Αγαπητέ αναγνώστη,
Στο προηγούμενο άρθρο συζήτησα του ρόλους του παιδιού, γονέα και ενήλικα σε σχέση με τις προσδοκίες και τα όνειρα που έχει ο καθένας και πώς συνεργάζονται ή όχι για να τα πετύχουν. Έμεινα όμως με την αίσθηση ότι δε συζήτησα αρκετά τη σημασία του να έχει κανείς όνειρα και να τα επιδιώκει ή να τα απορρίπτει. Θεωρώ τη συζήτηση πολύ σημαντική μετά τα πρόσφατα γεγονότα με την εξάπλωση ενός ιού και τα επεισόδια με μετανάστες στην Ελλάδα εξηγόντας το γιατί. Χρησιμοποιώ τον όρο 'όνειρα' εδώ για να συμπεριλάβω όλες εκείνες τις επιθυμίες, τα 'θέλω', τα μ'αρέσει' που μας οδηγούν, τον καθένα χωριστά να ακολουθήσουμε συγκεκριμένες σπουδές, επάγγελμα, τόπο διαμονής, τρόπο ζωής, χόμπι, συντρόφους κλπ. Είτε θέλουμε να το παραδεχτούμε, είτε όχι, οποιαδήποτε επιλογή κάνουμε βασίζεται πάνω σε μία αξία μας. Υπάρχει λόγος γιατί επιλέγουμε το τάδε πράγμα έναντι του δείνα, όπως υπάρχει λόγος που τα μαλλία του καθενός έχουν συγκεκριμένο χρώμα και σχήμα (γονιδιακές επιλογές). Είναι αλήθεια πώς δεν επιλέξαμε τα γονίδια μας, αλλά μας μεταφέρθηκαν από τις προηγούμενες γενιές και αποτελούν τη βάση της υλικής μας σώματος. Το ίδιο μπορεί να πούμε και για τις συμπεριφορές που γνωρίσαμε και οικειοποιηθήκαμε μέσα στα περιβάλλοντα που μεγάλωσε ο καθένας μας- αυτό που ο R. Dawkins ονόμασε 'μιμίδια' κατ' αντιστοιχία των γονιδίων-. Πολλές από αυτές τις συμπεριφορές ή την αντίδρασή μας σε αυτές, τις έχουμε υιοθετήσει αυτόματα χωρίς πιθανόν να τις έχουμε συνειδητοποιήσει με αποτέλεσμα να μην αντιλαμβανόμαστε ακριβώς τους λόγους για τους οποίους τις κάνουμε, αφού τους έχουμε μάθει ως δογματικούς κανόνες και δεν τους έχουμε επαναπροσδιορίσει. Είναι σαν να είμαστε πάνω σε ένα τρένο που κινείται σε σπασμένες ράγιες και να μην ξέρουμε ότι υπάρχουν ίσιες ράγιες γιατί δεν τις έχουμε δεί ποτέ. Σε ένα βαθμό, λοιπόν, περιφερόμαστε όλοι σαν μονόφθαλμοι γιατι είμαστε κάπως γνώστες της αντίληψης που έχουμε εμείς για τον κόσμο βάση του τί ξέρουμε για αυτόν και όχι απαραίτητα το πώς πραγματικά είναι. Μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό να ακούμε μία ιστορία στην τηλεόραση παρουσιασμένη από κάποιον από το να είμαστε μπροστά εκεί που διαδραματίζεται η ιστορία. Ανεξάρτητα από το πού πηγάζουν τα όνειρά μας, ποιός δηλαδή κατασκεύσε τις ράγες (που αγγίζει μεταφυσικά ερωτήματα), έχουμε πάντα την επιλογή, εφόσον τα αντιληφθούμε, να τα ακολουθήσουμε ή όχι, να επισκευάσουμε δηλαδή τις ράγες, να αλλάξουμε τρένο ή να παραμείνουμε εκεί που είμαστε. Από τη στιγμή που συνειδητοποιήσουμε ότι μπορεί να υπάρξει και ένας διαφορετικός, ίσως πιό 'ίσιος' τρόπος ταξιδιού, τότε μπορεί να ακολουθήσουμε το δρόμο της αυτογνωσιας που από τη στιγμή που ξεκινά, αποτελεί μια σύνθετη και ατελείωτη διαδικασία όσο ατελείωτος είναι και ο εαυτός μας. Εάν θεωρήσουμε ότι ο εαυτός μας είναι δεκα πράγματα, τότε το ταξίδι μας θα έχει δέκα στάσεις, εάν θεωρήσουμε ότι έχει άπειρα πράγματα, τότε ίσως και να έχουμε άπειρες στάσεις. Σε κάθε περίπτωση, ό,τι και να επιλέξουμε, θα έχουμε συνέπειες και εσωτερικά και εξωτερικά. Για παράδειγμα, εάν συμπεριφερόμαστε μόνο εγωιστικά στις σχέσεις μας, μην ακούγοντας και ικανοποιώντας τις ανάγκες των άλλων, τότε μπορεί οι άλλοι να πάρουν απόσταση από εμάς γιατί δε θα θέλουν μόνο να δίνουν, αλλά και εμείς θα χάσουμε την ευκαιρία να νιώσουμε την ικανοποίηση του να δώσουμε κάτι σε κάποιον με ανιδιοτέλεια που φέρνει και ευχαρίστηση. Σύνθετες κοινωνικές διεργασίες μας οδήγησαν στη δημιουργία των νεοφιλελεύθερων, καπιταλιστικών κοινωνιών που ζούμε σήμερα, οι οποίες είναι χτίσμένες πάνω σε μία αίσθηση εαυτού γύρω από το 'εγώ', από μία δηλαδή συγκεκριμένη ταυτότητα. Εγώ ο άντρας ή η γυναίκα, εγώ της μίας ή της άλλης χώρας, εγώ ο στρέιϊτ ή ο γκέϊ, εγώ ο πιστός της μίας ή της άλης θρησκείας, εγώ ο πλούσιος ή ο φτώχος, εγώ ο δυνατός ή ο αδύναμος κλπ. Αυτή η διάζευξη υποδηλώνει αυτό που είμαι και αυτό που δεν είμαι και που αναγκαστικά θα είναι κάποιος άλλος και αυτός ο άλλος θα είναι αντίθετά μου. Εάν σε αυτό το σχήμα προσθέσουμε και την εξουσία ή όχι που μπορεί να διαθέτει κάθε φορά ένας συγκεκριμένος συνδυασμός ταυτοτήτων (π.χ. γυναίκα ελληνίδα λεσβία), τότε καταλαβαίνουμε την επίδραση που μπορεί να έχουν οι ισχυρές ταυτότητες στις μικρότερες. Η ίδια διαδικασία συμβαίνει και εσωτερικά ως αντίγραφο της εξωτερικής πραγματικότητας. Η αυτοπεποίθηση, η σιγουριά και η θεωρούμενη δύναμη ανταμοίβονται καλύτερα από την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα και τη θεωρούμενη αδυναμία. Δεν υπάρχει σχεδόν καθόλου χώρος και χρόνος για κάποιον σήμερα να ταξιδέψει σε νερά αβέβαια προκειμένου να ανακαλύψει καινούργιες χώρες. Οι χώρες οι πλούσιες, οι μεγάλες, οι σίγουρες, αν και κορεσμένες, γέρικες και σαθρές, έχουν ήδη ανακαλυφθεί. Είναι πολύ ριψοκίνδυνο να τις αποδομήσει κάποιος ψάχνοντας να δημιουργήσει κάτι καινούργιο με αβέβαιες συνέπειες, γιατί απο αυτήν την οπτική γωνία, είναι καλύτερα να μένει κανείς στις σπασμένες ράγες από το να καταλήξει να μην έχει καθόλου ράγες. Από αυτήν την οπτική γωνία, τα όνειρα θα περικλείονται πάντα από αυτή τη μαύρη σκόνη της αβεβαιότητας και του φόβου του αγνώστου. Κι όμως, με τα όνειρα ως κίνητρο δημιουργίας ήταν που καταφέραμε ως ανθρώπινο είδος να εξελιχθούμε και να φτάσουμε στη θέση που έχουμε σήμερα. Έτσι διαρκώς φανταζόμασταν διάφορες πιθανότητες και κάποιες από αυτές τις υλοποιούσαμε, εκπληρώνοντας έτσι μία αξία, μία επιθυμία, τα θεμέλια δηλαδή πάνω στα οποία χτίστηκε το όνειρο. Και τα πήγαμε πολύ καλά. Καταφέραμε να αξιοποιήσουμε τον πλούτο ενός ολόκληρου πλανήτη και να πετύχουμε επίπεδα ποιότητας ζωής που πρίν από κάποιες δεκάδες χρόνια θα φάνταζαν ασύλληπτα. Δημιουργήσαμε σύνθετες παραγωγικές κοινωνίες, συστηματική γνώση και έρευνα, επιλύσαμε προβλήματα υγείας, διευκολύναμε μετακινήσεις και μεταφορές και τόσα άλλα. Επειδή όμως οι προκλήσεις στην εξέλιξη δεν τελειώνουν ποτέ, το ερώτημα πάντα θα είναι παρόν: 'Πώς ονειρευόμαστε την επόμενη μέρα του ανθρώπινου είδους;' Θέλουμε να συνεχίσουμε να κερδοφορούμε από την ασθένεια και το φόβο του άλλου; Θέλουμε να συνεχίζουμε να καταδικάζουμε και μερικές φορές ως το θάνατο ανθρώπους που η κατάστασή τους αποτελεί λογική συνέπεια της δικής μας παράλογης απληστίας και δύναμης; Θέλουμε να συνεχίσουμε να κακοποιούμε το χέρι που τόσο γενναιόδωρα μας θρέφει και μας συντηρεί για χιλιετίες τώρα; Θέλουμε να συνεχίσουμε να βασανίζουμε ανθρώπους επείδη τόλμησαν να μας δείξουν ότι υπάρχει και διαφορετικός τρόπος ύπαρξης από αυτόν που επιλέξαμε εμείς; Θα συνεχίσουμε να προσποιούμαστε πως όλα αυτά δε συμβαίνουν επειδή δε συμβαίνουν σε εμάς τους ίδιους; Όσο προχωρώ στο δικό μου ταξίδι στη ζωή, καταλαβαίνω όλο και πιό βαθιά πώς το όνειρο του καθενός είναι στενά συνδεδεμένο με το όνειρο του άλλου και τα συλλογικά μας όνειρα. Το όνειρο το δικό μου επηρεάζει και επηρεάζεται από το όνειρο του άλλου και μπορεί να γίνει και εφιάλτης. Ως είδος είμαστε μια παγκόμσια οικογένεια- με πολλά διαφορετικά χαρακτηριστικά αλλά οικογένεια- που ζεί ανάμεσα σε μακρινά ξαδέρφια (ζώα) και είναι ένα με το περιβάλλον στο οποίο ζεί (τρέφεται, κατοικεί κλπ). Κάθε όνειρό μας σχετίζεται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο με τον άλλο γιατί του απευθύνεται, κανείς δε δημιουργει στο κενό. Δημιουργούμε αγαθά και υπηρεσίες (τρόφιμα, τέχνη, διασκέδαση, αναψυχή κλπ) για να τα 'αγοράσει' κάποιος, άρα ο πωλητής χρειάζεται τον πελάτη και ανάποδα. Άρα πωλητής και πελάτης έχουν την ίδια δύναμη και ευθύνη ως προς την συναλλαγή. Αν και πώς τη χρησιμοποιούν, είναι μία άλλη ιστορία. Το ίδιο ισχύει και για κάθε ιδιότητά μας, ένα κράτος χρειάζεαι τους πολίτες και το περιβάλλον του υγιή και ενεργά και αντίστροφα, μια ήπειρος χρειάζεται τις χώρες που την αποτελούν και συλλήβδην χρειαζόμαστε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε και μας χρειάζεται και εκείνος. Θεωρώ ότι ήρθε σίγουρα η ώρα να επανεξετάσει ο καθένας τα όνειρά του και να δεί πόσο πραγματικά περιέχουν τον ίδιο και δεν είναι αυτά που έχει μάθει για δικά του, πόσο περιέχουν τον άλλο γιατί αυτός θα μας θυμίζει πάντα αυτό που δεν ξέουμε μέσα μας και πόσο περιέχουν τον κόσμο γιατί χωρίς αυτό δεν θα υπάρχουμε. Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Leave a Reply. |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly