Αγαπητέ αναγνώστη,
Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου χτιζόταν σιγά σιγά τον τελευταίο καιρό και οφείλει τη σύνθεσή του σε διάφορες πηγές παρατήρησης καθώς και σε προσωπικά βιώματα όπως πάντα. Η πρόθεσή μου είναι να μοιραστώ διάφορες σκέψεις και προβληματισμούς που ενδεχομένως να συναντηθούν με κάποιους άλλους δικούς σου. Ο περισσότερος κόσμος παγκόσμια είμαστε ακόμα μουδιασμένοι από τον Covid-19 και ίσως ανήσυχοι για το τί μπορεί να επακολουθήσει. Απο τη μία θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε 'κανονικά', να κάνουμε αυτά που μας αρέσουν, να βγάζουμε χρήματα, να προγραμματίζουμε κάπως το μέλλον και από την άλλη πολλά από τα δεδομένα που υπήρχαν για να μας επιτρέπουν τα παραπάνω τώρα έχουν διαταραχθεί. Παρατηρώ αρκετά τις οικονομικές συνέπειες των μέτρων του ιού σε διάφορα τουριστικά επαγγέλματα στην Ελλάδα, γεγονός που με έκανε για μία ακόμη φορά να συνειδητοποιήσω το πόσο αλληλοεξαρτώμενοι είμαστε παγκόσμια. Οι οικονομία και οι επιλογές των Άγγλων και Αμερικάνων, για παράδειγμα, επηρεάζουν αρκετά άμεσα το μικρό πληθυσμό ενός νησιού στην Ελλάδα που περιμένει την ανταλλαγή χρημάτων-υπηρεσιών/αγαθών για να έχει χρήματα το επόμενο διάστημα. Αντίστοιχα, χρειάζονται και οι Αμεικανοί, oi Άγγλοι κλπ την Ελλάδα να αγοράσει κάποια αγαθά τους. Είμαστε, λοιπόν, σχεδόν όλοι παγκόσμια συνδεδεμένοι υπό τους κανόνες ενός καπιταλιστικού συστήματος το οποίο μας υποδεικνύει πώς θα γίνονται η παραγωγή, η διαχείριση και η ανταλλαγή πόρων, αγαθών και υπηρεσιών εντός μιας κοινωνίας και μεταξύ χωρών. Όλο αυτό το σύστημα κανόνων και σχέσεων (καπιταλιστικό) μας εξασφαλίζει σε ένα βαθμό τη διατήρηση και την ομαλή λειτουργία της ζωής μας αφού, μέσα σ αυτό το σύστημα, σκοπός μας είναι να βρίσκουμε χρήματα για να μπορούμε να αγοράζουμε αυτά που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε και να έχουμε πρόσβαση σε αυτά που θέλουμε να κάνουμε. Στην ουσία μιλάμε για ένα μηχανιστικό μοντέλο ζωής όπου όλα, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, υπόκεινται σε μία τιμή, έχουν μια μετρήσιμη αξία που καθορίζεται από κάποιον με βάση τα κόστη παραγωγής, ανταγωνισμό, εσωτερικό και εξωτερικό κλίμα της αγορά κλπ -οι οικονομολόγοι μπορούν να τα εξηγήσουν καλύτερα από μενα-. Ταυτόχρονα, το συγκεκριμένο σύστημα οργάνωσης της ζωής μας θεωρεί τα πάντα δυνητικά ως εμπόρευμα και τον άνθρωπο ως καταναλωτή. Για να συνεχίσει, λοιπόν, ο καταναλωτής να τρώει κρέας, να χτίζει πολυτελή σπίτια και να έχει εξωτικές εμπειρίες θα πρέπει να μετατρέπει τους πόρους που διαθέτει σε εμπόρευμα με όποιο κόστος συμπεριλαμβανομένης και της καταστροφής ολόκληρων οικοσυστημάτων. Φέρνουμε δηλαδή ο,τιδήποτε υπάρχει διαθέσιμο στα μέτρα μας για να το χρησιμοποιήσουμε όπως νομίζουμε καλύτερα. Τις περισσότερες φορές αυτός ο τρόπος ζωής καταλήγει σε μία αυτοαναφορική κατάσταση όπου ταυτίζουμε την χαρά μας σχεδόν αποκλειστικά με υλικά αγαθά και επακόλουθα πολλές σχέσεις μας δομούνται και νοηματοδοτούνται βάση αυτού του σκοπού. Έχουμε λιγότερους φίλους πια και περισσότερους followers που τους αρέσουν και 'καταναλώνουν', όπως και εμείς, 'σκηνοθετημένες' φωτογραφίες, διαφημιζόμενο προϊόντα και ειδυλλιακές μας στιγμές μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ζούμε σε μια εποχή που ανακαλύπτουμε καθημερινά πόσο συνδεδεμένοι είμαστε οι άνθρωποι, πόσο δεν μπορούμε να ζήσουμε ο ένας χωρις τον άλλο, εαν θέλουμε να ζήσουμε καλά και όχι απλά να επιβιώσουμε. Το επιχείρημα για την προσκόλησή μας στην ύλη ως νοηματοδοτούσα της ζωής μας χάνει τη δύναμή του. Φυσικά και έχουμε ανάγκη από τρόφιμα και υλικά αγαθά και έχουμε καταφέρει να τα έχουμε σε υπεραφθονία, υπερχρησιμοποιώντας τους πόρους που έχουμε. Ένα πιάτο φαγητό μπορούμε ίσως να το βρούμε (εάν είμαστε τυχεροί βέβαια), αλλά υπάρχουν και άλλα πράγματα που φαίνονται να γίνονται όλο κιαι πιο δυσεύρετα. Μία αγκαλία, η έκφραση αγάπης, η χαρά ενός παιδιού όταν το κατανοούν, η εσωτερική ηρεμία και ικανοποίηση και άλλα τέτοια δεν έχουν συγκεκριμένη αξία. Ανήκουν στην κατηγορία των άυλων αναγκών που τόσο πολύ δυσκολεύουν και φοβίζουν τον άνθρωπο γιατί τον φέρνουν αντιμέτωπο με το βάθος της ύπαρξής του. Βάθος που ούτε μπορεί να μετρηθεί, ούτε τιμή μπορεί να του δοθεί. Είναι το άπειρο και η αιωνιότητά μας, είναι αυτό που είμαστε στην ουσία μας, είναι αυτό που ξεχνάμε όταν βουτάμε στην τρύπα του πεπερασμένου και πιανόμστε από αυτό, από το σώμα και τις αισθήσεις, από την υλική ικανοποίηση λες και αυτά που αισθανόμαστε ανήκουν στα πράγματα και όχι μέσα μας. Λοιπόν, μέσα μας είναι και μπορούμε να τα κατευθύνουμε όπου θέλουμε. Με άλλα πράγματα αισθανόμασταν χαρούμενοι στη δεκαετία των 20 και με άλλα ενδεχομένως στη δεκαετία των 30 κ.ό.κ. Το αίσθημα της χαράς, αυτό μέσα μας που έδινε την ερμηνεία για να αισθανθούμε χαρά ή όχι με κάτι, είναι μέσα μας και δεν ανήκει σε κανένα υλικό αγαθό ή υπηρεσία από μόνα τους, είναι η επικέντρωση και η εσημασία που δίνουμε στο κάθε πράγμα. Παρατηρώντας βλέπω όλο και πιό πολλούς ανθρώπους 'πεινασμένους' που ενώ δουλεύουν και αποκτούν πολλά υλικά αγαθά και τις περισσότερες φορές άχρηστα, εξακολουθούν να 'πεινούν' για κάτι άλλο, για μια 'αληθινή' στιγμή, μια στενή επαφή, μια καθησυχαστική κουβέντα, μια ανιδιοτελή αγκαλιά, λίγη εσωτερική ικανοποίηση και ηρεμία. Θέλοντας και μη βρισκόμαστε σε μία εποχή όπου η αλήθεια αρχίζει και φανερώνεται πιο εύκολα. Δεν μας έχουν μείνει πολλά μέρη για να 'κρυφτούμε' πια και να συνεχίζουμε να λέμε ψέματα στους εαυτούς μας. Σκάνδαλα, απάτες, ύποπτες προθέσεις και ψέμματα αποκαλύπτονται πιο εύκολα πιά γιατί το φώς ταξιδεύει πιο έντονα και φανερώνει πράγματα. Πολλά από τα πράγματα που παλιότερα είχαν νόημα όπως η δουλειά κάποιου τώρα σαν να μπαίνουν στο μικροσκόπιο και επανεξετάζεται η σημαντικότητά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τους θεσμούς όπως η θρησκεία, τα κράτη, οι οργανώσεις, που σε ένα μεγάλο βαθμό αποτυγχάνουν να συμπεριλάβουν όλες τις πλευρές του ανθρώπου και άρα γίνονται λιγότερο σημαντικοί για τον άνθρωπο. Ταυτόχρονα, δεν μπoρούμε να συνεχίζουμε να 'κρυβόμαστε' πίσω από την ύλη, γιατί η εμμονική και αλόγιστη χρήση της προς ικανοποίηση βαθύτερων αναγκών αποτυγχάνει εμφανίζοντας παράλληλα κατασροφικλες συνέπεις στο κλίμα και στο περιβάλλον μας, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο ρόλος του καταναλωτή μας βοήθησε για δεκαετίες να στρέψουμε την προσοχή μας και να μορφώσουμε τις σχέσεις μας με τρόπο παραγωγικό. Μας συνέφερε με ένα τρόπο πιό πολύ να παράγουμε και να ξοδεύουμε από το να κάνουμε πολέμους για ηθικούς και θρησκευτικούς λόγους. Η απληστία και ο εθισμός στη εξουσία, όπως και η χαρά που ανέφερα παραπάνω, ως κίνητρα δράσης ανήκουν στον άνθρωπο και ενεργοποιούνται ως αφορμή και όχι ως αιτία από τα όποια υλικά αγαθά. Αναρωτιέμαι μήπως ήρθε η ώρα να ανακαλύψει ο άνθρωπος και άλλους 'ρόλους' που μπορεί να παίξει στο 'παιχνίδι' της ζωής. Μήπως ήρθε η ώρα να αρχίσει να αναγνωρίζει τις αμφισημίες του: ότι είναι ταυτόχρονα άυλος και υλικός που ζεί σε ένα πεπερασμένο πλανητικό περιβάλλον, ότι είναι αυτό που του αρέσει και αυτό που δεν του αρέσει για τον εαυτό του, ότι είναι μαζί με άλλους και είναι και μόνος του, ότι είναι ανεξάρτητος και εξαρτώμενος από άλλους, ότι είναι ελεύθερος και ταυτόχρονα όχι ως ελεύθερος νομίζει. Αισθάνομαι ότι η παρουσία του ιού μας προκαλεί να επανεξετάσουμε πολλά από τα δεδομένα μας. Είναι σαν το σκάκι που ο άλλος παίκτης έχει κάνει την κίνησή του (εξάπλωση του ιού) και περιμένει να κάνουμε τη δική μας. Δεν είναι τυχαίο που κατά τη διάρκεια της καραντίνας και μετά αυξήθηκαν οι περιπτώσεις συζυγικής βία, οι αυτοκτονίες και ο αριθμός διαγνώσεων ψυχικών νοσημάτων. Είναι λογικό όταν διαταράσσεται η όποια ομαλότητα στη ζωή ενός ανθρώπου και εισέρχεται η αβεβαιότητα τότε να επικρατεί ανασφάλεια, άγχος και ένα είδους τραύματος ή ρωγμής για το αν και πού μπορεί να στηριχτεί κάποιος. Αξίζει να αναφέρω δυο ενδεικτικά παραδείγματα επ' αυτού (φυσικά δεν είναι τα μόνα). Το ένα αφορά τους gay και το άλλο το ετεροφιλόφυλα ζευγάρια. Ένας gay μεγαλώνει εξ' ορισμού (τουλάχιστον σε πιο συντηρητικές χώρες όπως η Ελλάδα) σε ένα σύστημα που δεν είναι καθόλου φιλικό προς τη διαφορετικότητα και σε ένα μεγάλο βαθμό εσωτερικεύει την διαρκή απόρριψη με την οποία έρχεται αντιμέτωπος/η συνεχώς. Θα είναι πολύ τυχερός/ή μεγαλώνοντας εάν βρεθεί ένας άνθρωπος να του πεί ότι είναι οκ να είσαι αυτός που είσαι, κάτι που ένας straight άνθρωπος δε χρειάζεται να βιώσει στη ζωή του για κάτι που αποτελεί εγγενές κομμάτι του, τη σεξουαλικότητά του. Αυτή η εσωτερικευμένη απόρριψη γίνεται μετά τρόπος ζωής του gay που στη συνέχεια αναπαράγει στις σχέσεις και επαφές του με άλλους gay ως γνώριμο τρόπο ύπαρξης και αυτοπροστασίας. Ευτυχώς όλες αυτές οι μαθημένες συμπεριφορές αλλάζουν όταν κάποιος ασχοληθεί με την αυτογνωσία και την προσωπική του εξέλιξη. Στα ετεροφιλόφυλα ζευγάρια συχνά αναφερόμαστε στη βία που ασκεί ένας άντρας σε μια γυναίκα ως παραδοσιακά ο πιο δυνατός σωματικά που φυσικά σε ένα βαθμό συμβαίνει και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ταυτόχρονα όμως, μιλάμε πολύ λιγότερο για τους τρόπους συμπεριφοράς που μια γυναίκα συχνά υιοθετεί για να αντιμετωπίσει μία ανδροκρατούμενη κοινωνία. Αυτή η συμπεριφορά παρουσιάζει δείγματα χειριστικά και συναισθηματικής 'βίας' όπου προσπαθεί πολλές φορές και ασυνείδητα να επαναφέρει μία κάποια ισότητα σε μία σχέση χρησιμοποιώντας τα συναισθήματά της και την όποια επίδραση αυτά μπορούν να έχουν. Μια ενήλικη, υγιής σχέση ανεξαρτήτως φύλου και ρόλων έχει τα χαρακτηριστικά του αμοιβαίου σεβασμού, ισότητας, ειλικρίνειας, εκτίμησης και αγάπης σε όλα τα μέρη του ίδου του ανθρώπου και του άλλου. Γιατί είναι άραγε τόσο δύσκολο να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας και με τους άλλους; Μήπως οι ρόλοι που έχουμε υιοθετήσει και ατομικά αλλά και συλλογικά στις σχέσεις μας μας κρατούν δέσμιους σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και μοτίβα; Μήπως ήρθε η ώρα να επανεξετάσουμε με ειλικρίνεια και θάρρος την ευθύνη που έχουμε ως υπάρξεις για το σύνολο των επιλογών μας αλλά και το ποιούς εμπιστευόμαστε; Οι άνθρωποι μπορούμε να κάνουμε το 'χειρότερο' και το 'καλύτερο', μπορούμε να καταστρέψουμε αλλά και να σώσουμε, μπορούμε να καταδικάσουμε αλλά και να ελευθερώσουμε. Δε μιλάω μόνο για ο,τιδήποτε υλικό και εξωτερικό αλλά κυρίως για την ίδια την ψυχή μας, τα υπόλοιπα είναι απλά εκφράσεις της. Θα συνεχίσουμε άραγε να ζούμε μέσα στην 'ασφάλεια' και στις ψευδαισθήσεις των όποιων ρόλων μας ή θα τολμήσουμε να δημιουργήσουμε και να διεκδικήσουμε εκείνες τις συνθήκες για πιό ήρεμες και ολοκληρωμένες ψυχές και κατα συνέπεια ευτυχισμένες ζωές; Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Leave a Reply. |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly