|
Αγαπητέ αναγνώστη,
Νομίζω ότι έχω αγγίξει το θέμα της αλλαγής σε διάφορα άρθρα αλλά φαίνεται ότι είναι από εκείνα τα θέματα που χρειάζεται να συζητηθούν απο διάφορες πλευρές, εάν θέλουμε να τα κατανοήσουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Ταυτόχρονα, έχω στο νού μου τα αποτελέσματα των πρόσφατων ευροεκλογών με την άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη. Ξέρουμε ήδη ότι η ζωή είναι διαρκώς σε κίνηση. Εμείς είμαστε διαρκώς σε κίνηση και η κίνηση είναι αλλαγή. Κάθε πρωί που ξυπνάμε κάπως είμαστε διαφορετικοί από το προηγούμενο βράδυ και σωματικά και ψυχολογικά και νοητικά. Είμαστε σε μια μόνιμη διαδικασία και επεξεργασία δεδομένων συνειδητά ή ασυνείδητα. Μία μεγάλη αλλαγή συμβαίνει με δύο τρόπους, εσωτερικά ή εξωτερικά. Όταν κάτι αλλάζει εξωτερικά, καλούμαστε να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με εκείνο και να πάρουμε την ίδια ή μία διαφορετική θέση που θα διατηρεί την επιβίωση, την ασφάλεια και την ευημερία μας όπως την ορίζουμε εμείς κάθε φορά. Για παράδειγμα, εάν γίνει ένας σεισμός και καταστραφεί το σπίτι κάποιου, θα πρέπει να βρεί ένα άλλο σπίτι να μείνει και να συνεχίσει τη ζωή του. Στις εξωτερικές αλλαγές, φαινομενικά τουλάχιστον, δεν έχουμε συμμετοχή για το ότι συνέβησαν καθώς δεν εξαρτόνταν από εμάς. Οι εσωτερικές αλλαγές είναι μάλλον μία λίγο διαφορετική ιστορία. Εκεί καλείται ένας άνθρωπος να ακούσει μία βαθύτερη φωνή που τον καλεί να κάνει μια αλλαγή από μέσα. Κάποιοι άνθρωποι βρίσκουν πιό εύκολες τις αλλαγές και άλλοι πιό δύσκολες, τουλάχιστον ως προς τη διαχείρισή τους. Η εσωτερική αλλαγή ακόμα και αν αφορά σε λόγους υγείας, εμπερικλείει την επιλογή καθώς και την ευθύνη του ίδιου του ανθρώπου. Για παράδειγμα, εάν κάποιος διαγνωστεί με μία ασθένεια και η σοβαρή ιατρική συμβουλή είναι να αλλάξει διατροφικές και άλλες συνήθειες για να βελτιωθεί η υγεία του, έχει την επιλογή να μη την ακολουθήσει και να συνεχίσει να ζεί όπως ζεί, αναλαμβάνοντας έτσι και την ευθύνη των όποιων συνεπειών. Η εσωτερική αλλαγή ίσως τις περισσότερες φορές φέρνει στην επιφάνεια και πληροφορίες που δε θέλαμε στο παρελθόν να αντιμετωπίσουμε και να ενσωματώσουμε. Για παράδειγμα, τους λόγους για τους οποίους είχαμε κάνει συγκεκριμένες επιλογές στο παρελθόν ή το πώς είχαμε συμπεριφερθεί στον εαυτό μας και σε άλλους. Εάν δεν είμαστε διατεθειμένοι να αποδομήσουμε τον εαυτό μας με στόχο την καλύτερη κατανόησηή του. τότε και η όποια αλλαγή θα στηριχθεί σε μη στέρεα θεμέλια. Αυτό συμβαίνει συχνά όταν παίρνουμε βιαστικές αποφάσεις προκειμένου να βρούμε λύση σε ένα πρόβλημα και έτσι να πάψουμε να αποσχολούμαστε με το ότι υπάρχει ένα πρόβλημα, τους λόγους για τους οποίους υπάρχει και ποιοί θα μπορούσε να είναι οι τρόποι ουσιαστικής επίλυσής του. Στο παραπάνω παράδειγμα με την ασθένεια, μια γρήγορη και εύκολη λύση θα μπορούσε να είναι η πρόσληψη φαρμάκων χωρίς να γίνει καμία αλλαγή στη διατροφή και διάφορους στρεσογόνους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν τη συνολική υγεία του ατόμου. Άρα και η αποκατάσταση της υγείας θα είναι μερική εάν γίνει καθόλου. Κάπως έτσι θα μπορούσε να είναι και μία ανάγνωση των αποτελεσμάτων των προχθεσινών ευρωεκλογών ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Φυσικά μιλάμε για ένα βαθιά πολύπλοκο θέμα, αλλά για μένα οι βάσεις αντιμετώπισής του είναι οι ίδιες. Η Ευρώπη και ιδιαίτερα η Ελλάδα, με αποτέλεσμα την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της, κλήθηκε να επανεξετάσει τις βάσεις και τις αξίες βάση των οποίων διάγει τον βίο της. Κάπως όπως ξυπνάμε το πρωί με ένα κρύωμα. Υπάρχουν συστημικά προβλήματα και σε επίπεδο Ευρώπης και στο επίπεδο των χωρών της για τα οποία αναζητήθηκαν και δημιουργήθηκαν λύσεις που δεν κατανοούν και επιλύουν αποτελεσματικά τα προβλήματα, αλλά τα δίνουν πρόσκαιρες ανακουφίσεις σε αυτά, όπως κάνει η ασπιρίνη στο κρύωμα, του οποίου η αιτία είναι ότι ο άνθρωπος δε σκεπάστηκε με πάπλωμα το βράδυ. Κάθε ενδελεχής ανάλυση και κατανόηση ενός προβλήματος, καταλήγει αν μη τι άλλο σε κάποιες λύσεις και κάποια μαθήματα. Η δική μου εκτίμηση για τα ελληνικά αποτελέσματα (ίσως και για όλης της Ευρώπης) είναι ότι οι άνθρωποι ψάχνουν γρήγορα και εύκολα κάποιον που θα τους υποσχεθεί ελπίδα, λύση, ανακούφιση, ένα καλύτερο μέλλον. Ψηφίζουν, δηλαδή, με το θυμικό, με το ακατέργαστο συναίσθημα που έχει ένας άνθρωπος λίγο πρίν πνιγεί αρπάζοντας το πρώτο, φαινομενικά δυνατό χέρι που θα βρεθεί μπροστά τους για να σωθούν. Αυτή η στιγμή 'απελπισίας' για μενα κρύβει κάτι πιό προβληματικό, τη μετάθεση ευθύνης. Είναι πιό εύκολο να για μία κοινωνία να ψηφίζει έναν άνθρωπο με ειδικές ανάγκες από το να φροντίζει καθημερινά για την ποιότητα της ζωής του. Είναι πιό έυκολο να τιμωρεί κάποιον ως ψεύτη, όταν η ίδια ψεύδεται καθημερινά χωρίς συνέπειες. Είναι πιό εύκολο να ζητά από έναν πολιτικό εντιμότητα και αξιοπιστία, όταν η ίδια επί χρόνια έχει κακές σχέσεις με αυτές. Είναι πιό εύκολο να εμπιστευτούμε κάποιον που ξέρουμε και μας μοιάζει από κάποιον που είναι κάπως διαφορετικός και μας προκαλεί κάπως να αλλάξουμε. Είναι σχεδόν αδύνατο να αναμένουμε διαφορετικά αποτελέσματα όταν συνεχίζουμε να κάνουμε το ίδιο πράγμα. Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Αγαπητέ αναγνώστη,
Έχει περάσει λίγος καιρός από την τελευταία φορά που έγραψα ένα άρθρο και αυτό γιατί μερικές φορές χρειάζεται χρόνος και σιωπή ώστε να αφουγκραστούμε πραγματικά τί συμβαίνει μέσα και γύρω μας και να συντονιστούμε ολόκληροι με αυτό. Η προσοχή μου αυτή την περίοδο- και ίσως διόλου τυχαία που 'συμπίπτει' με τις ευρωεκλογές- έλκεται ιδιαίτερα από τη συνεκτικότητα, τη σύνδεση και τη συνέχεια της ζωής. Ίσως μόνο όταν μεγαλώνουμε αρκετά που η ζωή μπροστά μας είναι ίση ή μικρότερη σε διάρκεια από τη ζωή πίσω μας, να αρχίζουμε να κοιτάμε πίσω στη ζωή μας υπογραμμίζοντας τί υπήρξε σημαντικό για εμάς, ποιά πράγματα ήταν δύσκολα ή εύκολα στη ζωή μας, με ποιά κριτήρια παίρναμε και παίρνουμε αποφάσεις για τη ζωή μας και γενικά ποιά είναι τα θέματα της ζωής μας, τί της δίνει νόημα και σημασία. Ως ψυχοθεραπευτής συναντώ συχνά αυτά τα ερωτήματα των ανθρώπων με τους οποίους δουλεύω και είναι σχεδόν αδύνατο να μη καταπιστώ με την παρατήρηση, τον αναστοχασμό και τη μελέτη τους. Προσωπικά, αυτά τα ερωτήματα με συνόδευαν ή καλύτερα με οδηγούσαν πάντα, ιδιαίτερα όσο αφορά στα κριτήρια με τα οποία χρειαζόταν να πάρω αποφάσεις για τη ζωή μου που τελικά θα σχημάτιζαν αυτό που λέμε μονοπάτι, πορεία. Υποθέτω ότι πολλοί άνθρωποι σε κάποια στιγμή ή στιγμές της ζωής μας έχουμε νιώσει το βάρος και ΄ισως το φόβο της ευθύνης για το αν η επιλογή ή οι επιλογές που έχουμε κάνει ή θα κάνουμε είναι οι σωστές, εάν θα μας κάνουν ευτυχισμένους ή αν είναι για το καλό μας, όποιο και αν θεωρούμε ότι είναι αυτό. Έχω δεί ανθρώπους να ακινητοποιούνται για χρόνια μπροστά στη λήψη μιας απόφασης ή αντιμετώπισης ενός διλήματος αναβάλοντάς το επ' αόριστο και αφήνοντας έτσι ένα μέρος του εαυτού και της ζωής τους στατικό. Θεωρώ ότι κάθε άνθρωπος κάθε δεδομένη χρονική στιγμή κάνει αυτό που μπορεί και ξέρει καλύτερα δεδομένης της αυτογνωσίας, των γνώσεων και της αντίληψης που έχει για τον ίδιο και για τη ζωή εν γένει. Κάθε άνθρωπος, δηλαδή, κάνει ή όχι μία επιλογή (και η μη επιλογή είναι επιλογή) κάθε φορά με γνώμονα τις προσλαμβάνουσες που έχει και τί είναι σημαντικό για τον ίδιο, χρησιμοποιεί δηλαδή κάποια-συνειδητά ή ασυνείδητα- κριτήρια. Αυτά τα κριτήρια ή οι λόγοι είτε τα δημιουργήσαμε εμείς, είτε τα μάθαμε από άλλους αποτελούν μέρος του ποιοί είμαστε ή ποιοί θεωρούμε ότι είμαστε. Όσο αποκτούμε περισσότερη αυτογνωσία, τότε αυτοί οι λόγοι βάση των οποίων κάναμε μία επιλογή, επαρκούν για να υποστηρίξουν το όποιο αποτέλεσμα, ακόμα και αν αυτό είναι δυσάρεστο. Κατανοώντας και αποδεχόμενοι αυτούς τους λόγους και λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη μας τους παράγοντες που δε μπορούμε να ελέγξουμε, αισθανόμαστε μια ησυχία μέσα μας και όχι ένταση γιατί κάναμε ό,τι καλύτερο μπορύσαμε και πήραμε ένα μάθημα για το τί θα θέλαμε ίσως να κάνουμε διαφορετικά στο μέλλον βάση του τί είναι σημαντικό για εμάς. Κατανοώ ότι αυτό που περιγράφω μπορεί να ακούγεται αρκετά γενικό οπότε χρειάζεται ένα παράδειγμα. Όταν αποφάσισα να αρχίσω να αρθρογραφώ, ήρθα αντιμέτωπος με το εμπόδιο αυτό που λέγεται ο φύλακας της ασφάλειας. Έγραφα σκέψεις σε κάποια μορφή από μικρός, αλλά το να τις δημοσιεύσω σε ένα δικό μου διαδικτυακό χώρο, αρχικά μου φαινόταν τρομακτικό. 'Τί έχεις να πείς', 'θα έχεις αρνητικά σχόλια', 'δε θα αφορούν κανένα' ήταν μερικές μόνο από τις κριτικές προτάσεις που εκστόμιζε αυτός ο φύλακας. Ταυτόχρονα, ένιωθα έντονα ότι ήθελα να εκφράσω πράγματα, ειδικά όταν αυτά δυνητικά θα μπορούσαν να γίνουν συστατικα πρόσληψης και επεξεργασίας για κάποιον άλλο. Την τελική απόφαση την πήρα με τη σκέψη ότι ακόμα και ένας άνθρωπος πάρει κάτι ή επωφεληθεί με οποιονδήποτε τρόπο από ό,τι γράφω, για μένα άξιζε το εγχείρημα. Κάποιος αυτό μπορεί να το θεωρήσει εγωιστικό, και αυτή θα είναι μια άλλη οπτική. Για μενα, όμως, αυτό δηλώνει την πεμπτουσία της ζωής, ότι όλες οι μορφές ζωής είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους και διαρκώς αλληλοεπηρεαζόμενες. Με τον ίδιο τρόπο που δε θα υπήρχαμε αν δεν υπήρχαν φυτά να μας προσφέρουν οξυγόνο, με τον ίδιο τρόπο επηρεάζουμε ο ένας τον αλλο συνεχώς με τρόπους που ίσως να μην κατανούμε ακόμα απόλυτα. Το γεγονός, όμως, ότι η ζωή είναι λεα τεράστιος ιστός είναι αναμφισβήτητο. Ένα χαμόγελο μπορεί να φτιάξει την ημέρα κάποιου, μία πληροφορία μπορεί να διευκολύνει κάποιον άλλο, λίγη ειλικρίνεια και κατανόηση μπορεί να ευαισθητοποιήσουν και να ανοίξουν ένα δίαυλο επικοινωνίας σε κάποιον τρίτο. Φυσικά μπορεί και όχι. Από τις εμπειρίες μας μαθαίνουμε διαρκώς πράγματα για εμάς, για τον κόσμο και τη ζωή. Αυτή η δική μας γνώση, οι πληροφορίες που ουσιαστικά σχηματίζουν το μονοπάτι μας που εμείς δημιουργήσαμε, θα μπορούσαν ίσως, εάν τις μοιραστούμε, να γίνουν χρήσιμες σε κάποιον άλλο και με αυτό τον τρόπο να εξασφαλίσουμε τη συνέχεια της ύπαρξης και της συνύπαρξης μας. Όταν αναγνωρίζουμε ή θυμόμαστε ότι ανήκουμε σε αυτό το μαγικό ιστό της ζωής και ότι είμαστε απλά ένα μέρος του (με όποια συνειδητότητα ο καθένας) τότε ο προσωπικός μας δρόμος δε μπορεί παρά να είναι διαρκώς συνδεδεμένος και να καταλήγει ως σταγόνα με ιδαίτερη προσφορά σε μια θάλασσα. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Σε αυτό το άρθρο θέλω να συζητήσω κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με το πώς βλέπει ο καθένας, βιώνει και σχετίζεται με τον κόσμο. Ο καθένας είναι μοναδικός και ξεχωριστός και η ψυχή που ουσιαστικά είναι η ουσία της ύπαρξής του, αποτελείται από τις ξεχωριστές ποιότητες, εμπειρίες και μαθήματα που έχει αποκτήσει σε μία ή περισσότερες ενσαρκώσεις (εάν πιστεύει σε αυτές). Σε αυτή τη ζωή μια ψυχή μπαίνει σ ένα σώμα και παίρνει προσωρινά τη μορφή ενός χαρακτήρα που γεννιέται σε ένα συγκεκριμένο μέρος, σε συγκεκριμένη οικογένεια, τη συγκεκριμένη περίοδο για να μάθει συγκεκριμένα μαθήματα. Κάτι σαν το ρόλο που ενσαρκώνει ένας ηθοποιός σε μιά παράσταση. Αυτό δε σημαίνει ότι ο ηθοποιός εξαντλείται σε αυτόν τον ρόλο και ότι αποτελεί το σύνολο του ποιός είναι ή των δυνατοτήτων του. Ο χαρακτήρας διαμορφώνεται ανάλογα με τις εμπειρίες που έχει ο άνθρωπος σε συνδυασμό με τις ποιότητες της ψυχής του, δεν επηρεάζονται και αντιδρούν το ίδιο δυο άνθρωποι που έχουν εκτεθεί στις ίδιες καταστάσεις μεγαλώνοντας. Κάθε εμπειρία, λοιπόν, αφήνει ένα αποτύπωμα στην ψυχή ενός ανθρώπου, η μορφή του οποίου εξαρτάται τόσο από την εμπειρία την ίδια όσο και από το είδος απάντησης του υλικού πάνω στο οποίο μένει η εμπειρία. Αυτό αποτελεί και το πεδίο, το πρίσμα θα λέγαμε, μέσα από το οποίο ξεκινά κάποιος να βλέπει και να ζεί τον εαυτό και τη ζωή του. Μεγαλώνοντας ίσως συνειδητοποιήσει κάποιος ότι δεν είναι μόνο το προϊόν των αρχικών του εμπειριών (και των αποτυπωμάτων αυτών) αλλά ότι έχει ένα μεγαλύτερος εύρος δυνατοτήτων για το ποιός είναι και άρα πώς να δημιουργήσει τη ζωή του βάση του ποιός ανακαλύπτει πραγματικά ότι μπορεί να είναι. Για παράδειγμα, ένας άνθρωπος μεγαλώνοντας σε μία οικογένεια που έχει μία οικογενειακή επιχείρηση μπορεί να θεωρείται δεδομένο ότι θα την αναλάβει ως ενήλικας, αλλά επίσης μπορεί να επιλέξει να καλλιεργήσει ένα άλλο ενδιαφέρον που έχει, χάνοντας απο τη μία την όποια σιγουρά της έτοιμης επιχείρησης, κερδίζοντας από την άλλη τη χαρά της εξερεύνησης του ενδιαφέροντός του. Τα κριτήρια βάση των οποίων ένας άνθρωπος κάνει τη μία ή την άλλη επιλογή αποτελούν το πρίσμα του, τα γυαλιά, τις αξίες της ψυχής του βάση τις οποίες βλέπει τον κόσμο. Αντίστοιχα σε ψυχολογικό επίπεδο, εάν κάποιος έχει νιώσει ένοχος για κάτι στη ζωή του ως παιδί (αποτύπωμα), τότε ενδεχομένως να συνεχίσει να ζεί τη ζωή με ενοχές για πολλά πράγματα και ταυτόχρονα να περιμένει οι άλλοι να αισθάνονται το ίδιο με εκείνον, μετατρέποντας έτσι διάφορες πληροφορίες να προσαρμοστούν σε αυτό το μοτίβο. Με παρόμοιο τρόπο που όταν κάποιος φοράει γυαλιά, βλέπει καλά ενώ οι εικόνες που δεν καλύπτονται από τον φακό βλέπονται ως θολές κλπ. Το μάθημα ενός τέτοιου ανθρώπου σε αυτή τη ζωή, η ενσωμάτωση δηλαδή μιας νέα πληροφορίας στην ψυχή του, μπορεί να είναι η αυτοσυγχώρεση, η αγάπη και ο σεβασμός του εαυτού του, η αποδοχή της αθωότητας του κ.ά. Όπως κάθε μάθημα, έτσι και αυτά χρειάζονται την πρακτική επανάληψή τους και εάν δεν αφομοιωθούν ξανά και ξανά μέχρι να γίνουν το νέο αποτύπωμα, τότε θα έρχονται ξανά εμπερίες που θα καθρεφτίζουν το ήδη υπάρχον αποτύπωμα. Αντίστοιχα, όταν ένα μάθημα αφομοιώνεται τότε γίνεται το νέο πρίσμα μέσα από το όποιο κάποιος βλέπει, βιώνει και συνδέεται με τον κόσμο άρα και αντίστοιχα συμπεριφέρεται στους άλλους. Αν, για παράδειγμα, κάποιος αξιολογεί την ειλικρίνεια, την κατανόηση, την ευαλωτότητα και την αγάπη τότε θα τα εφαρμόζει και στον ίδιο και στην όποια συνδιαλλαγή με τους άλλους. Όλοι βρισκόμαστε σε μια διαρκή μάθηση ο ενας από τον άλλο και δεν υπάρχει σωστός και λάθος τρόπος ύπαρξης. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Το θέμα αυτού του άρθρου θεωρώ ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς 'κρύβεται' πίσω από πολλά άλλα θέματα που έχω συζητήσει προηγούμενα. Το συναίσθημα του φόβου, της διαχείρισης και αντιμετώπισής του, της κατανόησης και της επίλυσής του είναι ιδιαίτερα επίκαιρο ειδικά με την άνοδο του φασισμού αλλά και στον κόσμο της αυτοβελτίωσης όπου φόβος είναι το 'κακό' εκείνο συναίσθημα που πρέπει να ξεπεράσει κάποιος για να είναι ελεύθερος και να δημιουργήσει τη ζωή που θέλει. Παρόλο που μέρος αυτής της πρότασης μπορεί να μην είναι λανθασμένο, η εμμονή με την οποία κάποιοι την υπερασπίζονται μπορεί να καλύπτει άλλα πράγματα. Στην ψυχική υγεία τα συναισθήματα θεωρούνται πληροφορίες για το πώς συνδεόμαστε με τον εαυτό και με το περιβάλλον μας. Για παράδειγμα, χαιρόμαστε όταν κάτι μας είναι πολύ ευχάριστο και λυπούμαστε όταν κάτι το βιώνουμε ως πολύ δυσάρεστο. Ο φόβος επιτελεί την λειτουργία του να μας ειδοποιεί για την παρουσία κινδύνου ώτσε να δράσουμε με τρόπο τέτοιο ώστε να διατηρηθούμε σε μια κατάσταση ασφάλειας. Εάν δεν αισθανόμασταν φόβο, τότε πολύ πιθανό να σκοτωνόμασταν περνώντας ένα δρόμο με αυτοκίνητα ή να χτυπάγαμε σε διάφορα αντικείμενα που θα συναντούσαμε μπροστά μας. Σε ένα βαθμό, λοιπόν, ο φόβος συμβάλει ως σύμμαχος στην επιβίωση και εξέλιξή μας έχοντας μια σημαντική χρησιμότητα. Ο βαθμός και ο τρόπος που κάθε ανθρώπινος οργανισμός ενεργοποιεί ή χρησιμοποιεί αυτό το συναίσθημα ποικίλλει και διαμορφώνεται ως τέτοιος από διάφορους λόγους. Ως ψυχοθεραπευτής είναι αδύνατον να μην κάνω αναφορά στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου όπου μαθαίνει από το περιβάλλον του τί είναι επικίνδυνο, τί να προσέχει και τί να εμπιστεύεται. Μαθαίνει πώς να χρησιμοποιεί ένα μαχαίρι, την ηλεκτρική κουζίνα, πώς να προστετεύεται από ένα ζώο κλπ. Όπως όλα τα συναισθήματα έτσι και ο φόβος δημιουργούνται βάση των προηγούμενων εμπειριών μας και των πληροφοριών που έχουμε για τον κόσμο. Για παράδειγμα, εάν μια μητέρα φοβάται τα σκυλιά (επειδή ίσως κάποτε να την είχε δαγκώσει ένα σκυλί) τότε μπορεί να μάθει στο παιδί της ότι τα σκυλιά είναι επικίνδυνα και να τα φοβάται και το ίδιο. Η εμπειρία του παιδιού όμως μεγαλώνοντας μπορεί να είναι διαφορετική και έτσι να πλησιάζει τα σκυλιά με περιέργεια μαθαίνοντας ποιά ή πώς μπορεί να είναι επικίνδυνα. Αιτία του φόβου μπορεί επίσης να είναι και η συνάντηση με το άγνωστο, όταν ζούμε, δηλαδή, μια πρωτόγνωρη εμπειρία όπου το μυαλό μας επιστρατεύει ό,τι σχετικές πληροφορίες διαθέτει για να υπολογίσει και να προλάβει τυχόν 'βλάβες' ή 'απώλειες' στο σύστημά μας, π.χ. πόνο κλπ. Το μυαλό 'γεμίζει', δηλαδή, τον όποιο κενό χώρο πληροφοριών (ή επεξεργασίας νέων πληροφοριών) με ό,τι πληροφορίες (σενάρια) διαθέτει ήδη και μπορεί να δημιουργήσει προκειμένου ως χαρτογραφημένο πεδίο να προετοιμάσει το σύστημά μας για το τί μπορεί να συμβεί και άρα να επιλέξουμε την πιό 'συμφέρουσα' δράση. Η ένταση, λοιπόν, του βιώματος ενός συναισθήματος είναι μία συνάρτηση των εμπεριών, των γνώσεων, των αναμνήσεων, δηλαδή, και των πληροφοριών που έχει αποθηκευμένα ένας άνθρωπος για το συγκεκριμένο πράγμα, καθώς και των μέσων που πιστεύει ότι διαθέτει για την αντιμετώπιση του. Για παράδειγμα, εάν ένας σκύλος επιχειρήσει να επιτεθεί σε έναν άνθρωπο, η διαθεσιμότητα και η χρήση ενός ξύλου μπορεί να αποτελέσουν προστατευτικό και αποτρεπτικό παράγοντα για την επίθεση. Υπάρχει όμως και η περίπτωση ένας άνθρωπος να μην βλέπει ή να μην ξέρει πώς να χρησιμοποιήσει το ξύλο άρα και να συνεχίσει να αισθάνεται ανυπεράσπιστος απέναντι στην επικείμενη επίθεση. Ανάλογα με τη παρουσία των παραγόντων αυτής της συνάρτησης επιλέγεται, σχεδόν αυτόματα, από τον οργανισμό η καλύτερη δυνατή λύση για την διαχείριση και επίλυσή του ωστέ ο οργανισμός να παραμείνει ασφαλής (άρα και ζωντανός). Σε άυλους κινδύνους, οι παράγοντες τις ίδιας συνάρτησης μπορεί να περικλέκονται λίγο παραπάνω. Ο φόβος μιας αρρώστιας, για παράδειγμα, μπορεί να σχετίζεται με το φόβο του θανάτου, με το φόβο της μαθημένης αβοηθησίας, με το φόβο της μοναξιάς κ.ά. Ανεξάρτητα με τη γνώμη, τις πληροφορίες ή την προσωπική εμπειρία που έχει ο καθένας, όταν κάποιος αισθάνεται κάτι, π.χ. φόβο, για εκείνον είναι αληθινό και ώς τέτοιο οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε εάν θέλουμε να σταθούμε ειλικρινείς απέναντι στο συγκεκριμένο άνθρωπο. Πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης του φόβου μπορεί να είναι η μάχη (fight), η αποφυγή (flight), ή η 'παράλυση' και παρατεταμένη απραξία καθώς ο άνθρωπος μπορεί να αισθάνεται ότι δε μπορεί να διαχειριστεί και να 'επιβιώσει' τον φόβο, οπότε και δεν τον αντιμετωπίζει. Η αντιμετώπιση ενός φόβου προυποθέτει εκτός από κουράγιο και θάρρος, την απόφαση ότι τα οφέλη που θα αποκομίσει το άτομο θα είναι περισσότερα από αυτά που θα χάσει από τα να μην κάνει τίποτα αλλά και την πεποίθηση ότι διαθέτει τους απαραίτητους πόρους να τον αντιμετωπίσει (δύναμη, στήριξη κλπ). Και κάπως έτσι γυρνάμε σαν το φίδι που δαγκώνει την ουρά του, από εκεί ακριβώς που ξεκινήσαμε, από το τί έχουμε μάθει να φοβόμαστε, να εμπιστευόμαστε και τελικά ποιό σενάριο ζωής βιώνουμε. Η παραδοχή του φόβου από μόνη της θεωρείται από κάποιους παραδοχή δειλίας, αδυναμίας, ανημπόριας λες και ένας άνθρωπος επιλέγει συνειδητά να μη θέλει να επιλύσει μια εσωτερική σύγκρουση που τον κρατά 'κολλημένο' στην ίδια θέση. Βλέποντας όμως το φόβο από τη σκοπιά της γνώσης και τη εξέλιξης, τότε καταλαβαίνουμε ότι ο άνθρωπος που φοβάται είναι σε αγωνία γιατί αισθάνεται ότι κάτι από εκείνον βρίσκεται σε απειλή και ότι χρειάζεται κάτι για να μπορέσει να επιλύσει τον φόβο και να ενσωματώσει τη νέα εμπειρία (αυτή που φοβάται). Αυτό μπορεί να είναι περισσότερες πληροφορίες, υποστήριξη, αναγνώριση, εκτίμηση και εμπιστοσύνη σε δυνάμεις και ποιότητες του εαυτού του, εμπιστοσύνη σε άλλους κ.ά. Αν όλοι μάθουμε να αναγνωρίζουμε, να παραδεχόμαστε και να αποδεχόμαστε όλα όσα αισθανόμαστε μαζί και αυτά που φοβόμαστε, τότε θα διαπιστώσουμε πόσα κοινά έχουμε τελικά ως άνθρωποι και επίσης τί πόρους (βοήθεια κ.ά.) χρειαζόμαστε τελικά από τον εαυτό μας και από τους άλλους για να μετακινηθούμε από μία παγιωμένη θέση προς σε μια ελεύθερη κινήσεων ζωή. Με αγάπη, Παναγιώτης |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
RSS Feed