνει η θεραπεία και η κάθαρση. Το να συγχωρούμε τον εαυτό μας είναι το εισιτήριο πίσω στον εαυτό μας, στην ολότητά μας. Είμαστε άνθρωποι, είμαστε επιρρεπείς σε λάθη, δεν ξέρουμε τα πάντα, αλλιώς δεν θα υπήρχε τίποτα να μάθουμε στη ζωή. Είμαστε, επίσης, άνθρωποι όταν παραδεχόμαστε τα "λάθη" μας, όταν παραδεχόμαστε ότι οι πράξεις μας βλάπτουν τον εαυτό μας και τους άλλους και αναλαμβάνουμε την ευθύνη για αυτές τις ενέργειες. Συγχώρεση σημαίνει να γίνουμε απόλυτα ειλικρινείς, να κατανοούμε τους εαυτούς μας και να τους προσφέρουμε επιλογές, να αναγνωρίζουμε ό,τι δεν μας εξυπηρετεί πια και να είμαστε γενναίοι να αλλάξουμε διαδρομή, να τους δώσουμε τη ζωή και τις ευκαιρίες που αξίζουν πέρα από τους περιορισμούς του παρελθόντος. Να προσφέρουμε όλα αυτά τα πράγματα και σε άλλους ανθρώπους. Η τελική ευθύνη είναι πράγματι προς τον εαυτό μας και τις ψυχές μας. Κάναμε ό, τι μπορούσαμε; Αγαπάμε τον εαυτό μας και τους άλλους αρκετά ή απλά εκμεταλλευόμαστε τα πάντα για την ευχαρίστησή μας; Δίνουμε τους αγώνες της καρδιάς μας ή διαλέξαμε την εύκολη διαδρομή; Προσπαθούμε για αυτό που είναι σημαντικό για εμάς ή ακολουθούμε αυτό που είναι σημαντικό για τους άλλους; Συγχωρούμε και, ταυτόχρονα, τιμωρούμε τους απαγωγείς ή συνεχίζουμε να ζούμε αλληλοεξαρτώμενοι μαζί τους φοβούμενοι ότι αν κάποιος τιμωρηθεί, τότε θα είμαστε οι επόμενοι χωρίς τέλος σε αυτό; Τολμάμε να καθαρίσουμε την ψυχή μας από τα βάρη της και να την αφήσουμε να ταξιδέψει πληγωμένη, περήφανη και λαμπερή ή συνεχίζουμε να την πληγώνουμε προσποιούμενοι ότι είναι καθαρή, λειτουργική και "ολόκληρη". Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Leave a Reply. |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly