Αγαπητέ αναγνώστη,
Ακούμε πολύ συχνά τη χρήση της λέξης 'τοξικός' άνθρωπος και ήθελα να παραθέσω κάποιες σκέψεις. Σαφέστατα το θέμα έιναι αρκετά περίπλοκο και δεν θα μπορούσε να εξαντληθεί εδώ δεδομένης και της προσωπικής φύσης των εμπειριών που έχει ο καθένας. Απο ποικίλλες πηγές ακούμε πώς να αποφύγουμε τους 'τοξικούς' ανθρώπους, πώς να μην αφήσουμε τα 'ενεργειακά βαμπίρ' να μας 'ρουφήξουνε', τί να κάνουμε για να προστατευτούμε κ.ό.κ. Είμαι απο τους ανθρώπους που δεν πιστεύουν ότι υπάρχουν κακοί και τοξικοί άνθρωποι αλλά βλαβερά και τοξικά στοιχεία μέσα σε ανθρώπους (που εκδηλώνονται σε συμπεριφορές) ακριβώς όπως οι τοξίνες στους οργανισμούς που αναπτύσσονται, οι οποίοι αποτελούν ενα μόνο κομμάτι του οργανισμού ανάμεσα σε πολλά άλλα. Θεωρώ ότι είναι σημαντική αυτή η διάκριση γιατί όταν αποκαλούμε κάποιον 'τοξικό΄τότε τον απορρίπτουμε ως κακό ή βλαβερό στο σύνολο του, σαν άνθρωπο, απορρίπτοντας έτσι και τα καλά στοιχεία που μπορεί να διαθέτει. Καταλαβαίνω το ότι μπορεί να είναι βολικό για πολλούς λόγους αλλά δεν σημαίνει ότι είναι δίκαιο ή αντικατοπτρίζει την αλήθεια του ανθρώπου. Αν δούμε την τοξικότητα (ή τοξική συμπεριφορά) ως στοιχείο ενός ανθρώπου τότε μπορούμε εκτός από το να δούμε και άλλα στοιχεία αυτού του ανθρώπου, να απομονώσουμε την συμπεριφορά, να καταλάβουμε απο πού προέρχεται και ίσως να απαντήσουμε πιό ουσιαστικά απο μια συνολική απόρριψη. Οι άνθρωποι είμαστε ένα κράμα της σωματικής, ψυχολογικής, νοητικής και πνευματικής μας υπόστασης και όλα αυτά επηρεάζονται σε ένα μεγάλο βαθμό απο τα περιβάλλοντα, τον τρόπο και τις δυναμικές στα οποία μεγάλώνουμε (και για τους πιο μεταφυσικούς αυτές οι εμπειρίες καθρεφτίζουν τις εμπειρίες απο προηγούμενες ζωές μας). Υπάρχουν άνθρωποι που ως παιδιά μεγάλωσαν σε αυτό που λέμε 'τοξικό περιβάλλον', (σαφώς και μιλάμε για διαβαθμίσεις περιεκτικότητας σε τοξικότητα) το οποίο μπορεί να περιείχε μεγάλη χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ, παραβίαση προσωπικών ορίων, παράλειψη αναγκών, κακοποίηση σε διάφορες μορφές κ.ά. Ένα τέτοιο παιδί μεγαλώνοντας σε έφηβο, νεαρό ενήλικα και ενήλικα (εάν δεν έχει επεξεργαστεί και μετουσιώσει την εμπειρία του) θα έχει μάθει να ζεί σε φόβο, ανασφάλεια και απειλή. Κατ' επέκταση θα αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του με στοιχεία απειλής και θα προσπαθεί, όπως κάθε άνθρωπος, να διατηρήσει μια 'ομοιοστατική θέση', τον χώρο, τις συμπεριφορές κλπ, δηλαδή, μέσα στα οποία θα αισθάνεται ασφαλής για να μπορέσει να χτίσει και να εξελίξει μια σταθερή ζωή με αυτά τα θεμέλια. Ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, που έχει μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον με έντονες εξάρσεις θυμού που κατέληγαν στη βία, τιμωρία κλπ ή θα μιμηθεί την αντίστοιχη συμπεριφορά ως θέση ασφάλειας λόγω οικειότητας και ισχύος ή θα προσπαθήσει με κάθε κόστος να αποφύγει σχέσεις, καταστάσεις και ανθρώπους που εκφράζουν ή προκαλούν στον ίδιο τον συναίσθημα του θυμού που θα του θυμίσει επώδυνες εμπειρίες. Και εκεί είναι που συνεχίζεται ασυνείδητα μια τοξική συμπεριφορά (πολλές φορές και απο γενιά σε γενιά) γιατί αυτός ο άνθρωπος προκειμένου να διατηρήσει μια ασφαλή και οικεία θέση (περιορισμός κάθε απειλής), μπορεί να υιοθετήσει μέσα και συμπεριφορές που γίνονται βίαια προς άλλους. Για παράδειγμα, να ταυτιστεί μόνο με την εικόνα του πληγωμένου θύματος σε μια σχέση/επαφή, το οποίο έχει ανάγκη για φροντίδα ή συμβαίνουν σε αυτόν συνέχεια άσχημα πράγματα απο κάποιον κάθε φορά θύτη, μην βλέποντας το πώς με αυτόν τον τρόπο γίνονται οι ίδιοι θύτες 'ελέγχοντας' την κατάσταση ως θύματα και εκούσια ή ακούσια μπορεί να πληγώνουν τον άλλον κατηγορώντας τον ως τον υπέυθυνο για την δική τους κατάσταση. Φυσικά, οι σχέσεις είναι αμφίδρομες άρα χρειάζεται να υπάρχει και ο άλλος ο οποίος ασυνείδητα ή συνειδητά συναινεί να παίξει το αντίστοιχο ρόλο στο παιχνίδι της σχέσης. Προτεινόμενες λύσεις; Η αυτογνωσία και η ενσυναίσθηση που οδηγούν στην αλλαγή. Αν κάθε άνθρωπος δεν αναγνωρίσει το τί ακριβώς κάνει, δεν αντιμετωπίσει τα βιώματα του, τον πόνο και τις δυσκολίες που αυτά κρύβουν τότε θα είναι πάντα επιρρεπής και 'τυφλός' σε τέτοια 'τοξικά' στοιχεία πρώτα μέσα του και μετά θα τα φέρει στις σχέσεις του ως το μόνο ασφαλή τρόπο σύνδεσης με τους άλλους. Η τοξικότητα δηλαδή δεν έγκειται στην ίδια την ουσία του ανθρώπου- ο πόνος και άλλα δύσκολα συναισθήματα δεν είναι τοξικά απο μόνα τους- αλλά στους τρόπους με τους οποίους διαχειρίζεται αυτά τα συναισθήματα με τον εαυτό του και με τους άλλους. Η παραδοχή και η έκφραση του πόνου, της ανασφάλειας, της αγωνίας, του φόβου, της θλίψης, της απελπισίας (έλλειψης ελπίδας), της απόρριψης και άλλων λεγόμενων 'δύσκολων' συναισθημάτων αποτελούν θέσεις ευαλωσιμότητας και δεν είναι ούτε εύκολες θέσεις, ούτε θέσεις ισχύος. Είναι αληθινά ψυχικά γεγονότα που όλοι λίγο πολύ έχουμε βιώσει και που αποτελούν πληροφορίες για το πως συνδεόμαστε με τον εαυτό μας και με το περιβάλλον μας ώστε να διατηρηθούμε στη ζωή και έτσι να εξελιχθούμε. Όταν τους δώσουμε χώρο να τα ακούσουμε, να τα εκφράσουμε, να τα αποδεχτούμε και να τα αγαπήσουμε, τότε δεν έχουμε λόγο να τα κρύψουμε απο κανέναν (εκτός κι αν ελεύθερα επιλέξουμε να μην τα μοιραστούμε), πόσο δε μάλλον να εμπλακούμε σε παιχνίδια και στρατηγικές στις σχέσεις για να μην φανερωθούν είτε απο μας, είτε απο τους άλλους (κι όταν αντίστοιχα τα εκφράσουν οι άλλοι να τους απορρίψουμε). Κατανοώντας, λοιπόν, την τοξικότητα (σε ενα μεγάλο βαθμό) κατανοούμε ότι πρόκειται για ένα μηχανισμό προστασίας που απο κάτω βρίσκεται ένας ευάλωτος άνθρωπος ο οποίος δεν ξέρει πώς να προστατευθεί αλλιώς σε πιθανό κίνδυνο πέρα απο την στρατηγική και την επίθεση (άμεση ή έμμεση). Το πώς επιλέγει κανείς να απαντήσει σε μια τέτοια κατάσταση είναι προσωπική υπόθεση.. Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Leave a Reply. |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly