Αγαπητέ αναγνώστη,
Είναι ενδιαφέρον ότι ενώ συνηθίζω να γράφω τα άρθρα πρώτα στα αγγλικά, αυτό θέλει να γραφτεί πρώτα στα ελληνικά για κάποιο λόγο. Ίσως επειδή αφορά πολύ στην ελληνική κοινωνία και τις πρόσφατες παρατηρήσεις μου από αυτήν. Μπορεί για κάποιους να είναι γκρίνια ή άχρηστες σκέψεις, θεωρώ όμως σημαντικό κανείς να σκέφτεται και να προβληματίζεται για το τί συμβαίνει γύρω του, εάν θέλει να εξελιχθεί. Στα τελευταία άρθρα μου φαίνεται καθαρά ο προβληματισμός γύρω από τις φιγούρες εξουσίας που περιτριγυριζόμαστε όλοι. Όταν είμαστε παιδιά, εξουσία είναι οι γονείς και η οικογένειά μας, όλοι αυτοί οι 'μεγάλοι' που διαρκώς μας λένε τί πρέπει να κάνουμε, τί είναι σωστό και τί λάθος και ποιοί πρέπει να είμαστε εάν θέλουμε μία θέση στην κοινωνία, στην οικογένεια, στην αγάπη, στον ήλιο! Αργότερα εξουσία είναι οι παιδαγωγοί και οι δάσκαλοι, οι καθηγητές. Όλοι εκείνοι οι 'σοβαροί' άνθρωποι που έχουν σπουδάσει και έχουν κάτι να μας μάθουν πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Καλούμαστε έτσι να μάθουμε τη γνώση που έχει να μας μεταδώσει αλλά και το σεβασμό στον φέροντα (και φέροντες) αυτή τη γνώση. Μετέπειτα εξουσία είναι ο ανώτερος μας στη δουλειά, ο διευθυντής ή ο μάνατζερ που έχει (ή όχι) μεγαλύτερη εμπειρία από εμάς, που φαίνεται να ξέρει κάτι περισσότερο από εμάς για το αντικείμενο της δουλειάς μας ή είναι σε υπεύθυνη θέση για να διαχειρίζεται την πρόοδο και την εκτέλεση ενός έργου. Έχω περάσει από όλα αυτά τα προαναφερθέντα περιβάλλοντα και έχω τις εμπειρίες και τις απόψεις μου ως προς αυτά. Οι ανώτερες εξουσίες σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, τουλάχιστον, θα έλεγε κανείς πώς αποτελούν τα δικαστήρια για την παράβαση των νόμων, η κυβέρνηση για την εκτέλεση των νόμων και η βουλή για τη θέσπιση των νόμων. Αυτό είναι και το πλαίσιο κανόνων μέσα στο οποίο συνενούμε άμεσα ή έμμεσα όλοι να ζούμε ώς μέλη μίας κοινωνίας. Σε τακτικά, δηλαδή, διαστήματα εκλέγουμε αθρώπους που θα διαχειριστούν άμεσα ή έμμεσα τις ανωτέρω εξουσίες για εμάς προς όφελός της κοινωνίας. Αυτό είναι το μάκρο επίπεδο της κοινωνίας που αφορά πολλούς ανθρώπους, τη μεγάλη εικόνα, αν θέλετε. Υπάρχει όμως και η μικρή εικόνα, το μίκρο επίπεδο που βιώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας, στην επαφή μας ο ένας με τον άλλο, στις ανθρώπινες σχέσεις μας, στις συναλλαγές μας κλπ. Αυτό το επίπεδο άπτεται μερικώς των νόμων και της εφαρμογής του και επαφίεται κατά μεγάλο μέρος του σε προσωπικούς κανόνες και αίσθηση κανόνων και δικαίου. Είναι πραγματικά αδύνατο να υπάρχει ένας αστυνομικός για κάθε πολίτη για να βεβαιωθεί ότι ζεί βάση των νόμων που κάποιοι έχουν θεσπίσει για τον ίδιο και τους συμπολίτες τους έτσι ώστε να ζουν ειρηνικά και με ευημερία. Αν οι νόμοι, όμως, δε γίνονται σεβστοί ή ψηφίζονται προς εξυπηρέτηση μόνο μίας μερίδας της κοινωνίας, τότε ποιανού ευθύνη είναι αυτή; Ξέρουμε ποιανού ευθύνη είναι η θέσπιση και η παράβασή τους, αλλά η εφαρμογή τους; Η απάντηση για μενα θα γυρνάει πάντα στο ίδιο: η ευθύνη είναι ατομική! Είναι πραγματικά εντυπωσιακό με πόση υποκρισία μπορεί να ζεί ο άνθρωπος. Φωνάζει, θυμώνει, ορίεται όταν αδικείται και απαιτεί να του φέρονται με σεβασμό όταν ο ίδιος π.χ. λερώνει το περιβάλλον που ζεί ή παρκάρει στο μέρος όπου ένας συμπολίτης του θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να διασχίσει τον δρόμο. Ο ίδιος στεναχωριέται για την πείνα και τις δυστυχίες άλλων ανθρώπων στον κόσμο, αλλά ψηφίζει κυβερνήσεις που ενισχύουν πολέμους, πουλάνε όπλα και επαναλαμβάνουν μία εθνικιστική ρητορική μίσους προς άλλους λαούς. Ο ίδιος διατείνεται τη δικαιοσύνη, την ασφάλεια, την υγεία και με τις πράξεις του κάνει το αντίθετο σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Προσωιπκά, έχω βρεί μία κάποια ησυχία με τη σκέψη ότι το 'παιχνίδι' εδώ στη γη δεν είναι για κανέναν μόνιμο. Ακόμα και ο πιό άδικος, εγωιστής, αλλαζόνας και ανέντιμός άνθρωπος μπορεί να κάνει ό,τι θέλει αλλά δε θα ζήσει για πάντα εδώ (ευτυχώς!). Το ίδιο ακριβώς και τα 'θύματά' του. Οι πράξεις όμως του καθενός αφήνουν αποτυπώματα τόσο στους ίδιους όσο και σε άλλους που αργά ή γρήγορα θα βιώσουν τις συνέπειές τους, ειδικά εάν έχουν κάποια εξουσία. Κυριότερα αφήνουν αποτυπώματα στη δική τους και στις ψυχές των εμπλεκομένων που θα τα πάρουν και μαζί τους, εν πολλοίς αυτό που αναφέρεται ως κάρμα, και περιέχει τα αποτυπώματα όλων, ευεργετικών και επώδυνων πράξεων. Με πνευματικούς όρους εξουσία από μόνος του δεν έχει κανείς. Απέναντι στη ζωή (και στο θεό, αν πιστεύετε) είμαστε όλοι όσοι. Δεν υπάρχουν φτωχοί, πλούσιοι, ισχυροί, ανίσχυροι. Μόνο σ' αυτό το 'παιχνίδι' εδώ στη γή δημιουργήσαμε αυτές τις συνθήκες, γιατί καλούμαστε να μάθουμε τί σημαίνει το να ελέγχει κανείς άλλους ή να ελέγχεται από άλλους. Φυσικά και χρειάζεται κάποιου είδους ιεραρχία (κατανομή ρόλων) σε ένα σύστημα για να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Ο τρόπος άσκησης των ρόλων όμως και προς όφελος τίνος είναι που κάνει έναν αξιόλογο ηγέτη από έναν μη αξιόλογο. Ο γονέας, ο δάσκαλος, ο μάνατζερ, η κυβέρνηση είναι απλοί διαχειριστές ενός ατόμου ή μιάς κατάστασης για ένα χρονικό διάστημα, όχι για πάντα, και γι αυτό θα αξιολογηθούν κάποια στιγμή από τον εαυτό τους και από άλλους. Δεν αναφέρομαι σε καμία δευτέρα παρουσία ή το φόβο της κόλασης. Αναφέρομαι στην (επί) γνωση ως τη μόνη δύναμη και κίνητρο ζωής. Έχω δουλέψει με ανθρώπους που επιτέθηκαν ή σκότωσαν κάποιον όντας ψυχικά ασταθείς και μετά από χρόνια στέρησης της ελευθερίας και θεραπείας, τους δόθηκε η δυνατότητα μίας ευκαιρίας να αποκτήσουν μία πιό ελεύθερη ζωή. Κάποιοι δυσκολεύτηκαν πολύ να παραδεχτούν αυτό που έχουν κάνει και να αναγνωρίσουν τον πόνο που προκάλεσαν σε καποιον. Κάποιοι δυσκολεύονται να χρησιμοποιήσουν αυτή την ευκαιρία, γιατί η κοινωνία και οι ίδιοι είναι πολλοί διαφορετικοί μεταξύ τους για να κατανοήσουν και να απαντήσουν ώριμα και ενήλικα στην όλη τους κατάσταση. Παρόμοιες μπορεί να είναι και οι εμπειρίες, όπως η κακοποίηση (παραβίαση ορίων) που μπορεί να έχουν νιώσει μόνο κάποια μέλη της κοινωνίας. Το πώς συνδέεται ο καθένας με μία τέτοια αφήγηση είναι πολύ προσωπικό και σχετίζεται με τα βιώματά του. Σε καμία περίπτωση, όμως, σε μία δημοκρατική και πολιτισμένη κοινωνία οποιαδήποτε παραβίαση ορίων δε μπορεί να θεωρείται σωστή. Και, δυστυχώς, οι κοινωνίες μας έχουν μία μακρά παράδοση παραβίασης ορίων σε μάκρο και μίκρο επίπεδο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει όταν σχολιάζουμε τις επιλογές ή τα επιτεύγματα κάποιου. Οι άνθρωποι συνηθιζουμε να συν-κρινόμαστε μεταξύ μας για το ποιός είναι 'περισσότερο' ή 'λιγότερο' από κάτι. Αυτή η σύγκριση θα είχε νόημα, εάν είχαμε όλοι την ίδια αφετηρία, τις ίδιες προσλαμβάνουσες, τα ίδια εφόδια, την ίδια ιδιοσυγκρασία, τις ίδιες επιθυμίες, πράγμα αδύνατο. Γιατί, λοιπόν, θεωρούμε σωστό να συγκρίνουμε πορείες και αποτελέσματα ανθρώπων, όταν μοιάζουν μεταξύ τους ελάχιστα; Δεν είναι μία μορφή 'παραβίασης' όταν δεν μπορούμε να δούμε κάποιον για αυτό το μοναδικό πλάσμα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που είναι; Γιατί περιμένουμε από τους ανθρώπους να δρούν με τον ίδιο τρόπο σε παρόμοιες καταστάσεις ενώ οι ίδιοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι μεταξύ τους; Η απάντηση μπορεί να είναι και τόσο απλή, όσο το ότι έχουμε μάθει να σχετιζόμαστε με τον όμοιό μας και μόνο. Δε μας ενδιαφέρουν οι εμπειρίες και οι ιστορίες άλλων, άρα και μένουμε σε απόσταση ασφαλείας για κριτική. Ή, χειρότερα, ο,τιδήποτε δύσκολο δεν έχουμε επεξεργαστεί από τις εμπειρίες μας, το προβάλλουμε στον άλλο γινόμενοι οι ίδιοι από θύματα θύτες, επίσης μία μακροχρόνια προβληματική θέση, γιατί δεν ελευθερώνεται κανείς επί γενιές από αυτή τη δυναμική και συνεχίζει διαρκώς να πληγώνει νέους ανθρώπους, κάπως σαν έναν ιό! Προσωπικά πιά, θαυμάζω και συνδέομαι περισσότερο με τους ανθρώπους που έχουν γνωρίσει και αντιμετωπίσει πράγματα, τα σκοτάδια τους, τα τραύματά τους, τη διαφορετικότητά τους, τον ίδιο τους τον εαυτό, για να φτάσουν εκεί που έχουν φτάσει- όπου και αν ειναι αυτό- και λιγότερο με αυτούς που ακολουθούν σχεδόν 'αμάσητη' την πεπατημένη που έχουν μάθει από τα κυρίαρχα πρότυπα της κοινωνίας που ζουν. Ολονών μας δίνεται (ή επιλέγουμε) μία θέση στο 'παιχνίδι' γη. Για κάποιους αυτή η θέση είναι ισχυρότερη από κάποιους άλλους, όμως οι κανόνες του παιχνιδιού είναι ίδιοι για όλους. Ότι υπάρχει τέλος, υπάρχει σκηνικό και κανόνες που τους φτιάχνουν οι άνθρωποι. Και είναι τόσο τρομακτική αυτή η δύναμη που έχει ο καθένας να αυτοορίζεται, με κόστος φυσικά,που προτιμάμε τις περισσότερες φορές να υπακούμε μόνιμα στις εξουσίες και τα 'προ(σ)τάγματα' των άλλων. Είναι πιο δύσκολο το να ψάξουμε να βρούμε τον γονέα, το δάσκαλο, τον μάνατζερ, τον κυβερνήτη, τον παππά μέσα μας από το να υποκλιθούμε στις αυθεντίες των άλλων, ακόμα και αν μας πηγαίνουν στη δυστυχία μας. Ποιός έχει λοιπόν την εξουσία για τη ζωή σου; Ποιός παίρνει αποφάσεις; Ποιός τις εφαρμόζει; Με ποιές αξίες θέλεις να ζείς τη ζωή σου; Πώς αισθανεσαι για τις αξίες που επικρατούν τώρα στην κοινωνία που ζεις; Τί κάνεις για αυτό; Σε τί είδους κοινωνία θέλεις να ζείς το παιδί σου ή κάποιος που αγαπάς; Ποιά αποτυπώματα θα ήθελες να αφήσεις εδώ και όχι να τα πάρεις μαζί σου; Τί σπαρταράει στη ψυχή σου που δεν το έχεις ακούσει και ζήσει ακόμα; Εάν βρείς το χρόνο και τη δύναμη να σκεφτείς αυτές τις ερωτήσεις και οι όποιες απαντήσεις δείχνουν σε πολλές κατευθύνσεις, τότε πιθανότατα να ζείς τεμαχισμένος/η/ο ανάμεσα σε ορφανά 'θέλω' και 'πρέπει' που αναζητούν γονείς! Να είστε σίγουροι ότι όταν οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται με σεβαστοί και εκτίμηση για αυτό που είναι και θέλουν, θα βρίσκουν πάντα το δρόμο προς τον ανώτερο εαυτό τους και το φώς. Με αγάπη, Παναγιώτης
0 Comments
Αγαπητέ Αναγνώστη,
Φαίνεται ότι όσο περισσότερο μένουμε σε καραντίνα, τόσο πιο ενδιαφέροντα πράγματα συμβαίνουν. Τις τελευταίες ημέρες έχουν γίνει σε όλα τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης αποκαλύψεις ότι άνδρες σε θέσεις εξουσίας έχουν καταχραστεί τη δύναμή τους για να κακοποιήσουν και να προσβάλλουν άνδρες ή γυναίκες συναδέλφους τους. Φάνηκε ότι ο "ασκός του Αιόλου" έχει ανοίξει και όλο και περισσότεροι άνθρωποι, κυρίως γυναίκες, βγαίνουν για να μιλήσουν για τη λεκτική, σωματική ή συναισθηματική κακοποίηση που έχουν βιώσει. Το "γιατί τώρα;" είναι μία ερώτηση που χρησιμοποιείται συχνά στη θεραπεία για να τοποθετήσει ένα προς συζήτηση ζήτημα μέσα σε ένα πλαίσιο και να δώσει κάποια προοπτική στην παρούσα κατάσταση, αλλά αισθάνομαι ότι σε αυτό το θέμα, το ερώτημα είναι κάπως άσχετο. Επειδή "τώρα είναι η ώρα να μιλήσούμε ελεύθερα και η κοινωνίας να ακούσει" πολλά θύματα δηλώνουν. Ίσως έχουν δίκιο, καθώς φαίνεται μια καλή ευκαιρία λόγω της υποχρεωτικής ενδοσκόπησης που επιβάλλει η καραντίνα και των επακόλουθων συνειδητοποιήσεων. Το όλο θέμα έγινε τεράστιο πολύ γρήγορα και μου θύμισε ένα άρθρο που ήθελα να γράψω για διασημότητες και την επιρροή τους. Παρατηρώ εδώ και πολλούς μήνες πώς διάφοροι ηθοποιοί, τηλεοπτικοί παρουσιαστές, τραγουδιστές και άλλοι διάσημοι άνθρωποι διαφημίζουν μέσω των κοινωνικών τους δικτύων διάφορα προϊόντα, από κράκερς και τυρί μέχρι τηγάνια και αυτοκίνητα. Για ένα λεπτό σκέφτηκα ότι ήμασταν πίσω στη δεκαετία του '90, όπου οι διαφημίσεις κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος διαρκούσαν περισσότερο από το ίδιο το πρόγραμμα. Σκέφτηκα με τον εαυτό μου: "Δεν μπορεί ακόμα να συμβαίνει; Οι άνθρωποι αγοράζουν στα αλήθεια πράγματα που τους προτείνουν οι αγαπημένοι τους ηθοποιοί;'' και έμεινα να επεξεργάζομαι αυτή τη σκέψη για λίγο. Μπορώ να καταλάβω πώς οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να θαυμάσουν κάποιον ειδικό, να πάρουν ελπίδα και θάρρος από ανθρώπους που έχουν επιτύχει κάτι αρκετά μεγάλο στη ζωή τους, αλλά ο βαθμός στον οποίο συμβαίνει αυτό δεν μου γίνεται εύκολα κατανοήσιμο. Αυτό ήταν, επίσης, ακριβώς αυτό που σκεφτόμουν όταν σπούδαζα μέσα μαζικής ενημέρωσης, επικοινωνία και διαφήμιση: "οι άνθρωποι δεν ξέρουν τί χρειάζονται και τί τους αρέσει και χρειάζονται κάποιον διάσημο για να τους πει τί να αγοράσουν;! Και μετά στράφηκα στην ψυχοθεραπεία... Καταλαβαίνω ότι οι άνθρωποι χρειάζονται καθοδήγηση. Χρειαζόμαστε ένα δάσκαλο στο σχολείο για να μας μεταδώσει κάποια γνώση, χρειαζόμαστε τους γονείς μας ως οδηγούς για να μας δείξουν τι είναι καλό και κακό στη ζωή στις νεαρές ηλικίες, είναι υπεύθυνοι για να μας κρατήσουν ζωντανούς και κάπως λειτουργικούς, ικανοποιημένους και ίσως ευτυχείς. Αργότερα κάνουμε τις πρώτες μας δουλειές και υπάρχει κάποιος ανώτερος που "ξέρει καλύτερα" και ήταν στη δουλειά για περισσότερο από εμάς. Θαυμάζουμε αυτό το άτομο και το κοιτάμε με δέος, καθώς έχει επιτύχει κάτι που θέλουμε να επιτύχουμε και εμείς, για να γίνουμε ειδικοί της τέχνης μας, όποια κι αν είναι αυτή! Δεν υπάρχει τίποτα απαραιτήτως λανθασμένο στο να έχουμε πρότυπα και ανθρώπους που θαυμάζουμε. Χρειαζόμαστε πραγματικά αυτούς τους ανθρώπους ως βοηθούς για να ρίχνουμε φως στο μονοπάτι μας. Συνήθως, αυτοί οι άνθρωποι κατέχουν ιδιότητες και επιτεύγματα που θέλουμε για τον εαυτό μας πολύ έτσι, μέσω αυτών, συνδεόμαστε με τη δυνατότητα της ευτυχίας και της επιτυχίας. Τι συμβαίνει, όμως, όταν οι αξίες τους είναι αντίθετες με τις δικές μας; Τι συμβαίνει όταν το ίδιο πρόσωπο που κοιτάμε και σεβόμαστε, μας προσεγγίζει με τρόπο που ξεπερνά τα προσωπικά ή / και επαγγελματικά μας όρια; Τι κάνουμε τότε; Φαντάζομαι ότι αισθανόμαστε σοκ, σύγκρουση και απογοήτευση ότι το πρόσωπο που ήταν μια σημαντική φιγούρα για εμάς, αποδεικνύεται ότι είναι κάποιος που όχι μόνο δεν μας αρέσει, αλλά και που πρέπει να προφυλαχτούμε. Ο 'καθοδηγητής' μας γίνεται η απειλή μας, ένας εχθρός που πρέπει να σταθούμε απέναντί του και να θέσουμε τα σαφή μας όρια. ενώ είμαστε οι "αρχάριοι", οι "νεοφερμένοι" και οι "κανούργιοι" στην εργασία και στη ζωή. Φαντάζομαι ότι μερικοί άνθρωποι θα αποφασίσουν αμέσως να εγκαταλείψουν την κατάσταση ή τον τόπο ή θα την πολεμήσουν μέχρι να βρουν δικαιοσύνη και ειρήνη μέσα τους. Κάποιοι άλλοι άνθρωποι μπορεί να μην κάνουν τίποτα, επειδή χρειάζονται τη δουλειά ή φοβούνται να αμφισβητήσουν την εξουσία, αισθάνονται σύγχυση, ντροπή και ενοχή για αυτό που συνέβη κατηγορώντας τους εαυτούς τους για ο,τιδήποτε μπορεί να οδήγησε στην κατάσταση. Η βασική αιτία και στις δύο προαναφερθείσες καταστάσεις για μένα είναι παρόμοια, "η υπευθυνότητα της εσωτερικής αρχής". Ειδικά, αλλά φυσικά όχι αποκλειστικά, η ελληνική νοοτροπία υποθέτει ότι ένας γονέας, ένας δάσκαλος, μια αρχή, μια διασημότητα δεν πρέπει να αμφισβητούνται καθώς είναι ειδικοί κάποιου είδους. Αυτό οδηγεί αυτόματα σε εσωτερίκευση αυτού του ατόμου ως ανώτερου, "ξέρουν κάτι περισσότερο για να με χαρακτηρίζουν έτσι" κλπ. Βλακείες! Όταν πιστεύουμε ότι κάποιος είναι καλύτερος από εμάς λόγω της θέσης τους, της γνώσης τους, της εμπειρίας τους, της εμφάνισής τους, των επιτευγμάτων τους κλπ, είναι σαν να τους δίνουμε τη δύναμη να την ασκήσουν σε εμάς όπως θέλουν. Δεν μιλώ εδώ για σεβασμό. Ο σεβασμός είναι μια πολύ υγιής αξία που ένα άτομο μπορεί να κερδίσει με τις ενέργειές του και ό, τι αντιπροσωπεύει. Μιλώ για τη δική μας άποψη για τον εαυτό μας. Ευτυχώς με την πάροδο των ετών, υπήρξαν βελτιώσεις και δεν χτυπάμε, για παράδειγμα, τα παιδιά στα σχολεία όπως οι γονείς μας συνήθιζαν να βιώνουν για να γίνουν "καλοί άνθρωποι". Η μετάδοση της γνώσης και των αξιών μέσω του φόβου ή των σκληρών συμπεριφορών αποτελεί κάτι τόσο ξεπερασμένο και έχει αποδειχθεί σαφώς ότι πονάει περισσότερο από το υποτιθέμενο καλό που κάνει. Στην πραγματικότητα, πονάει σε πολλαπλά επίπεδα, απο τα οποία το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι το άτομο χάνει τη σύνδεση με τη δική του 'εξουσία'. Μαθαίνουν από την αρχή ότι είναι εδώ για να υπακούσουν τους γονείς τους, τους δασκάλους τους, τον Θεό, όποιον έχει κάποια δύναμη. Φυσικά, ακολουθώντας την τακτική του φόβου, της επιβολής και της τιμωρίας, δημιουργούμε είτε υπακοή είτε αντίσταση. Η υπακοή δημιουργεί "σκλάβους" και ανθρώπους που μαθαίνουν να βάζουν τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων πάνω από τις δικές τους. Η αντίσταση δημιουργεί "αντάρτες" που διαμαρτύρονται συνεχώς ενάντια στην εξουσία, τις αρχές και της γνώμη τους. Και τα δύο άκρα μπορεί να είναι προβληματικά για ένα άτομο και δημιουργούν ένα διαχωρισμό στη συνείδητότητά μας, όπου ένα ανέκφραστο, ασυνείδητο μέρος μας προβάλλεται σε κάποιον (καλό ή κακό) άλλο έξω από εμάς. Ένας "υγιής" και ελεύθερος ενήλικας είναι κάποιος που μπορεί να ασκήσει τη δική του ελεύθερη βούληση, να επιλέξει τι θα κάνει με βάση τις δικές του αξίες και όχι με βάση αυτό που έχει μάθει "πρέπει να κάνει". Είμαστε όλοι απίστευτα μοναδικοί και ξεχωριστοί, επομένως δεν μπορούμε να έχουμε κανόνες που ισχύουν για όλους μας χωρίς εξαιρέσεις. Αυτό που μπορούμε να μάθουμε και να ζητήσουμε, όμως, τόσο από τον εαυτό μας όσο και από τους άλλους είναι η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός των δικών μας πεποιθήσεων, των ορίων, των αξιών και των επιθυμιών για το πώς διαθέτουμε τον εαυτό μας. Είναι αυτή η 'αυτο-εξουσία' που πραγματικά κρίνει και αποφασίζει αν μια εμπειρία είναι προς όφελός μας ή όχι, και τότε μπορούμε να αναλάβουμε τη σχετική δράση. Είναι αυτή η 'εσωτερική αρχή' που μπορεί να αποφασίσει αν έχει αξία για εμάς να αγοράσουμε το προϊόν που ο αγαπημένος μας ηθοποιός μας παρουσιάζει τόσο ειδυλλιακά. Μπορεί να αποτελεί δια βίου διαδικασία το να συνειδητοποιήσουμε ποιες μάσκες φορούμε, από πού προέρχονται, αν μας ταιριάζουν ή όχι, επιλέγοντας τη μάσκα που αισθάνόμαστε περισσότερο ότι μοιάζει στον αυθεντικό εαυτό μας. Είναι πάντα μια πολύ προσωπική επιλογή... Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Όπως πάντα η αλληλεπίδρασή μου με τον κόσμο, οι παρατηρήσεις και η δική μου διαδικασία αποτελούν υλικό και αυτού του άρθρου. Σήμερα, αισθάνομαι ότι έχω ένα ισχυρό μήνυμα το οποίο προήλθε από πολλές πλευρές και αφορά στο ζήτημα της εμπιστοσύνης. Στην ελληνική γλώσσα το ουσιαστικό "εμπιστοσύνη" προέρχεται από "εν-πίστη" που σημαίνει την ισχυρή πίστη σε κάτι ή κάποιον. Αμέσως αυτό περιγράφει κάτι που είναι, ταυτόχρονα, ανθρώπινο και πέρα από αυτό. Το ανθρώπινο μέρος σημαίνει ότι κάποιος "πιστεύει ακράδαντα" ότι δεν πρόκειται να ξεγελαστεί, ότι πρόκειται να φροντιστεί, ότι του λένε την αλήθεια, ότι μπορεί να βασιστεί σε κάποιον ή κάτι και ούτω καθεξής. Το πέρα από το ανθρώπινο μέρος σημαίνει "έχοντας πίστη στο Θεό, στη ζωή, σε κάτι πέρα από αυτόν, πίστη ότι τα πράγματα θα είναι εντάξει, ότι θα επιλυθούν, ότι υπάρχει ελπίδα στις πιο δύσκολες στιγμές κλπ". Αυτή είναι μια πιο θρησκευτική και πνευματική προοπτική που αναγνωρίζει ότι δεν είμαστε οι μοναδικοί καθοριστικοί παράγοντες των πάντων στη ζωή μας. Θα συζητήσω λίγο περισσότερο την ανθρώπινη πτυχή εδώ, καθώς σε αυτό το ανθρώπινο και φυσικό πεδίο τα πράγματα τείνουν να δείχνουν την ακαταστασία τους. Η πίστη στον φυσικό κόσμο μπορεί να ισχύει σε πολλές περιπτώσεις από την πίστη ότι μια λάμπα δρόμου δεν πρόκειται να πέσει πάνω μας έως το να έχουμε εμπιστοσύνη σε ένα ειλικρινή πρόσωπο, μια σχέση και ούτω καθεξής. Η εμπιστοσύνη μπορεί επίσης να εφαρμοστεί και στον εαυτό μας: Πόσο σίγουροι αισθάνεστε για τον εαυτό σας; Πόσο εμπιστεύεστε τον εαυτό σας ότι πρόκειται να δημιουργήσει μια ζωή ευτυχίας; Πόσο εμπιστεύεστε τον εαυτό σας ότι πρόκειται να είναι επιτυχής ή να δημιουργήσετε μια σχέση που πρόκειται να τον ικανοποιεί; Μερικοί άνθρωποι με μεγάλη βεβαιότητα θα απαντήσουν ότι είναι πολύ σίγουροι μέσα τους ότι μπορούν να επιτύχουν ό, τι στοχεύουν και ότι υπάρχουν πολύ λίγα πράγματα που δεν μπορούν να έχουν ή να δώσουν στον εαυτό τους. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να προέρχονται από ασφαλές υπόβαθρο, όπου τους είπαν ότι μπορούν πράγματι να επιτύχουν ό, τι θέλουν και με κάποιο τρόπο αυτό αποδείχθηκε και στις μετέπειτα εμπερίες τους. Άλλοι άνθρωποι θα απαντήσουν με αβεβαιότητα και ίσως με περισσότερο "λίγο" από "πολύ" ότι εμπιστευόμενοι τον εαυτό τους. Αυτοί οι άνθρωποι, όπως μπορείτε να φανταστείτε, πιθανότατα προέρχονται από πιο ασταθή περιβάλλοντα όπου η αξία τους δεν τους καθρεφτίστηκε και οι ανάγκες τους δεν ικανοποιήθηκαν επαρκώς. Κάποιοι από εσάς μπορεί να σκέφτεστε ότι "η κάρτα" για το τραυματισμένο παιδί και τη δύσκολη παιδική ηλικία έχει παιχτεί υπερβολικά και ίσως έχετε, εν μέρει, δίκιο, επειδή οι "αποτυχίες" της παιδικής ηλικίας μπορούν συχνά να χρησιμοποιηθούν ως δικαιολογίες για κάποιον να μην προχωρήσει στη ζωή του. Η έμφασή μου εδώ, όμως, είναι ότι καθώς μεγαλώνουμε, φορώντας το κοστούμι του ενηλίκα, συνεχίζουμε να διατηρούμε μια σχέση με τον εαυτό μας με βάση τις πρώτες μας εμπειρίες, είτε θετικές είτε αρνητικές. Η σχέση με τον εαυτό μας είναι η πιο κρίσιμη και σημαντική σχέση που θα έχουμε ποτέ στη ζωή μας. Αυτή η σχέση καθορίζει τις "επιτυχίες" ή τις "αποτυχίες" στη ζωή μας. Μπορεί να έχουμε τις καλύτερες ιδέες, τις μεγαλύτερες προθέσεις και δεξιότητες, αλλά αν δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας να μετακινηθούμε, τότε όλα τα άλλα αφήνονται στην τύχη ή στο άγνωστο. Στη σχέση με τον εαυτό μας, αισθάνομαι ότι η εμπιστοσύνη διαδραματίζει βασικό ρόλο, διότι σχεδόν σημαίνει "μεταφορά". Όταν λέμε "εμπιστεύομαι" τον εαυτό μου "κρατάμε" τον εαυτό μας, το ίδιο πράγμα που κάνουν τα πόδια μας στο υπόλοιπο σώμα μας κάθε μέρα. Είναι αυτό το μέρος του εαυτού μας που μπορούμε να βασιστούμε και μας διασφαλίζει ότι μπορούμε να κάνουμε ό, τι θέλουμε να κάνουμε. Είναι ο πνευματικός μας σκελετός που μπορούμε να πάμε σε στιγμές φόβου, απελπισίας, αδυναμίας, άγχους, απώλειας και καταστροφής. Είναι αυτή η θεά που σε ένα πεδίο μάχης θα βοηθήσει να βγάλει το χρυσό από τις ψυχές. Η έλλειψη εμπιστοσύνης είναι η δυσπιστία και η απουσία υποστήριξης. Η έλλειψη εμπιστοσύνης οδηγεί σε ένα πολύ δύσκολο και ασταθές έδαφος όπου οτιδήποτε μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή και αυτό είναι πραγματικά τρομακτικό. Όταν υπάρχει έλλειψη αυτοπεποίθησης τότε ο εαυτός γίνεται ο εχθρός και υπάρχει μια συνεχής μάχη μεταξύ αντικρουόμενων μερών τα οποία, απλά, δεν έχουν μάθει να δουλεύουν μαζί, έχουν μάθει κυρίως ότι για να επιβιώσουν πρέπει να "σκοτώσουν" το άλλο με κάθε κόστος. Καταλαβαίνετε πόσο φαύλο και απειλητικό αυτό μπορεί να αποδειχθεί για την ευημερία κάποιων ανθρώπων; Είναι ένας μεγάλος μύθος ότι η εμπιστοσύνη είναι ένα από αυτά τα πράγματα που κάποιος είτε το έχει είτε όχι, μαθαίνεται και ασκείται. Ένα μικρό παιδί όταν προσπαθεί να κάνει τα πρώτα του βήματα, κρατάει τα πράγματα μέχρι να αισθανθεί αρκετά δυνατό για να τα αφήσει και στη συνέχεια... πέφτει! Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο όλοι μάθαμε πώς να περπατάμε, πέφτοντας! Αν κρατούσαμε πάντα τα πράγματα, δεν θα είχαμε πάρει ποτέ το ρίσκο να περπατήσουμε. Είναι εγγενές στο ανθρώπινο σύστημα να εμπιστεύεται. Το μικρό παιδί κάπου βαθιά μέσα του ξέρει ότι μπορεί να περπατήσει, απλά πρέπει να συνεχίσει να προσπαθεί μέχρι να είναι αρκετά ισχυρό για να το πετύχει. Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος μας, αν όλοι συνειδητά το συνειδητοποιούσαμε όταν ήμασταν μικροί! Υπάρχει, επίσης, ένα άλλο επίπεδο στην ιστορία του μικρού παιδιού, ένα πιο κρυμμένο. Το μικρό παιδί κάθε φορά που πέφτει, απογοητεύεται, δυσανασχετεί, ίσως αισθάνεται αμήχανα και ντροπή, αλλά με κάποιο τρόπο χωρίς να "μιλήσει" στον εαυτό του, μπορεί να υποστηρίξει τον εαυτό του και να του δώσει το θάρρος να ξεπεράσει ή καλύτερα να αντισταθμίσει αυτά τα συναισθήματα και να προσπαθήσει μια ακόμη φορά. Είναι, επίσης, σημαντικό το πώς το περιβάλλον αντιδρά σε αυτά, με ενθάρρυνση ή απογοήτευση; Έχω δει τόσους πολλούς ανθρώπους (συμπεριλαμβανομένου και εμού κατά καιρούς) που αγωνίζονται να προσφέρουν αυτή την υποστήριξη στον εαυτό τους σε μόνιμη βάση. Για κάποιον που ποτέ δεν έχει πραγματικά "πέσει", δεν υπάρχει ανάγκη για υποστήριξη, αλλά για ανθρώπους που έχουν πραγματικά "πέσει" ή αισθάνθηκαν ότι δεν υποστηρίχθηκαν από το περιβάλλον τους, τότε χρειάζεται πολύ θάρρος για να υποστηρίξουν τον εαυτό τους και να μάθουν ότι "είναι εντάξει να πέσουν", ότι δεν είναι τέλειοι και είναι εντάξει να λάβουν υποστήριξη, ότι μπορούν να ζητήσουν αυτό που χρειάζονται και όχι μόνο για αυτό που τους προσφέρεται. Αυτό, αναπόφευκτα, με επιστρέφει στην άνευ όρων αγάπη. Αν προσπαθήσουμε να δεχτούμε και να αγαπάμε τις βαθύτερες, πιο άσχημες, πιο σκοτεινές, ενοχλητικές και ιδιόμορφες πλευρές μας, τότε αυτομάτως γίνονται όμορφες, ελαφρύτερες και αξίζει να ζήσουμε πλευρές του εαυτού μας, τις οποίες μπορούμε να εμπιστευτούμε και να μην φοβόμαστε. Η έλλειψη εμπιστοσύνης σε μεγάλη κλίμακα μπορεί να δημιουργήσει ένα μη υγιές κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον όπως αυτό στην Ελλάδα. Είχα πρόσφατα ένα ραντεβού με την εφορία για να εκδόσω και να επικυρώσω ένα επίσημο έγγραφο που χρειαζόμουν. Λόγω των περιορισμών covid, έκλεισα ένα ραντεβού με έναν υπάλληλο για μια συγκεκριμένη ώρα και ημερομηνία για να πάω. Παρουσιάστηκα στην συμφωνημένη ώρα και ημερομηνία στην πόρτα, μόνο για να διαπιστώσω ότι ο εργαζόμενος δεν πήγε να εργαστεί εκείνη την ημέρα και δεν είχε γίνει καμία εναλλακτική ρυθμίση για το ραντεβού μου. Έχασα για άλλη μια φορά την εμπιστοσύνη μου στις ελληνικές αρχές. Η έλλειψη οργάνωσης στην Ελλάδα είναι παγκοσμίως γνωστή και μοιάζει με αυτή μιας χώρας του τρίτου κόσμου, όπου μόνο αν είναι κανείς τυχερός ή γνωρίζει κάποιον, θα βοηθηθεί, αλλιώς μπορεί να περάσει ώρες και μέρες προσπαθώντας να βρεί μια λύση στο πρόβλημα που το κράτος δημιουργεί για τον ίδιο και αδυνατεί να λύσει. Αυτές οι καταστάσεις πάντα με οδηγούν σε ένα αίσθημα αβοήθητου, την οποία γνώριζα καλά μεγαλώνοντας και ήταν ένας από τους λόγους που έφυγα από τη χώρα όσο πιο γρήγορα μπορούσα, λαχταρώντας να βιώσω έναν άλλο τρόπο ύπαρξης. Όπως και το μικρό παιδί, ήξερα ότι υπήρχε ένας καλύτερος τρόπος ύπαρξης, τον οποίο ανακάλυψα τόσο μέσα μου όσο και έξω από μένα (ευτυχώς!). Το ραντεβού μου έγινε τελικά χάρη στην καλοσύνη ενός άλλου υπαλλήλου που ήταν, ήδη, είχε ήδη αρκετή δουλειά και φρόντισε ώστε ότι όλοι οι παρόντες να μάθουν γι ' αυτό (ξέρετε, με τον ελληνικό δραματικό και τραγικό τρόπο!). Η παρατήρηση και η επακόλουθη ερώτηση παραμένουν όμως: υπήρξαν τόσοι πολλοί πολιτικοί κατά τη διάρκεια των ετών, υπήρξαν τόσες αλλαγές και κανείς δεν σκέφτηκε ποτέ να απλοποιήσει αυτές τις διαδικασίες; Το ελληνικό κράτος ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα πολύ δύσπιστο κράτος, υπάρχουν τόσες πολλές σφραγίδες που πρέπει να τοποθετηθούν σε ένα έγγραφο για να εγκριθεί που οποιαδήποτε βασίλισσα θα ζήλευε! Ταυτόχρονα, υπάρχουν τόσες πολλές παρανομίες που περνούν ατιμώρητες σε καθημερινή βάση από τους πολίτες, που μετατρέπουν τη σχέση κράτους-πολίτη σε μια σχέση μαφίας, όπου η μητέρα καλύπτει τα παιδιά της και αντίστροφα. Δεν υπάρχει κοστούμι ενηλίκων εδώ, μην προσπαθήσετε καν να το αναζητήσετε, υπάρχουν κυρίως δύο παιδιά που τσακώνονται ή αγαπούν το ένα το άλλο ανάλογα με την περίσταση. Όταν δημιουργούμε και μπαίνουμε σε μια ενήλικη θέση, τότε μπορούμε να αναγνωρίσουμε όλα τα μέρη μας, να τιμήσουμε αυτά και τα συναισθήματά μας και να λάβουμε αποφάσεις που αντικατοπτρίζουν τις αξίες και τις προσδοκίες μας. Σε αυτή τη θέση μπορούμε να έχουμε την ελευθερία και τη δύναμη να επιλέξουμε αν θέλουμε να συμπεριφερόμαστε με παιδικό ή πιο αυστηρό τρόπο σε καταστάσεις, σε αντίθεση με το να ωθούμαστε μόνο σε έναν πόλο χωρίς επιλογή. Η δημιουργία εμπιστοσύνης μέσα μας, μας επιτρέπει να ζούμε με υποστήριξη και αγάπη ανά πάσα στιγμή. Η εμπιστοσύνη δεν είναι τυφλή, χρειάζεται συνεχή τροφή και μπορεί να μας κατευθύνει όπου θέλουμε να πάμε. το μεγάλο ερώτημα κάθε φορά είναι πού θέλουμε να πάμε; Μπορεί να μην είναι ένα συγκεκριμένο μέρος, αλλά μπορεί να είναι μια κατεύθυνση, ένα μονοπάτι και μια διαδρομή. Όταν το αναγνωρίσουμε, τότε μπορούμε να συγκεντρώσουμε όλη μας τη δύναμη και τις ποιότητές και να κάνουμε την προσπάθεια να φτάσουμε εκεί, όπως και το μικρό παιδί. Ελπίζω ότι το ελληνικό κράτος και οι έλληνες πολίτες θα απαντήσουν συνειδητά σε αυτό το ερώτημα για τον εαυτό τους κάποια μέρα! Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Σήμερα γράφω για κάτι που έχω βιώσει πολύ σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο και αισθάνομαι ότι δεν μιλάμε συχνά για αυτό ή δεν το καταλαβαίνουμε αρκετά. Εκτός από περίεργα σχόλια και απόψεις που είχα ακούσει, έμαθα ουσιαστικά για τη "διπολική διαταραχή" κατά τη διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής μου εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων κλινικών διαγνώσεων για ασθένειες ψυχικής υγείας. Υπάρχουν αυτοί οι κατάλογοι που έχουν δημιουργήσει ψυχιατρικές ενώσεις και ιδρύματα με συμπτώματα και κριτήρια διάγνωσης. Εάν ένα άτομο ταιριάζει στην πλειοψηφία ή σε όλα τα κριτήρια, τότε του δίνεται η "ετικέτα": "διπολικός" ή πρότερα "μανιοκαταθλιπτικός". Αυτή η διάγνωση σε πολύ βασικούς όρους περιγράφει ένα άτομο με ακραία διαδοχικά επεισόδια "υψηλής" και "χαμηλής" διάθεσης. Η "υψηλή" διάθεση (μανία) μπορεί να περιλαμβάνει μια πολύ ανυψωμένη και ευτυχισμένη κατάσταση όπου το άτομο μπορεί να ξοδέψει πολλά χρήματα άσκοπα, να παίξει τυχερά παιχνίδια, να πάρει ναρκωτικά, να διαλύσει σημαντικές σχέσεις και, γενικά, να παρουσιάσει συμπεριφορές που δεν ανήκουν στον "κανονικό" εαυτό του. Στη "χαμηλή" διάθεση (κατάθλιψη) το άτομο πέφτει σε σοβαρή κατάθλιψη με αισθήματα αδυναμίας, ντροπής και ενοχής που απορέουν από τις συνέπειες των ενεργειών του κατά τη διάρκεια του επεισοδίου της "υψηλής" διάθεσης. Μήπως κάποιο από αυτά τα χαρακτηριστικά ακούγεται οικείο; Πάντα ήμουν καχύποπτος με τις διαγνώσεις κυρίως επειδή επικεντρώνονται σε συμπτώματα, κριτήρια και "προβληματικές" συμπεριφορές και όχι στις αιτίες αυτών των συμπεριφορών και, πιο σημαντικά, σε λύσεις για την αλλαγή τους. Με τα χρόνια και βλέποντας σοβαρές περιπτώσεις ανθρώπων που έβαζαν τη ζωή τους σε κίνδυνο, έφτασα να εκτιμήσω τη συμβολή της ψυχιατρικής και των φαρμάκων στη διαχείριση σοβαρών μορφών ασθενειών ψυχικής υγείας. Έχω δει ανθρώπους να γίνονται πιο σταθεροί όταν είναι σε φαρμακευτική αγωγή για διπολική διαταραχή (κυρίως με σταθεροποιητές διάθεσης) ίσως εν μέρει επειδή αισθάνονται ότι κάνουν κάτι γι' αυτό. Η γωνία από την οποία επεξεργάζομαι το θέμα έχει να κάνει περισσότερο με την ψυχολογία και τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς και πώς, τελικά, ένα άτομο μπορεί να έχει μια πιο σταθερή και ολοκληρωμένη ζωή. Φανταστείτε ότι έχετε μπροστά σας ένα μικρό παιδί για το οποίο η υπερηφάνεια είναι μια σημαντική αξία για αυτό. Θέλει να είναι καλός στο σχολείο και θέλει να είναι και άτακτος. Είναι έξυπνος και δεν του αρέσει όταν του 'τη' λένε, καθώς το παίρνει πραγματικά κατάκαρδα, ειδικά όταν κατηγοείραι για κάτι που δεν έχει κάνει. Είναι πολύ ευαίσθητος στα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων και τείνει να βάζει τα συναισθήματά του δεύτερα για να μην προκαλέσει τριβές και δυσάρεστες συμπεριφορές στους ανθρώπους που αγαπά. Φανταστείτε τώρα ότι αυτό το παιδί μεγαλώνει σε μια οικογένεια όπου υπάρχει λίγο χάος (λες και μπορεί μια οικογένεια να υπάρξει εύκολα και αλλιώς!). Η μητέρα και ο πατέρας μαλώνουν συχνά, δίνουν αντιφατικά μηνύματα στα παιδιά για το τι είναι καλό ή κακό και τι αναμένεται από αυτά ή όχι, χωρίς να δίνουν εξηγήσεις, δεν υπάρχει δικαιοσύνη στο οικογενειακό σύστημα και τα μέλη της κατηγορούνται άδικα και δεν υπάρχει επαρκής και σταθερή καθοδήγηση σε αρχές της ζωής όπως η ελευθερία, η ευθύνη, η συναισθηματική αναγνώριση και έκφραση, η σαφήνεια των ρόλων, οι αποδεκτές συμπεριφορές, η αγάπη και ούτω καθεξής. Αισθάνομαι ότι ο κατάλογος των δυσλειτουργικών συμπεριφορών θα μπορούσε να είναι ατελείωτος, αλλά 'παίρνετε μία γεύση'. Γνωρίζω ότι πολλοί γονείς θα σκεφτούν τώρα:"...αλλά έκανα το καλύτερό που μπορούσα, πώς θα μπορούσα να ξέρω ότι το παιδί μου αισθάνθηκε σύγχυση ή πρόκειται να έχει κάποια σοβαρά διπολικά χαρακτηριστικά; Ξέρετε πόσο δύσκολο ήταν για μένα να μεγαλώσω στο οικογενειακό περιβάλλον που μεγάλωσα και, επίσης, να δημιουργήσω τη δική μου οικογένεια; Φυσικά ο γονέας έχει τη δική του εμπειρία και αξιολόγηση των δεξιοτήτων του γονεϊκής μέριμνας. Σκοπός μου εδώ δεν είναι η καταδίκη, αλλά η κατανόηση. Το γεγονός ότι κάποιος αισθάνθηκε παραμελημένος, πληγωμένος και δεν έλαβε αυτό που χρειαζόταν ως παιδί δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να κάνει το ίδιο στα δικά του παιδιά, αν δεν έχει επίγνωση του αντίκτυπου των πράξεών του. Όταν ένα παιδί με το παραπάνω υπόβαθρο και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας γίνεται ενήλικας μπορούμε να φανταστούμε ότι στη ζωή του θα υπάρχει αρκετή σύγχυση. Μπορεί να μην γνωρίζει ποιόν υπηρετεί πραγματικά, τον εαυτό του ή κάποιον άλλο; Δεν θα ξέρει πιθανώς πώς να έχει πρόσβαση σε υποστήριξη και καθοδήγηση από το περιβάλλον του, καθώς δεν θα γνωρίζει ότι ένα υποστηρικτικό και σταθερό περιβάλλον μπορεί να είναι διαθέσιμο σε εκείνον. Μπορεί ακόμα να μην έχει εμπιστοσύνη στο πώς να πάρει μία απόφαση αλλά και πώς να διαμορφώσει σχέσεις που θα μπορούν να επιβιώσουν δύσκολα συναισθήματα που προκαλούνται από διαφωνίες ή διαμάχες. Όταν ένα παιδί λαμβάνει αντικρουόμενα μηνύματα από το περιβάλλον του - όπως θα έκανε οποιοσδήποτε- βρίσκει τρόπους να γεφυρώσει το κενό και να ελέγξει την ένταση που αισθάνεται δημιουργώντας μια "ιστορία", όπως "ήταν δικό μου λάθος", "δεν ενδιαφέρονται για μένα" κ.λπ., παίρνοντας τη μία πλευρά της σύγκρουσης παραμελώντας την άλλη ή αποσύροντας την εμπιστοσύνη του στο περιβάλλον για καθοδήγηση και υποστήριξη συλλήβδην. Αυτό το αφήνει να αισθάνεται ευάλωτο στη ζωή του, καθώς όχι μόνο έχει μάθει ότι δεν υπάρχει κανένας αξιόπιστος άνθρωπος να εμπιστευτεί, αλλά, επίσης, εσωτερικεύοντας την προαναφερθείσα δυναμική, δεν είναι σε θέση να εμπιστευτεί τον ίδιο του τον εαυτό! Δεν είναι τυχαίο ότι ορισμένοι άνθρωποι αναπτύσσουν συγκεκριμένες ασθένειες, τόσο σωματικές όσο και ψυχικές, και άλλοι άνθρωποι διαφορετικές. Ή για να το πούμε καλύτερα, κάθε ψυχική ασθένεια, κάθε συμπεριφορά που υιοθετούμε, κάθε στρατηγική που χρησιμοποιούμε για να αντιδράσουμε στη ζωή είναι ο δικός μας μοναδικός τρόπος να ανταποκριθούμε στις εμπειρίες της ζωής μας. Στο παραπάνω παράδειγμα το άτομο δεν έχει επιλύσει και, ως εκ τούτου, δεν έχει μάθει πώς να επιλύει δύσκολες καταστάσεις και τα συναφή συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένης και της ανάληψης την ευθύνης για το κόστος μίας επιλογής. Είναι πιο πιθανό ότι είτε θα το "καταπιεί "είτε ότι "δε θα το αγγίξουν" αυτά τα συναισθήματα ως μηχανισμός αντιμετώπισης συγκρουόμενων (τόσο εσωτερικών όσο και εξωτερικών) απαιτήσεων. Εδώ είναι, οι "υψηλές" και "χαμηλές" διαθέσεις. Φανταστείτε ότι πρόκειται να ανεβείτε σε ένα βουνό. Δεν το έχετε κάνει πριν και, φυσιολογικά, μπορεί να αισθάνεστε φοβισμένοι και, ταυτόχρονα, ενθουσιασμένοι, καθώς αυτό θα είναι κάτι νέο. Αν ξεκινήσετε την αναρρίχηση και τα πράγματα είναι πιο δύσκολα από ό, τι νομίζατε ότι θα ήταν, τότε τι θα κάνατε; Μια πιθανή ενήλικη (ώριμη) αντίδραση θα ήταν να αισθανθείτε λυπημένοι που δεν εκπληρώσατε την επιθυμία σας, αλλά θα εξακολουθούσατε να επαινείτε τον εαυτό σας για την προσπάθεια που έκανε και ίσως να τον ενθαρρύνετε να το ξανακάνει στο μέλλον. Ένα άλλο άτομο μπορεί να εγκαταλείπε την προσπάθεια και να κατηγορούσε βάναυσα τον εαυτό του ότι είναι δειλός, επειδή δεν προσπάθησε αρκετά κλπ. ή θα μπορούσε να συνεχίσει την αναρρίχηση χάνοντας την επαφή με το φόβο, τον τρόμο, την κόπωση και την αδυναμία του, με αποτέλεσμα να υπερεκτιμήσει τις ικανότητές του και ενδεχομένως να πιθανόν να καταλήξει να τραυματιστεί. Αυτό είναι σε πολύ γενικούς όρους το δίπολο μεταξύ "υπερ-επίτευξης" και "κάτω από πίεση". Στην πραγματικότητα, πολλοί επιτυχημένοι επαγγελματίες είναι λειτουργικά διαγνωσμένοι ή μη διαγνωσμένοι διπολικοί που έχουν παγώσει τα συναισθήματά τους και αισθάνονται μόνο ζωντανοί όταν επιτύγχάνουν. Ότιδήποτε άλλο είναι μια μισητή αποτυχία από την οποία προσπαθούν να φύγουν με κάθε κόστος. Η συνεργασία με ανθρώπους σε βαθύ, ψυχικό επίπεδο μπορεί να έχει δυσκολίες από μόνη της κατά περιόδους. Δουλεύοντας, όμως, με κάποιον που παρουσιάζει ισχυρά διπολικά χαρακτηριστικά μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολο, καθώς η αίσθηση είναι ότι δεν υπάρχει σταθερό έδαφος, υπάρχει είτε πέταγμα είτε υπέδαφος; δεν υπάρχει σταθερότητα, καμία ελπίδα, δεν υπάρχει κάτι ασφαλές για να στηριχθεί και να γείωσει τον εαυτό του πάνω. Όσο τρομακτικό ή δύσκολο μπορεί να είναι αυτό, είναι τελικά η πραγματικότητα που όλοι μας ζούμε σε κάποιο βαθμό. Τίποτα δεν παραμένει αναλοίωτο. Οι σχέσεις τελειώνουν, οι δουλειές αλλάζουν, ο κόσμος αλλάζει και αυτό μπορεί να είναι πιο δύσκολο για μερικούς ανθρώπους από άλλους. Οι άνθρωποι που είναι υπερβολικά προσκολλημένοι στη σταθερότητα ή δεν την έχουν βιώσει ποτέ ως τέτοια, θα τείνουν να υποφέρουν περισσότερο. Όλοι χρειαζόμαστε ένα επίπεδο σταθερότητας για να οικοδομήσουμε τη ζωή μας, αλλά αν δώσουμε υπερβολική έμφαση στη σταθερότητα και την ζητήσουμε σε μέρη (ή ανθρώπους) που δεν μπορούν να την παράσχουν, τότε αυτό μπορεί να γίνει πρόβλημα. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τους ανθρώπους είναι να συνειδητοποιήσουν ότι τελικά οι απαντήσεις (άρα και η υποστήριξη) βρίσκονται κυρίως μέσα μας, αν "σκάψουμε" αρκετά βαθιά στις καρδιές και την ύπαρξή μας. Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που λειτουργούν ως φάροι για μένα όταν πρόκειται για ακραίες καταστάσεις της ύπαρξης γενικά, όχι μόνο για την διπολική. Ακολουθήστε τη δική σας αλήθεια Το αντίδοτό μου ή καλύτερα το μονοπάτι που επέλεξε να ακολουθήσει η ψυχή μου είναι αυτό της ειλικρίνειας, της ελευθερίας και της γείωσης. Μόνο όταν βρούμε τη δική μας φωνή, τη δική μας αλήθεια, τη δική μας δύναμη σε κάθε κατάσταση μπορούμε να νιώσουμε σαν 'στο σπίτι' μας και να χαλαρώσουμε. Για μερικούς ανθρώπους αυτό απαιτεί εκπαίδευση, καθώς μπορεί να μην έχουν συνηθίσει να εμπιστεύονται και να δίνουν 'δίκιο' στη φωνή της αλήθειας τους. Υπάρχει μεγάλη γενναιότητα και κίνδυνος όταν κάποιος στέκεται ειιλικρινής απέναντι στην αλήθεια και στις ανάγκες του, ενώ το πιθανό κόστος μπορεί να είναι οδυνηρό, όμως, λιγότερο σημαντικό από τα οφέλη. Μερικές φορές η ίδια η φωνή μπορεί να ακούγεται συγκεχυμένη και ασαφής και αυτό είναι εντάξει: οι αποφάσεις συχνά φέρνουν συγκρουόμενες επιλογές και συναισθήματα μαζί τους. Η παραμονή στη σύγκρουση θα βοηθήσει στην αποσαφήνιση των αξιών σας, αυτό που είναι πραγματικά σημαντικό για εσάς. Όταν έρθει αυτή η σαφήνεια, τότε να είστε έτοιμοι ότι θα αντέξετε να διαταραχτεί η παλιά σας ζωή και να 'μετακινήσετε βουνά'. Κάντε τη φωνή σας να ακουστεί Συχνά αισθανόμαστε ότι πρέπει να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις μόνοι μας και υποχωρούμε στις σπηλιές μας. Το μοίρασμα των δυσκολιών μας μπορεί να βοηθήσει με δύο τρόπους, πρώτον, με την αίσθηση ότι αξίζει να ακουστούμε καθώς ακούμε τον εαυτό μας να περιγράφει τις προκλήσεις μας και, δεύτερον, με τη λήψη συμβουλών, πληροφοριών ή κάτι άλλου από κάποιον άλλο που είναι πιο αποστασιοποιημένος και ενδεχομένως πιο αντικειμενικός από εμάς. Άνευ όρων αγάπη και αυτο-φροντίδα Η μανία και η κατάθλιψη είναι και οι δύο σκληρές καταστάσεις. Υπάρχει μια κατάσταση, μια απαίτηση, μια ανάγκη που είναι τόσο δύσκολη για τον άνθρωπο που θα πρέπει να απομακρυνθεί από το κέντρο του (αν ξέρει καν πού είναι αυτό) προς στα βασανιστήρια της κόλασης ή στους ουρανούς του παραδείσου, όπου αισθάνεται ανέγγιχτος. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει πολύ λίγη αγάπη, υπάρχει μόνο επιβίωση από τη μια κατάσταση στην άλλη, περιμένοντας να περάσει ο χρόνος σαν να βλέπει κανείς μια ταινία χωρίς να την καταλαβαίνει ή να συμμετέχει ενεργά με οποιονδήποτε τρόπο. Τι μπορεί να συμβεί αν προσπαθήσουμε να εμφυσήσουμε αγάπη σε κάθε βήμα αυτού του ταξιδιού; Γνωρίζω ότι αυτό είναι ευκολότερο να λέγεται παρά να γίνεται, ειδικά για τους ανθρώπους που έχουν ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους νιώθοντας ότι υπάρχει κάτι λάθος με αυτούς ή ότι έχουν κάνει πάντα κάτι λάθος για να κατηγορηθούν. Εκπαιδεύστε τον εαυτό μας στιγμή τη στιγμή, μέρα με τη μέρα, εβδομάδα την εβδομάδα ότι είστε αρκετοί, κάνετε το καλύτερό σας ανά πάσα στιγμή, αξίζει να αγαπιέστε κάθε στιγμή χωρίς "αλλά". Είστε άνευ όρων άξιοι αγάπης, τελεία, χωρίς λόγο, μόνο γιατί υπάρχετε, μόνο για το ποιοι είστε στο σύνολό σας. Έχω πλήρη επίγνωση ότι για μερικούς ανθρώπους μπορεί να ακούγονται ασυναρτησίες, αλλά είναι στην πραγματικότητα αλήθεια. Είναι όταν χάνουμε την επαφή μας με αυτή την αλήθεια που αρχίζουμε να κρίνουμε σκληρά τους εαυτούς μας και τους κατηγορούμε για όλα όσα ''πηγαίνουν λάθος", ακόμα κι αν δεν είναι δικό μας λάθος ή είναι πέρα από τον έλεγχό μας. Γνωρίζετε την προσπάθεια και την εκπαίδευση που απαιτείται για έναν αθλητή να γίνει πρωταθλητής; Αυτή είναι η δέσμευση και η προσπάθεια που πρέπει να δείξουμε σε διαρκή βάση για την αυτο-φροντίδα και την αγάπη του εαυτού μας. Η αγάπη δεν είναι δεδομένη, είναι ενέργειες προς τον εαυτό μας κάθε μέρα! Η παιδική ηλικία μας μορφώνει τόσο ευχάριστα όσο και δύσκολα αυτό που έχουμε γίνει, το πώς αλληλεπιδράμε με τον κόσμο και πώς δημιουργούμε τη ζωή μας. Η βαθιά γνωριμία με τον εαυτό μας είναι το πρώτο βήμα της αλλαγής αυτού που είναι δυσλειτουργικό μέσα μας και μας κρατά πίσω. Οι όποιες εμπειρίες έχουν διαμορφώσει τη ζωή μας μέχρι στιγμής, ας μην τους επιτρέψουμε να διαμορφώσουν και το μέλλον μας... Με αγάπη, Πάναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 2020 ήταν ένα από τα πιο δύσκολα χρόνια των τελευταίων δεκαετιών για ολόκληρο τον κόσμο. Η παγκόσμια υγεία μας έχει τεθεί σε κίνδυνο, η "ομαλότητα" της ζωής μας έχει διακοπεί, βιώνουμε περιορισμούς στις ελευθερίες πράξεών μας, βλέπουμε πολλούς ανθρώπους να πεθαίνουν και πολλούς άλλους να αρρωσταίνουν σοβαρά, πολλοί άνθρωποι χάνουν τη δουλειά τους ή αναγκάζονται να κάνουν διαφορετικές επιλογές εργασίας, δεν μπορούμε να αγκαλιάσουμε και να αγγίξουμε τους αγαπημένους μας και ούτω καθεξής. Για μερικούς αυτή η επιδημία είναι απλά κάτι που συμβαίνει κάθε τόσο στην ανθρωπότητα καθώς ζούμε συνεχώς ανάμεσα σε ιούς. Για κάποιους άλλους, αυτό αποτελεί μέρος ενός παγκόσμιου σχεδίου χειραγώγησης των ανθρώπων. Για άλλους, αυτή είναι η συνέπεια της αλαζονείας της ανθρωπότητας που πήγε σε μέρη που αποδεικνύονται απειλητικά για την ύπαρξή της. Ο καθένας από εμάς μπορεί να δώσει την προσωπική μας εξήγηση και νόημα για τους λόγους για τους οποίους συνέβη η πανδημία και τι αντίκτυπο είχε η εμφάνιση και οι επιπτώσεις της στον εαυτό μας. Η πρόθεσή μου εδώ είναι να θέσω ένα πλαίσιο, μία δομή, μια πνευματική προοπτική σε αυτό που αντιλαμβάνομαι ότι συμβαίνει αυτό το έτος και συνεχίζει να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας. Πολλοί άνθρωποι που ενδιαφέρονται για την εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος (συμπεριλαμβανομένου και εμού) έχουν παρατηρήσει εδώ και αρκετό καιρό ότι η ανθρωπότητα φαίνεται να οδεύει προς μια νέα φάση. Μερικοί άνθρωποι την αποκαλούν "εποχή του Υδροχόου" με τα δικά της νέα χαρακτηριστικά. Έχω γράψει εκτενώς σε προηγούμενα άρθρα σχετικά με το πώς το ανθρώπινο πνεύμα προχώρησε από απλούς σε πιο περίπλοκους τρόπους ύπαρξης. Για περισσότερο από έναν αιώνα τώρα η ανθρωπότητα έχει σταδιακά, αλλά σταθερά, αναπτύξει μεγάλη γνώση πάνω σε οτιδήποτε υλικό στοιχείο. Μπορούμε να αλλάξουμε την ατμόσφαιρα των σπιτιών μας, δημιουργήσαμε εξελιγμένα εργαλεία και έξυπνες μηχανές, μπορούμε ακόμη και να θεραπεύσουμε ασθένειες που προηγουμένως ήταν θανατική ποινή. Όλα αυτά είναι αποδείξεις της τεράστιας νοημοσύνης μας. Χρησιμοποιώντας ως βάση τη συνολικής μας γνώση και εμπειρία βελτιώνουμε συνεχώς και εξελίσσουμε τη ζωή μας όλο και περισσότερο. Γι ' αυτό αξίζουμε συλλογικά να αισθανόμαστε υπερήφανοι, χαρούμενοι και ευγνώμονες. Έχουμε εξελιχθεί πέρα από την επιβίωση. έχουμε γίνει ένα πλάσμα καινοτομίας, συνεχούς ανάπτυξης και προσαρμοστικότητας, έχουμε γίνει σε κάποιο βαθμό οι κύριοι της γης! Όλα αυτά είναι τόσο σπουδαία, ο πατέρας μας είναι πολύ περήφανος για εμάς, αλλά αν αποεπικεντρωθούμε από αυτό το πλαίσιο θα δούμε ότι το πλαίσιο είναι σχεδιασμένο για ο,τιδήποτε υλικό: το σώμα μας, τα σπίτια μας, το περιβάλλον μας. Τι γίνεται όμως με τα άλλα επίπεδα ύπαρξής μας; Έχουμε επίσης σκέψεις, συναισθήματα και πνευματικά ζητούμενα. Όταν βλέπουμε ένα βουνό μπορούμε να σκεφτούμε: "Ω τι μεγάλη, θαυμάσια πρόκληση να κόψουμε τα δέντρα του και να τα χρησιμοποιήσουμε ως χαρτί ή να δημιουργήσουμε μια τρύπα μέσα του, ώστε να μπορεί να περάσει ένας δρόμος για να συντομεύσει το ταξίδι μας στην άλλη πλευρά του". Μπορούμε επίσης να σκεφτούμε: "τι όμορφο σχήμα γης, τι θαυμάσια πηγή οξυγόνου για την υγεία μας, τι σοφός, γεμάτος ζωή γείτονας!' Είναι και οι δύο σκέψεις που με τη σειρά τους προκαλούν συναισθήματα, τα οποία συναισθήματα βασίζονται στις αξίες μας (πνεύμα). Στο πρώτο σύνολο σκέψεων, το υλιστικό, η αξία μας είναι κυρίως... ο εαυτός μας. Πώς οι ζωές μας πρόκειται να γίνουν καλύτερες και ευκολότερες, τι πρόκειται να κερδίσουμε από κάτι, πόσο χρήσιμο είναι κάτι ή κάποιος σε μας και ούτω καθεξής. Μπορεί να αρχίσετε να βλέπετε τώρα πόσο εγωιστική και εγωκεντρική τέτοια προσέγγιση μπορεί να είναι. Η νοοτροπία "όλα για μένα" δεν επικεντρώνεται μόνο στα προσωπικά οφέλη από μία αλληλεπίδραση, αλλά και ότι δε βλέπουμε το(ν) "άλλο" ως ξεχωριστό, αυτόνομο, αυτο-καθοριζόμενο ον. Στις υπερβολές αυτής της νοοτροπίας μπορούμε να βρούμε τον σπόρο των βλαβερών ενεργειών εναντίον ενός άλλου όντος. "Αν το άλλο άτομο δεν υπάρχει ξεχωριστά από μένα, τότε μπορώ να κάνω ό, τι θέλω σε αυτόν χωρίς να αισθάνομαι πόνο ή ενοχή" ένας εγκληματίας μπορεί υποσυνείδητα να σκεφτεί. Όταν ο άλλος γίνεται "λιγότερο από" εμάς, τότε μπορούμε να κάνουμε σε αυτήν ό, τι θέλουμε, να την χρησιμοποιήσουμε, να την αφήσουμε να πεθάνει, να της δώσουμε λιγότερους πόρους για να ζήσει μια ευτυχισμένη και ολοκληρωμένη ζωή γιατί μπορεί να αποτελέσει απειλή για εμάς και τον 'ξχωριστό' πολιτισμό μας. Η δεύτερη δέσμη σκέψεων (με επακόλουθα συναισθήματα που συνδέονται με αυτές) βασίζεται στην αξία της ομορφιάς, του σεβασμού, της ολότητας, της ισότητας, της ενότητας και της ειρήνης. Το υποκείμενο που σκέφτεται αυτές τις σκέψεις με κάποιο τρόπο κατανοεί ότι ζει με και λόγω της ύπαρξης όλων των άλλων γύρω του. Ένα φυτό, ένα έντομο, ένα ζώο, ένα άλλο άτομο, ακόμη και ένας ιός, είναι όλα δημιουργήματα θεϊκής φύσης και αξίζουν να ζουν και να γίνονται σεβαστά όπως όλα τα άλλα. Δεν υπάρχει αλαζονεία στη φύση. Τα σαρκοφάγα ζώα σκοτώνουν άλλα ζώα για να φάνε και να επιβιώσουν και όχι να κάνουν ρούχα και αξεσουάρ. Δεν αποσκοπώ σε καμία ηθική κρίση στα παραπάνω. Η ηθική, εξάλλου, είναι ένα άλλο ανθρώπινο κατασκεύασμα που παίρνει τη μορφή και το σχήμα που εμείς θα του δώσουμε. Η προσωπική μου ηθική αυτές τις μέρες με καθοδηγεί να δεχτώ ό, τι συμβαίνει μέσα και γύρω μου ως ένα σκόπιμο γεγονός που οδηγείται από αξίες και πώς να ζήσω με τις δικές μου αξίες και αλήθεια. Το Εγώ και το εγώ Για όσους από εσάς με γνωρίζετε (είτε αυτοπροσώπως είτε μέσα από τα γραπτά μου), ξέρετε ότι δεν είμαι σήμερα ένας άνθρωπος του χωρισμού αλλά της ενότητας. Είναι ένα πράγμα να πιστεύει κανείς μόνο στη μία πλευρά του νομίσματος και είναι άλλο να κάνει την προσπάθεια να καταλάβει και τις δύο πλευρές και στη συνέχεια να επιλέξει αυτό που αισθάνεται σωστό και αληθινό για τον ίδιο αυτή τη στιγμή. Έχω μια ισχυρή αίσθηση για το τι συμβαίνει και θέλω μόνο αυτό να επικοινωνήσω μαζί σας. Τι πρόκειται να κάνετε με αυτές τις πληροφορίες είναι εντελώς προσωπική σας υπόθεση. Αισθάνομαι ότι εξελισσόμαστε όπως κάναμε τόσες φορές τους προηγούμενους αιώνες. Για όσους πιστεύουν σε προηγούμενες ζωές, πιθανότατα έχετε βιώσει μια άλλη μετατόπιση της συνείδησης σας κάποια στιγμή στο παρελθόν. Φυσικά, όχι με τον ίδιο τρόπο καθώς κάθε φορά που ενσωματώνουμε πραγματικά ένα μάθημα οδηγούμαστε στο επόμενο. Σε κάθε εξελικτική (και μεταβαλλόμενη) διαδικασία υπάρχει ένα 'τράβηγμα' από πίσω, από τη γνωστή και ασφαλή κατάσταση που ήμασταν και μια 'ώθηση' στο νέο, άγνωστο, τρομακτικό και συναρπαστικό ταυτόχρονα που μας "καλεί" προς τα εμπρός. Είναι σαν να μεγαλώναμε σωματικά και τα ρούχα μας δεν μας ταιριάζουν πια. Μπορούμε να προσποιούμαστε ότι μπορούμε ακόμα να φορέσουμε το αγαπημένο μας πουλόβερ και όμως η πραγματικότητα είναι ότι είναι πολύ μικρό για εμάς τώρα και πρέπει να το αφήσουμε πίσω... Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με το συλλογικό και το προσωπικό μας 'εγώ' τώρα. Ήταν / είναι μέρος του εξελικτικού μας ταξιδιού να περάσουμε από την υλική φάση, όπου όλα τα υλικά αγαθά, συμπεριλαμβανομένου του φαγητού που τρώμε, υιοθέτησαν το μεγαλύτερο μέρος της σημασίας της ζωής μας. Έγιναν η ευτυχία και η δυστυχία μας, η χαρά και η θλίψη μας, ο ενθουσιασμός και η κατάθλιψη, η ελπίδα και η απελπισία μας, οι μνήμες και το κενό μας, η ταυτότητά μας. Φυσικά, μας απογοήτευσαν, ή καλύτερα, το σχέδιό μας (η εκτεταμένη χρήση τους δηλαδή) απέτυχε. Είναι ένα πράγμα να κάνουμε μια δουλειά που μας αρέσει να κάνουμε και αισθανόμαστε ότι συμβάλλει προς όφελος της κοινωνίας στην οποία ζούμε και είναι άλλο πράγμα να ζούμε για να εργαζόμαστε να επιβιώσουμε και να συσσωρεύουμε πλούτο που δεν έχουμε χρόνο να απολαύσουμε και, τελικά, θα αφήσουμε πίσω μας όταν φύγουμε από αυτόν τον κόσμο. Είναι ένα πράγμα να απολαμβάνουμε την αναζωογονητική και ευεργετική επίδραση της θάλασσας στις διακοπές μας και είναι άλλο να χρησιμοποιούμε και να ρίχνουμε μέσα τα πλαστικά μας στη θάλασσα όντες αδιάφοροι για την επίδρασή τους σε αυτήν. Ανεξάρτητα από το πόσες φορές και πόσα μεγέθη πρόκειται να αγοράσουμε το ίδιο πουλόβερ, θα υπάρξει μια στιγμή που θα παραδεχτούμε ότι ναι, μας δίνει χαρά να το έχουμε και ταυτόχρονα η χαρά μας είναι κάτι διαφορετικό, μεγαλύτερο και ευρύτερο. Λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ να το ονομάσω αυτό για σας... Πρέπει να ψάξετε βαθιά στην καρδιά σας για να το βρείτε. Πρέπει πραγματικά να καθίσετε στη σιωπή και να ρωτήσετε τον αληθινό εαυτό σας: "τι πραγματικά μου δίνει χαρά;", "τι με ενθουσιάζει και κάνει την καρδιά μου να κινείται;", "υπάρχει κάτι που μπορώ να προσφέρω στον κόσμο;'. Το 'Εγώ' θα προσπαθεί πάντα να δώσει μια απάντηση που θα γεμίζει αυτό το κενό, αυτή είναι η δουλειά του, να μην αφήνει λογικά κενά στην κατανόησή μας για τον κόσμο, αλλιώς ο κόσμος είναι τρέλα. Το 'Εγώ' λειτουργεί μέσω της ταύτισης με σκέψεις, συναισθήματα, αξίες: "Είμαι, άρα...'. κλπ. Τι γίνεται αν υπάρχει μια μεγαλύτερη αλήθεια από εμάς, μια αλήθεια που ξέρει πότε τρώμε επειδή είμαστε πεινασμένοι ή/και επειδή είμαστε λυπημένοι, όταν αγοράζουμε κάτι επειδή το χρειαζόμαστε ή/και επειδή μας λείπει μια αγκαλιά, όταν λέμε κάτι που εννοούμε να πούμε ή/και το λέμε επειδή είναι το "σωστό" πράγμα να πούμε, όταν κάνουμε κάτι επειδή θέλουμε πραγματικά ή/και επειδή "αυτοί είμαστε". Για μένα είναι σαφές ότι μπαίνουμε σε μια νέα εποχή που απαιτεί ολοκλήρωση και ισορροπία. Ζούμε σε μια "ασύρματη", "χωρίς χαρτί" και απομακρυσμένης εργασίας περίοδο, ας είμαστε προσεκτικοί ότι δεν θα γίνει α-συναισθηματική, ά-ψυχη και απομονωτική περίοδος. Η ζωή είναι μια διαδικασία να γίνουμε ποιοι είμαστε πραγματικά, ποιοι είμαστε ήδη με τις ατέλειες, τα χαρίσματα και τις αξίες μας... Ευτυχισμένο το Νέο Έτος, ευτυχισμένος ο νέος εαυτός! Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Εδώ είμαστε και πάλι στη δεύτερη απαγόρευση κυκλοφορίας σε πολλές χώρες. Εδώ σε ένα ακόμα αυστηρό μέτρο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της επιδημίας του κοροναϊού. Σε κάποιο επίπεδο αισθάνομαι σαν να ξαναζούμε ένα τραύμα. Είχαμε κάνει τις προσπάθειές μας παγκοσμίως στο καλύτερο των δυνατοτήτων (και των αποφάσεων) μας και εδώ είμαστε και πάλι, σχεδόν στο ίδιο μέρος. Τι συνέβη πραγματικά; Ορισμένες προβλέψεις λένε ότι οι επιδημίες παραμένουν για τουλάχιστον τρία, τέσσερα χρόνια μέχρι να γίνουν διαχειρίσιμες για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Αλλεπάλληλες, διαρκείς απαγορεύσεις κυλοφορίας δε φαίνεται μια αρκετά βιώσιμη επιλογή. Δεν σκοπεύω να κάνω ανάλυση της επιδημίας, καθώς είμαστε ήδη βομβαρδισμένοι με αναλύσεις από επιστήμονες, πολιτικούς και άλλους. Πάντα επιστρέφω στη γνώση που απέκτησα στο πανεπιστήμιο μελετώντας διάφορες θεωρίες επικοινωνίας. Εντός ενός τεράστιου πεδίου γνώσης έμαθα ότι όλα όσα κάνει κάποιος είναι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πολιτική. Από τα αγαθά που επιλέγουμε να αγοράσουμε, τους τύπους σχέσεων που διαμορφώνουμε, την ψήφο μας και ούτω καθεξής. Η πολιτική είναι, βασικά, όλα όσα κάνουμε για να πετύχουμε ένα στόχο. Αμέσως μετά τις πολιτικές μας ενέργειες έρχεται η επικοινωνία των ενεργειών μας. Ορισμένες ενέργειες μπορεί να "μιλούν από μόνες τους" και άλλες να χρειάζονται κάποιου είδους 'μετάφραση'. Γιατί κάποιος είπε κάτι και ποιος ήταν ο στόχος του να το πεί; Ας μην ξεγελάμε τους εαυτούς μας πια, υπάρχει νόημα σε όλα όσα κάνουμε και λέμε. Θα μπορούσαμε να πούμε κάτι γιατί θέλουμε να εκφραστούμε αλλά και/ή να προκαλέσουμε μια συγκεκριμένη αντίδραση σε κάποιον άλλο. Αλλάζει, φυσικά, τελείως επίπεδο όταν μιλάμε για τις αποφάσεις που αφορούν ολόκληρο τον πληθυσμό μιας χώρας. Η αίσθηση μου είναι ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων στις χώρες που έχουν μία δεύτερη απαγόρευση κυκλοφορίας βιώνει μικτά συναισθήματα γι' αυτό. Μπορεί να υπάρχει θυμός προς τον ιό, τους πολιτικούς και όποιους είναι υπεύθυνοι που είμαστε πίσω εδώ σε αυτόν τον περιορισμό, μπορεί να υπάρχει θλίψη, αίσθημα ανημπόριας, απογοήτευση, ακόμη και μια αίσθηση εγκατάλειψης οποιασδήποτε προσπάθειας να αισθάνονθούμε αισιόδοξοι ή να διατηρήσουμε την καλή ψυχική μας υγεία. Πράγματι, υπάρχουν τόσες πολλές άγνωστες μεταβλητές σε αυτή την εξίσωση που είναι δύσκολο να διατηρηθεί ένα σταθερό και θετικό πρόσημο. Πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει τη δουλειά τους, άλλοι είχαν σημαντικήμείωση του εισοδήματός τους, άλλοι αντιμετωπίζουν μεγάλη αβεβαιότητα στη ζωή τους, συμπεριλαμβανομένης της διάλυσης των σχέσεών τους, άλλοι έχουν χάσει πραγματικά κάποιον κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου κλπ. Είναι δίκαιο να πούμε ότι, παρόλο που όλοι ζούμε το ίδιο πράγμα, το βιώνουμε με πολύ διαφορετικό και προσωπικό τρόπο. Κατά τη διάρκεια αυτού του δεύτερου περιορισμού, εκτός από τις εξωτερικές συνέπειες, έχουμε πιθανώς, επίσης, να ασχοληθούμε με εσωτερικές διαδικασίες και προκλήσεις, για παράδειγμα, το αίσθημα μοναξιάς, οδύνη λόγω του τραύματος που προκλήθηκε και ούτω καθεξής. Δυστυχώς, δεν έχω καμία μαγική λύση για να σας προσφέρω να αισθανθείτε καλύτερα. Είναι μια νέα κατάσταση για όλους μας και όλοι την αντιμετωπίζουμε με τρόπο που μας φαίνεται σωστό. Αυτό που έχω, όμως, είναι μερικά δικά μου συμπεράσματα και κάποιες προτάσεις ως επαγγελματίας με κάποια εμπειρία στην ψυχική υγεία. 1. 'Αφήστε το να είναι & αφήστε το να φύγει' Μερικοί άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν "τί είναι αυτά που λες; αυτές είναι οι ζωές μας;'. Δεν εννοώ να αφήσει κανείς τη ζωής του, ακριβώς το αντίθετο. Θέλω να πω να αφήσετε να φύγει η ιδέα που έχετε για τις ζωές σας και να αρχίσετε να τις ζείτε όπως είναι τώρα! Επίσης, εννοώ να αφήσετε όλα τα συναισθήματά σας να είναι παρόντα και να μην τα κρίνετε. Είναι όλα έγκυρα, ακόμα κι αν τα αισθάνεστε πελώρια και είναι δύσκολο να τα κατανοήσετε. Δώστε τους αέρα και χώρο, γράψτε τα κάπου, ζωγραφίστε τα, τραγουδήστε τα, χορέψτε τα, απλά μην τα καταπνίγετε. Δεν είναι εχθροί σας τώρα ή ποτέ, είναι φίλοι σας που σας ενημερώνουν για το τί βιώνετε τώρα. Όλοι έχουμε φιλοδοξίες, σχέδια, πράγματα που είχαμε προγραμματίσει και ανυπομονούσαμε να κάνουμε. Η αλλαγή είναι αναπόφευκτη στη ζωή, οπότε αφήστε το σύστημά σας (το σώμα σας, τα συναισθήματά σας, το μυαλό σας) να δεχτεί, να επεξεργαστεί και να προσαρμοστεί σε αυτή την αλλαγή, μην το πιέζετε. Ολόκληρη η φύση περνάει από μια διαδικασία θανάτου και αναγέννησης κάθε χρόνο μέσα από τις εποχές και παρατηρήστε πόσο ομαλά προσαρμόζεται σε αυτήν. Είναι, επίσης, όπως το σπάσιμο του ποδιού, χρειάζεται χρόνο για να χειρουργηθεί, να θεραπευτεί και να ανακάμψει. Δεν μπορείτε απλά να ξεκινήσετε πάλι το περπάτημα, πρέπει να αφήσετε το σώμα σας να θεραπευτεί και να το βοηθήσετε με καθορισμένες ασκήσεις για να γίνει ισχυρότερο μέρα με τη μέρα. Εάν το βιάζετε, μπορεί να προκαλέσετε περαιτέρω ζημιά και μπορεί να μην θεραπευτεί σωστά, αφήνοντάς σας την υπόσχεση μελλοντικών προβλημάτων. 2. 'Καθίστε μαζί του' Αυτή είναι μια πολύ κοινή φράση που οι ψυχοθεραπευτές χρησιμοποιούν πολύ για να δηλώσουν τον τρόπο να ενσωματώσει κανείς ουσιαστικά μια κατάσταση. Θυμηθείτε ότι τα γεγονότα είναι απλά γεγονότα, ούτε θετικά, ούτε αρνητικά. Είναι ο δικός μας φακός και προοπτική που τα καθιστά σημαντικά και ουσιαστικά ή όχι. Φυσικά, αισθανόμαστε θυμωμένοι καθώς μας αρνούνται την ελευθερία μας, η υγεία μας δυνητικά απειλείται, η ζωή μας τίθεται σε αναμονή ή μετατρέπεται σε άγνωστη διαδρομή κλπ. Είναι απολύτως έγκυρο και αναμφισβήτητο συναίσθημα. Ένα άλλο πράγμα που η κατάσταση μας καλεί να εξετάσουμε, αισθάνομαι, είναι το ζήτημα της εξουσίας και της ευθύνης. Υπήρξαν πολλές συζητήσεις γύρω από την "προσωπική ευθύνη" προς τον εαυτό μας και τους άλλους κατά τη διάρκεια της επιδημίας. Τι λέτε να καθίσετε με λίγη ήρεμη μουσική και ένα αναμμένο κερί και να σας ρωτήσετε: "για ποιά πράγματα είστε υπεύθυνοι και για ποιά όχι για αυτό που συμβαίνει;", "τι είναι αυτό που μπορείτε και δεν μπορείτε να κάνετε για να προστατεύσετε τον εαυτό σας και τον ευάλωτο γέροντα γείτονά σας;", "τι μπορείτε να κάνετε για να συμβάλλετε στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν τη ζωή σας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο;", "υπάρχει κάτι που μπορείτε να κάνετε για να κάνετε τα συναισθήματα, τη φωνή και τις ανησυχίες σας να ακούγονται από τους ανθρώπους σας και τους ανθρώπους γύρω σας;", "πώς αξιολογείτε προσωπικά τα αποτελέσματα των επιλογών που έχετε οι ίδιοι, που έχουν οι άλλοι και οι πολιτικοί κάνει ως πολιτικές ενέργειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης;' Όπως πάντα, διαδικασίες όπως αυτές μπορεί να είναι δύσκολες για ένα άτομο να τις κάνει μόνο του χωρίς κάποιου είδους καθοδήγηση και, παρόλα αυτά, θα ενθάρρυνα όποιον δεν αισθάνεται άνετα με την κατάσταση, να ξεκινήσει πραγματικά μια διαδικασία όπως αυτή, όπου ο μόνος στόχος θα ήταν να ακούσει τον εαυτό του. Ειδικά τώρα που όλοι έχουμε περισσότερο χρόνο και χώρο για να κάνουμε κάτι τέτοιο. Μπορείτε να το δείτε ως μία μίνι περίοδο αναστοχασμού στο σπίτι σας. Ήμουν, αρχικά, έκπληκτος στον πρώτο εγκλεισμό με το πόσοι άνθρωποι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν τη δουλειά τους εν μέσω όλης της αβεβαιότητας, επειδή αισθάνθηκαν ότι ήταν το σωστό για τους ίδιους. Το να 'καθίσετε μαζί' με κάτι που σας ενοχλεί μπορεί να αποδειχθεί πολύ παραγωγικό, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις που δεν θα είχατε σκεφτεί εύκολα πριν. 3. Κοινωνήστε Αναπόφευκτα, ένας άλλος σημαντικός τομέας που επηρεάζεται και πάλι από την απαγόρευση κυκλοφορίας είναι οι σχέσεις μας. Όντας χωρίς ή με σύντροφο, ζώντας μόνος ή με κάποιον άλλο, ο περιορισμός μας αναγκάζει να δούμε τον εαυτό μας και τον άλλο πιο στενά καθώς ο χώρος γύρω μας γίνεται μικρότερος. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλές σχέσεις δοκιμάστηκαν στην πρώτη απαγόρευση και δεν επιβίωσαν και κάποιες άλλες είτε σχηματίστηκαν είτε έγιναν πολύ ισχυρότερες. Σε όλες τις περιπτώσεις, αυτό που μπορεί να είναι χρήσιμο είναι η ειλικρίνεια και το θάρρος να ανοιχτεί κανείς. Συχνά 'κλειδώνουμε' τους εαυτούς μας πίσω από ρόλους, ορισμένες προσδοκίες και απαιτήσεις και ξεχνάμε τι είναι πραγματικά σημαντικό για εμάς. Η πρωταρχική μας σχέση, τουλάχιστον ως ενήλικες, είναι με τον εαυτό μας. Αν έχουμε χάσει την επαφή με τα συναισθήματά μας και με το ποιοί είμαστε, τότε, κανείς δεν μπορεί πραγματικά να γεφυρώσει αυτό το χάσμα για εμάς. Μποραί κάποιος να μας βοηθήσει προσωρινά, για παράδειγμα, να μην αισθανόμαστε μόνοι, ωστόσο, γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι μια μόνιμη λύση. Αφήστε τον εαυτό σας, λοιπόν, να δημιουργήσει μια καλύτερη σχέση με τον εαυτό σας. να οργανώσετε μια καλή συνομιλία με αυτόν, να είστε περίεργοι για το πού ήσασταν, πώς ήταν αυτό, υπήρχε κάτι που σας λείπει; Κάντε το αυτό με ανθρώπους που σας ενδιαφέρουν, την οικογένειά σας, τους φίλους σας, τους συντρόφους σας, κοιτάξτε τους στα μάτια και ζητήστε τους μια βαθύτερη και πιο ειλικρινή αλήθεια. Μπορεί να εκπλαγείτε αν ανακαλύψετε σε αυτή τη διαδικασία πόσα δεν γνωρίζατε, πόσα χρώματα από το δικό σας και τα ουράνια τόξα των άλλων δε βλέπατε, με πόσους πολλούς τρόπους μπορείτε πραγματικά να επικοινωνήσετε με κάποιον. Αισθάνομαι ότι μπορώ να γράψω ατέλειωτα για τη σημασία αφομοίωσης μίας εμπειρίας προς όφελος του ανθρώπου. Από τη σκοπιά της συνειδητότητας, που θεωρεί τα πάντα ως απαραίτητο μέρος του συνόλου, δεν υπάρχει ιός "εχθρού" ή, καλύτερα, ο ιός είναι τόσο εχθρός (της υγείας μας) όσο και φίλος, που μπορεί να μας δείξει νέα πράγματα για τον εαυτό μας και τον κόσμο. Το να 'στέκεται κανείς παρών' με ό, τι υπάρχει είναι μια πολιτική πράξη αγάπης. Μπορεί να μας οδηγήσει να δείξουμε περισσότερη αγάπη στον εαυτό μας, να πάρουμε νέες κατευθύνσεις, να γίνουμε ευγενέστεροι με τους γείτονές μας, να νοιαστούμε για το περιβάλλον μας, να γίνουμε πιό εμπλεκόμενοι και εξελιγμένοι άνθρωποι. Όπως πάντα, η επιλογή (και η προσωπική ευθύνη) είναι πάντα δική σας... Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που έγραψα για τελευταία φορά και αυτό συμβαίνει επειδή κάθε τόσο επιθυμώ να επεξεργαστώ τι συμβαίνει και να μην κάνω ή να πω κάτι. Η τρέχουσα επιδημία και οι συνέπειές της είχαν ένα μεγάλο αντίκτυπο σε πολλά επίπεδα για όλους μας. Σε αυτό το άρθρο, ήθελα να συζητήσω λίγο περισσότερο κάτι που ήταν πάντα παρόν στα γραπτά μου αλλά, ίσως, με όχι τόσο ρητό τρόπο: τη συνεχή μετάβαση του εαυτού. Τις περισσότερες φορές θεωρούμε τους εαυτούς μας ως αυτή τη σταθερή οντότητα που μετακινείται από το ένα πράγμα στο άλλο. Απόλυτα κατανοητό καθώς ζούμε κάτω από αυτό το φυσικό, συναισθηματικό και πνευματικό δέρμα όλη την ώρα. Ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας από εμάς γνωρίζει ότι βρίσκεται παρών στο χώρο και το χρόνο, είναι η εμπεριία σε κάθε δεδομένη στιγμή πώς λειτουργεί και αισθάνεται το σώμα του, ποια είναι τα συναισθήματά του, τι σκέφτεται και τι θέλει - μια ανάγκη, ένα κίνητρο και μια αναζήτηση-. Αυτή η εμπειρία είναι μοναδική για τον καθένα μας κάθε στιγμή και μπορούμε μόνο να την περιγράψουμε ή ακόμα και συνειδητά να κατανοήσουμε μόνο κάποιο μέρος της. Σκεφτείτε για λίγο ότι αυτή τη στιγμή διαβάζετε αυτό το κείμενο, το σώμα σας συνεχίζει να κάνει όλες τις εσωτερικές διαδικασίες του, ίσως να πίνετε ή να τρώτε κάτι ταυτόχρονα, ακούτε θορύβους μέσα και έξω από το δωμάτιο που βρίσκεστε, βιώνετε ορισμένα συναισθήματα και έχετε κάποιες σκέψεις. Η πολυπλοκότητα της παρουσίας μας είναι πραγματικά ένα θαύμα! Σα να μην ήταν αρκετό το θαύμα, αλλάζει και συνεχώς. Την επόμενη στιγμή αισθανόμαστε κάτι διαφορετικό, σκεφτόμαστε μια άλλη σκέψη, ασχολούμαστε με κάτι άλλο και συνολικά έχουμε μια διαφορετική εμπειρία. Πώς θα μπορούσαμε, λοιπόν, να είμαστε ακόμα το ίδιο "πρόσωπο" που βιώνει όλα αυτά; Δεν επηρεαζόμαστε, αγγίζουμε και αλλάζουμε από το χαμόγελο ενός άλλου προσώπου, το άγγιγμά του, την θέα από το σπίτι μας, το θόρυβο από το δρόμο, τις εσωτερικές μας ανάγκες και απαιτήσεις; Πώς, λοιπόν, μπορούμε να είμαστε το ίδιο πρόσωπο κάθε μέρα; Είναι αλήθεια ότι για να κατανοήσουμε τη ζωή μας χρειαζόμαστε ένα σημείο αναφοράς, κάτι που θα παραμένει κάπως στατικό, ακίνητο και σταθερό σε αυτή την "τρέλα" της συνεχούς αλλαγής μέσα και γύρω μας. Ως εκ τούτου, επινοήσαμε την έννοια του Εαυτού, εκείνη την οντότητα που αποτελείται από χαρακτηριστικά που είμαστε ή δεν είμαστε, που γνωρίζουμε για τον εαυτό μας, που μπορούμε ή δεν μπορούμε να κάνουμε, που μας έχουν διαμορφώσει και αποτελούν μέρος της ιστορίας μας. Αισθανόμαστε ότι είμαστε αυτή η αφήγηση που μας περιγράφει ακριβώς και, εν μέρει, είναι όντως αληθινή επειδή αποτελείται από όλες τις εμπειρίες, τις διαδικασίες και τις αλήθειες που έχουμε καταλάβει ότι είμαστε. Είναι σαν μια βιβλιοθήκη που αποτελείται από το κτίριο, τα βιβλία και τους ανθρώπους που εργάζονται σε αυτή. Αν κατευθύνουμε για λίγο τη σκέψη μας στο να διευρύνουμε την οντότητα "βιβλιοθήκη", θα μπορούσε επίσης να περιλαμβάνει τα βιβλία που είχαν παραγγελθεί και δεν έφτασαν ποτέ, τους τεχνίτες που την έχτισαν, τις επισκευές που έγιναν κατα καιρούς, τις καιρικές συνθήκες που επηρέασαν το εξωτερικό της, τους ανθρώπους που επισκέφθηκαν ποτέ τη βιβλιοθήκη, τα συναισθήματα που οι άνθρωποι αυτοί ένιωσαν όταν ήταν εκεί, τα βιβλία που δεν επιστράφηκαν ποτέ σε αυτήν και ούτω καθεξής. Αυτό κάνει τη βιβλιοθήκη μια πολύ "μεγαλύτερη" οντότητα που αποτελείται από τόσες περισσότερες διαδικασίες και υλικό από την αρχική μας αντίληψη γι 'αυτήν. Αυτό συμβαίνει και σε εμάς. Όπως η κάμπια που μετατρέπεται σε χρυσαλίδα και στη συνέχεια σε πεταλούδα, έχουμε τη δυνατότητα να αλλάξουμε. Στην πραγματικότητα τα σώματά μας αλλάζουν χωρίς καν να μας ρωτούν, καταστρέφοντας και δημιουργώντας νέα κύτταρα κάθε μέρα. Για άλλα ζώα μια αλλαγή, όπως αυτή της κάμπιας, για τον εαυτό τους θα τη θεωρούσαν αδύνατη. Με κάποιο τρόπο, όμως, οι κάμπιες στο εξελικτικό τους ταξίδι κατάφεραν να φανταστούν τον εαυτό τους διαφορετικά, δημιούργησαν και ακολούθησαν μια διαφορετική αφήγηση απο αυτή του δεν μπορούν να πετάξουν και κατάφεραν να μετατραπούν σε ένα ζώο που μπορεί να πετάξει, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε ότι θα ζεί μόνο λίγους μήνες ακόμα. Φανταστείτε πόσο εύθραυστη είναι η μετάβαση από ένα σώμα που περπατά στη γη σε ένα ον που δημιουργεί (όμορφα) φτερά για να πετάξει. Παραμένει εκεί από μερικές μέρες έως μήνες ημι-προστατευμένο, ευάλωτο σε καιρικές συνθήκες και εξωτερικές απειλές. Ωστόσο, αυτό είναι το ταξίδι του, αυτό είναι το ταξίδι που ολοκληρώνει και εκπληρώνει την ύπαρξή του, αυτό είναι το πεπρωμένο του! Νιώθω ότι αυτός είναι ένας πολύ ισχυρός και σημαντικός συμβολισμός και του ανθρώπινου εξελικτικού ταξιδιού. Και εμείς είμαστε προϊόν εξέλιξης από άλλα είδη. Είναι μεγαλειώδες, αν κάποιος σκεφτεί πραγματικά τα επιτευγμάτων που έχει επιτύχει η ανθρωπότητα. Από τραχείς, εγωιστικοί, χωρίς ομιλία και γραφή άγριοι επιζώντες, γίναμε οι δημιουργοί κοινωνιών και πολιτισμών, θρησκειών και νόμων που όλα οδηγούνται από μια επιθυμία για κάτι. Αυτή η επιθυμία ή οι επιθυμίες, όποιες κι αν ήταν, μας έκαναν να δεσμευτούμε και να συνεχίσουμε την εξέλιξή μας όλο και περισσότερο. Είναι πραγματικά ενδιαφέρον να συνειδητοποιήσουμε ότι οδηγούμε το πλοίο της ζωής μας με τέτοια πρόθυμία χωρίς να γνωρίζουμε ακριβώς πού πηγαίνει! Τι μας οδηγεί όμως πραγματικά; Σε τι είμαστε πραγματικά αφοσιωμένοι; Αισθάνομαι και τα δυο ως πολύ σημαντικά ερωτήματα αυτή τη στιγμή, στα οποία μπορούμε να απαντήσουμε σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Είμαστε θριαμβευτές της γης, ήρθαμε, εξελίχθήκαμε, κατακτήσαμε, καταφέραμε να επιβιώσουμε και να ευδοκιμήσουμε σε αυτήν. Τι είναι αυτό που θέλουμε να κάνουμε τώρα; Να την καταστρέψουμε και, μαζί με αυτήν, τις ζωές μας; Η δημιουργία πολιτικών και χρηματοπιστωτικών συστημάτων μας βοήθησε για πολλούς αιώνες να βάλουμε τα πράγματα σε τάξη, να οργανώσουμε τη 'βιβλιοθήκη' μας και να την κάνουμε να λειτουργήσει όσο πιο ομαλά και παραγωγικά μπορούσε. Φαίνεται όμως σαν να έχουν δημιουργήσει μια δική τους ζωή τώρα. Οι άνθρωποι έχουν ταυτιστεί τόσο πολύ με το τι σημαίνουν αυτά τα συστήματα για τους ίδιους που είναι τόσο ενάντιοι σε οποιαδήποτε αλλαγή. Το ίδιο συμβαίνει σε πολλά διάφορα συστήματα όπως η οικογένεια, οι εταιρείες και οι κοινωνίες. Είναι σαν οι υπάλληλοι της βιβλιοθήκης να την έχουν αναλάβει και να συνεχίζουν να συσσωρεύουν βιβλία θεωρώντας ότι είναι το πιο σημαντικό αγαθό στον κόσμο και η βιβλιοθήκη γίνεται τόσο γεμάτη που κανείς δεν μπορεί να την επισκεφθεί πια, γίνεται πολύ βρώμικη και τόσα πολλά πράγματα μέσα της καταρρέουν. Ποιο είναι, πραγματικά, το νόημα να έχουμε τόσα πολλά ποιήματα, όταν δεν μπορούμε να διαβάσουμε και να εκτιμήσουμε κανένα; Ποιο είναι το νόημα δημιουργίας μουσικής και ήχου, όταν δεν μπορούμε να τραγουδήσουμε ο ένας τα τραγούδια του στον άλλο; Τι θα χρειαστεί να γίνει μέχρι να συνειδητοποιήσουμε ότι οι κάμπιες γίνονται πεταλούδες επειδή επιβιώνουν καλύτερα και πιο όμορφα και όχι απαραίτητα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα; Οι απαντήσεις είναι πάντα προσωπικές... Με Αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου χτιζόταν σιγά σιγά τον τελευταίο καιρό και οφείλει τη σύνθεσή του σε διάφορες πηγές παρατήρησης καθώς και σε προσωπικά βιώματα όπως πάντα. Η πρόθεσή μου είναι να μοιραστώ διάφορες σκέψεις και προβληματισμούς που ενδεχομένως να συναντηθούν με κάποιους άλλους δικούς σου. Ο περισσότερος κόσμος παγκόσμια είμαστε ακόμα μουδιασμένοι από τον Covid-19 και ίσως ανήσυχοι για το τί μπορεί να επακολουθήσει. Απο τη μία θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε 'κανονικά', να κάνουμε αυτά που μας αρέσουν, να βγάζουμε χρήματα, να προγραμματίζουμε κάπως το μέλλον και από την άλλη πολλά από τα δεδομένα που υπήρχαν για να μας επιτρέπουν τα παραπάνω τώρα έχουν διαταραχθεί. Παρατηρώ αρκετά τις οικονομικές συνέπειες των μέτρων του ιού σε διάφορα τουριστικά επαγγέλματα στην Ελλάδα, γεγονός που με έκανε για μία ακόμη φορά να συνειδητοποιήσω το πόσο αλληλοεξαρτώμενοι είμαστε παγκόσμια. Οι οικονομία και οι επιλογές των Άγγλων και Αμερικάνων, για παράδειγμα, επηρεάζουν αρκετά άμεσα το μικρό πληθυσμό ενός νησιού στην Ελλάδα που περιμένει την ανταλλαγή χρημάτων-υπηρεσιών/αγαθών για να έχει χρήματα το επόμενο διάστημα. Αντίστοιχα, χρειάζονται και οι Αμεικανοί, oi Άγγλοι κλπ την Ελλάδα να αγοράσει κάποια αγαθά τους. Είμαστε, λοιπόν, σχεδόν όλοι παγκόσμια συνδεδεμένοι υπό τους κανόνες ενός καπιταλιστικού συστήματος το οποίο μας υποδεικνύει πώς θα γίνονται η παραγωγή, η διαχείριση και η ανταλλαγή πόρων, αγαθών και υπηρεσιών εντός μιας κοινωνίας και μεταξύ χωρών. Όλο αυτό το σύστημα κανόνων και σχέσεων (καπιταλιστικό) μας εξασφαλίζει σε ένα βαθμό τη διατήρηση και την ομαλή λειτουργία της ζωής μας αφού, μέσα σ αυτό το σύστημα, σκοπός μας είναι να βρίσκουμε χρήματα για να μπορούμε να αγοράζουμε αυτά που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε και να έχουμε πρόσβαση σε αυτά που θέλουμε να κάνουμε. Στην ουσία μιλάμε για ένα μηχανιστικό μοντέλο ζωής όπου όλα, συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων, υπόκεινται σε μία τιμή, έχουν μια μετρήσιμη αξία που καθορίζεται από κάποιον με βάση τα κόστη παραγωγής, ανταγωνισμό, εσωτερικό και εξωτερικό κλίμα της αγορά κλπ -οι οικονομολόγοι μπορούν να τα εξηγήσουν καλύτερα από μενα-. Ταυτόχρονα, το συγκεκριμένο σύστημα οργάνωσης της ζωής μας θεωρεί τα πάντα δυνητικά ως εμπόρευμα και τον άνθρωπο ως καταναλωτή. Για να συνεχίσει, λοιπόν, ο καταναλωτής να τρώει κρέας, να χτίζει πολυτελή σπίτια και να έχει εξωτικές εμπειρίες θα πρέπει να μετατρέπει τους πόρους που διαθέτει σε εμπόρευμα με όποιο κόστος συμπεριλαμβανομένης και της καταστροφής ολόκληρων οικοσυστημάτων. Φέρνουμε δηλαδή ο,τιδήποτε υπάρχει διαθέσιμο στα μέτρα μας για να το χρησιμοποιήσουμε όπως νομίζουμε καλύτερα. Τις περισσότερες φορές αυτός ο τρόπος ζωής καταλήγει σε μία αυτοαναφορική κατάσταση όπου ταυτίζουμε την χαρά μας σχεδόν αποκλειστικά με υλικά αγαθά και επακόλουθα πολλές σχέσεις μας δομούνται και νοηματοδοτούνται βάση αυτού του σκοπού. Έχουμε λιγότερους φίλους πια και περισσότερους followers που τους αρέσουν και 'καταναλώνουν', όπως και εμείς, 'σκηνοθετημένες' φωτογραφίες, διαφημιζόμενο προϊόντα και ειδυλλιακές μας στιγμές μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ζούμε σε μια εποχή που ανακαλύπτουμε καθημερινά πόσο συνδεδεμένοι είμαστε οι άνθρωποι, πόσο δεν μπορούμε να ζήσουμε ο ένας χωρις τον άλλο, εαν θέλουμε να ζήσουμε καλά και όχι απλά να επιβιώσουμε. Το επιχείρημα για την προσκόλησή μας στην ύλη ως νοηματοδοτούσα της ζωής μας χάνει τη δύναμή του. Φυσικά και έχουμε ανάγκη από τρόφιμα και υλικά αγαθά και έχουμε καταφέρει να τα έχουμε σε υπεραφθονία, υπερχρησιμοποιώντας τους πόρους που έχουμε. Ένα πιάτο φαγητό μπορούμε ίσως να το βρούμε (εάν είμαστε τυχεροί βέβαια), αλλά υπάρχουν και άλλα πράγματα που φαίνονται να γίνονται όλο κιαι πιο δυσεύρετα. Μία αγκαλία, η έκφραση αγάπης, η χαρά ενός παιδιού όταν το κατανοούν, η εσωτερική ηρεμία και ικανοποίηση και άλλα τέτοια δεν έχουν συγκεκριμένη αξία. Ανήκουν στην κατηγορία των άυλων αναγκών που τόσο πολύ δυσκολεύουν και φοβίζουν τον άνθρωπο γιατί τον φέρνουν αντιμέτωπο με το βάθος της ύπαρξής του. Βάθος που ούτε μπορεί να μετρηθεί, ούτε τιμή μπορεί να του δοθεί. Είναι το άπειρο και η αιωνιότητά μας, είναι αυτό που είμαστε στην ουσία μας, είναι αυτό που ξεχνάμε όταν βουτάμε στην τρύπα του πεπερασμένου και πιανόμστε από αυτό, από το σώμα και τις αισθήσεις, από την υλική ικανοποίηση λες και αυτά που αισθανόμαστε ανήκουν στα πράγματα και όχι μέσα μας. Λοιπόν, μέσα μας είναι και μπορούμε να τα κατευθύνουμε όπου θέλουμε. Με άλλα πράγματα αισθανόμασταν χαρούμενοι στη δεκαετία των 20 και με άλλα ενδεχομένως στη δεκαετία των 30 κ.ό.κ. Το αίσθημα της χαράς, αυτό μέσα μας που έδινε την ερμηνεία για να αισθανθούμε χαρά ή όχι με κάτι, είναι μέσα μας και δεν ανήκει σε κανένα υλικό αγαθό ή υπηρεσία από μόνα τους, είναι η επικέντρωση και η εσημασία που δίνουμε στο κάθε πράγμα. Παρατηρώντας βλέπω όλο και πιό πολλούς ανθρώπους 'πεινασμένους' που ενώ δουλεύουν και αποκτούν πολλά υλικά αγαθά και τις περισσότερες φορές άχρηστα, εξακολουθούν να 'πεινούν' για κάτι άλλο, για μια 'αληθινή' στιγμή, μια στενή επαφή, μια καθησυχαστική κουβέντα, μια ανιδιοτελή αγκαλιά, λίγη εσωτερική ικανοποίηση και ηρεμία. Θέλοντας και μη βρισκόμαστε σε μία εποχή όπου η αλήθεια αρχίζει και φανερώνεται πιο εύκολα. Δεν μας έχουν μείνει πολλά μέρη για να 'κρυφτούμε' πια και να συνεχίζουμε να λέμε ψέματα στους εαυτούς μας. Σκάνδαλα, απάτες, ύποπτες προθέσεις και ψέμματα αποκαλύπτονται πιο εύκολα πιά γιατί το φώς ταξιδεύει πιο έντονα και φανερώνει πράγματα. Πολλά από τα πράγματα που παλιότερα είχαν νόημα όπως η δουλειά κάποιου τώρα σαν να μπαίνουν στο μικροσκόπιο και επανεξετάζεται η σημαντικότητά τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τους θεσμούς όπως η θρησκεία, τα κράτη, οι οργανώσεις, που σε ένα μεγάλο βαθμό αποτυγχάνουν να συμπεριλάβουν όλες τις πλευρές του ανθρώπου και άρα γίνονται λιγότερο σημαντικοί για τον άνθρωπο. Ταυτόχρονα, δεν μπoρούμε να συνεχίζουμε να 'κρυβόμαστε' πίσω από την ύλη, γιατί η εμμονική και αλόγιστη χρήση της προς ικανοποίηση βαθύτερων αναγκών αποτυγχάνει εμφανίζοντας παράλληλα κατασροφικλες συνέπεις στο κλίμα και στο περιβάλλον μας, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο ρόλος του καταναλωτή μας βοήθησε για δεκαετίες να στρέψουμε την προσοχή μας και να μορφώσουμε τις σχέσεις μας με τρόπο παραγωγικό. Μας συνέφερε με ένα τρόπο πιό πολύ να παράγουμε και να ξοδεύουμε από το να κάνουμε πολέμους για ηθικούς και θρησκευτικούς λόγους. Η απληστία και ο εθισμός στη εξουσία, όπως και η χαρά που ανέφερα παραπάνω, ως κίνητρα δράσης ανήκουν στον άνθρωπο και ενεργοποιούνται ως αφορμή και όχι ως αιτία από τα όποια υλικά αγαθά. Αναρωτιέμαι μήπως ήρθε η ώρα να ανακαλύψει ο άνθρωπος και άλλους 'ρόλους' που μπορεί να παίξει στο 'παιχνίδι' της ζωής. Μήπως ήρθε η ώρα να αρχίσει να αναγνωρίζει τις αμφισημίες του: ότι είναι ταυτόχρονα άυλος και υλικός που ζεί σε ένα πεπερασμένο πλανητικό περιβάλλον, ότι είναι αυτό που του αρέσει και αυτό που δεν του αρέσει για τον εαυτό του, ότι είναι μαζί με άλλους και είναι και μόνος του, ότι είναι ανεξάρτητος και εξαρτώμενος από άλλους, ότι είναι ελεύθερος και ταυτόχρονα όχι ως ελεύθερος νομίζει. Αισθάνομαι ότι η παρουσία του ιού μας προκαλεί να επανεξετάσουμε πολλά από τα δεδομένα μας. Είναι σαν το σκάκι που ο άλλος παίκτης έχει κάνει την κίνησή του (εξάπλωση του ιού) και περιμένει να κάνουμε τη δική μας. Δεν είναι τυχαίο που κατά τη διάρκεια της καραντίνας και μετά αυξήθηκαν οι περιπτώσεις συζυγικής βία, οι αυτοκτονίες και ο αριθμός διαγνώσεων ψυχικών νοσημάτων. Είναι λογικό όταν διαταράσσεται η όποια ομαλότητα στη ζωή ενός ανθρώπου και εισέρχεται η αβεβαιότητα τότε να επικρατεί ανασφάλεια, άγχος και ένα είδους τραύματος ή ρωγμής για το αν και πού μπορεί να στηριχτεί κάποιος. Αξίζει να αναφέρω δυο ενδεικτικά παραδείγματα επ' αυτού (φυσικά δεν είναι τα μόνα). Το ένα αφορά τους gay και το άλλο το ετεροφιλόφυλα ζευγάρια. Ένας gay μεγαλώνει εξ' ορισμού (τουλάχιστον σε πιο συντηρητικές χώρες όπως η Ελλάδα) σε ένα σύστημα που δεν είναι καθόλου φιλικό προς τη διαφορετικότητα και σε ένα μεγάλο βαθμό εσωτερικεύει την διαρκή απόρριψη με την οποία έρχεται αντιμέτωπος/η συνεχώς. Θα είναι πολύ τυχερός/ή μεγαλώνοντας εάν βρεθεί ένας άνθρωπος να του πεί ότι είναι οκ να είσαι αυτός που είσαι, κάτι που ένας straight άνθρωπος δε χρειάζεται να βιώσει στη ζωή του για κάτι που αποτελεί εγγενές κομμάτι του, τη σεξουαλικότητά του. Αυτή η εσωτερικευμένη απόρριψη γίνεται μετά τρόπος ζωής του gay που στη συνέχεια αναπαράγει στις σχέσεις και επαφές του με άλλους gay ως γνώριμο τρόπο ύπαρξης και αυτοπροστασίας. Ευτυχώς όλες αυτές οι μαθημένες συμπεριφορές αλλάζουν όταν κάποιος ασχοληθεί με την αυτογνωσία και την προσωπική του εξέλιξη. Στα ετεροφιλόφυλα ζευγάρια συχνά αναφερόμαστε στη βία που ασκεί ένας άντρας σε μια γυναίκα ως παραδοσιακά ο πιο δυνατός σωματικά που φυσικά σε ένα βαθμό συμβαίνει και πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ταυτόχρονα όμως, μιλάμε πολύ λιγότερο για τους τρόπους συμπεριφοράς που μια γυναίκα συχνά υιοθετεί για να αντιμετωπίσει μία ανδροκρατούμενη κοινωνία. Αυτή η συμπεριφορά παρουσιάζει δείγματα χειριστικά και συναισθηματικής 'βίας' όπου προσπαθεί πολλές φορές και ασυνείδητα να επαναφέρει μία κάποια ισότητα σε μία σχέση χρησιμοποιώντας τα συναισθήματά της και την όποια επίδραση αυτά μπορούν να έχουν. Μια ενήλικη, υγιής σχέση ανεξαρτήτως φύλου και ρόλων έχει τα χαρακτηριστικά του αμοιβαίου σεβασμού, ισότητας, ειλικρίνειας, εκτίμησης και αγάπης σε όλα τα μέρη του ίδου του ανθρώπου και του άλλου. Γιατί είναι άραγε τόσο δύσκολο να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας και με τους άλλους; Μήπως οι ρόλοι που έχουμε υιοθετήσει και ατομικά αλλά και συλλογικά στις σχέσεις μας μας κρατούν δέσμιους σε συγκεκριμένες συμπεριφορές και μοτίβα; Μήπως ήρθε η ώρα να επανεξετάσουμε με ειλικρίνεια και θάρρος την ευθύνη που έχουμε ως υπάρξεις για το σύνολο των επιλογών μας αλλά και το ποιούς εμπιστευόμαστε; Οι άνθρωποι μπορούμε να κάνουμε το 'χειρότερο' και το 'καλύτερο', μπορούμε να καταστρέψουμε αλλά και να σώσουμε, μπορούμε να καταδικάσουμε αλλά και να ελευθερώσουμε. Δε μιλάω μόνο για ο,τιδήποτε υλικό και εξωτερικό αλλά κυρίως για την ίδια την ψυχή μας, τα υπόλοιπα είναι απλά εκφράσεις της. Θα συνεχίσουμε άραγε να ζούμε μέσα στην 'ασφάλεια' και στις ψευδαισθήσεις των όποιων ρόλων μας ή θα τολμήσουμε να δημιουργήσουμε και να διεκδικήσουμε εκείνες τις συνθήκες για πιό ήρεμες και ολοκληρωμένες ψυχές και κατα συνέπεια ευτυχισμένες ζωές; Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ αναγνώστη,
Έχει περάσει κάποιος καιρός από την τελευταία φορά που έγραψα καθώς συμβαίνουν τόσες πολλές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Όπως πάντα, αυτό το άρθρο είναι ένας συνδυασμός των δικών μου εμπειριών και παρατηρήσεων των εμπειριών άλλων ανθρώπων. Βρισκόμαστε στη μέση μιας μεγάλης συλλογικής αλλαγής. Είναι δίκαιο να πούμε ότι η τρέχουσα δομή του συστήματος καταρρέει, όπως ένας σεισμός που έχει μόλις συμβεί και όλοι αξιολογούν τι έχει καταρρεύσει και τι είναι ακόμα στη θέση του. Υπάρχουν τόσες πολλές αναλύσεις που δημοσιεύονται που μία ακόμα θα ήταν πλεονασμός. Η πρόθεσή μου εδώ είναι να μοιραστώ κάποιες διευκρινιστικές σκέψεις και μερικά - ελπίζω - χρήσιμα μηνύματα ως δυνατότητες για να περιηγηθείτε στο δρόμο σας μέσα σε αυτήν την κατάσταση. Όταν μιλάω για δομές και σύστημα εννοώ όλα αυτά τα συστατικά που χρησιμοποιούμε για να χτίσουμε τη ζωή μας. Μερικά από αυτά τα στοιχεία που ξεχώρισαν για μένα θα συζητήσω εδώ. Τα εξετάζω κυρίως στο πλαίσιο του δυτικού κόσμου και είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν ίχνη αυτών και σε άλλα μέρη του κόσμου, καθώς είναι καθολικά ανθρώπινα συστατικά. Το ζήτημα της Aλήθειας: ενώ πριν φαινόταν να υπάρχει κάποια "πολιτική ορθότητα", ορισμένοι κανόνες, για το πώς κάναμε και λέγαμε τα πράγματα, τώρα φαίνεται ότι δεν μπορούμε να τους "κρατήσουμε" πια, δεν μπορούμε να κρύψουμε την αλήθεια μας, δεν μπορούμε να προσποιούμαστε διαφορετικά, η αλήθεια μας καίγεται μέσα μας και θα νιώσουμε άσχημα αν δεν την πούμε ή βρούμε έναν τρόπο να την δείξουμε. Φυσικά, αυτό μπορεί να προκαλέσει τριβές, καθώς σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να μην αρέσει η αλήθεια μας, μπορεί να διαφωνούν ή να τους πονάει. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κρυφτούμε πίσω στη σπηλιά μας ή να "καταπιούμε" τα πράγματα; Όχι. Η αλήθεια καθενός είναι σημαντική, συνδέεται με το πέμπτο τσάκρα, το τσάκρα του λαιμού, και αφορά στην έκφρασή μας, τη φωνή μας, την ελευθερία του λόγου και της δημιουργικότητάς μας. Η έκφραση της αλήθειας είναι ζωτικής σημασίας για τη σωματική, συναισθηματική, ψυχική και πνευματική υγεία του ατόμου, καθώς επιτρέπει τη ροή ενέργειας από τα υψηλότερα στα χαμηλότερα τσάκρα και αντίστροφα. Οι άνθρωποι συχνά λένε: "το ξέρω αυτό, δεν νομίζω ότι πρέπει να το δείξω ή να το πω". Συνήθως αυτό που εννοούν είναι ότι το γνωρίζουν διανοητικά και φοβούνται τις συνέπειες αν το πούν ή το εκφράσουν. Αλλιώς θα έλεγαν ότι γενικά λένε την αλήθεια τους, αλλά στη συγκεκριμενη περίπτωση επιλέγουν να μην το κάνουν για συγκεκριμένους λόγους. Είναι αλήθεια ότι η ομιλία του νου (και της καρδιάς) μπορεί να αισθάνεται αρκετά εκθέτοντας και δύσκολη, ειδικά όταν συνεπάγεται την αποδοχή ευπάθειας όπως η αδυναμία και ο φόβος. Είναι σαν να δείχνει κάποιου σωματική, συναισθηματική, ψυχική και πνευματική γυμνά σώματα. Μιλώντας την αλήθεια κάποιου μπορεί επίσης να προκαλέσει άλλο να αισθάνονται αυτόν τον τρόπο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να λάβουμε υπόψη τα συναισθήματα των δικών μας και των άλλων ανθρώπων. Μερικοί άνθρωποι είναι πιο εκπαιδευμένοι και εξειδικευμένοι από άλλους σε αυτό και μπορούμε όλοι να το κάνουμε! Ελέγξτε με τον εαυτό σας τι χρειάζεστε όταν μιλάτε για την αλήθεια σας: χρειάζεστε σεβασμό; να ακούστείτε; να μην σας κρίνουν; αγάπη; υποστήριξη; κατανόηση; Μπορείτε εσείς ή κάποιος άλλος να σας προσφέρει αυτά τα πράγματα κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά; Είναι σαν όταν έχουμε πυρετό και αισθανόμαστε αδύναμοι, χρειαζόμαστε τον εαυτό σας ή κάποιον άλλο για να μας φροντίσει με τρόπο που να μας κάνει να αισθάνθούμε καλύτερα και πιο άνετα, παρόλο που η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε μπορεί να μην είναι καθολου εύκολη. Ελέγξτε, επίσης, πώς μπορεί να αισθάνεται ο άλλος όταν λέτε την αλήθεια σας. Εάν, για παράδειγμα, είστε θυμωμένοι με κάποιον επειδή δεν σας δίνει αυτό που θέλετε, μπορεί να αισθάνονται ανίκανοι μην γνωρίζοντας πώς να το κάνουν και έτσι μπορεί να αισθάνονται ευάλωτοι και να 'κλειστούν' αντιλαμβανόμενοι την αλήθεια σας ως επιζήμια και απειλητική. Εάν δεν έχουν το θάρρος να πούν τη δική τους αλήθεια, τότε μπορεί να παγιδευτείτε σε μια αμυντική μάχη μεταξύ σας όπου κανείς δεν θα μπορεί πραγματικά να ακούσει τον άλλο. Να θυμάστε ότι δεν υπάρχει Μία αλήθεια. Έχετε τη δική σας και άλλοι έχουν τη δική τους. Ένας ενήλικας μιλάει για την αλήθεια του σεβόμενος την άποψη του άλλου, ακόμα κι αν είναι η αντίθετη ή είναι δύσκολο να την ακούσει, καθώς μπορεί να μην είναι αυτή που θα ήθελε. Προσπαθήστε να διαπραγματεύτείτε τις επιθυμίες σας ή να είστε ειλικρινείς όταν δεν υπάρχει χώρος για διαπραγμάτευση πια! Μακροπρόθεσμα ίσως είναι καλύτερο να ζούμε στην αλήθεια παρά στα ψέματα. Λαμβάνοντας υπόψη την αλήθεια του άλλου ατόμου μπορεί να σας δείξει κάτι που δεν ξέρατε γι' αυτούς ή μπορεί να αυξήσετε την ενσυναίσθηση και την αγάπη σας προς αυτούς. Εξάλλου, κανείς δεν είναι τέλειος και μια μόνιμη "ανώτερη" θέση μπορεί να σας αφήσει να αισθάνεστε μοναξιά. Το ζήτημα της Eμπιστοσύνης: σε αυτούς τους μεταβαλλόμενους καιρούς που ζούμε, είναι φυσιολογικό να βιώνουμε έντονο φόβο και ανασφάλεια. Όταν συμβαίνουν αλλαγές, κάτι πεθαίνει και κάτι άλλο γεννιέται και ίσως να μην γνωρίζουμε πώς θα μοιάζει γενικά ή πώς θα καταλήξουμε εμείς σε αυτή τη νέα δομή. Είναι απολύτως φυσιολογικό να αισθάνόμαστε έτσι. Τα σώματά μας κάθε στιγμή επικοινωνούν με τον εγκέφαλο δίνοντάς του πληροφορίες για το πού βρίσκεται στο χώροσε ώστε να μην χτυπήσει σε έναν τοίχο κλπ. Το μυαλό μας κάνει το ίδιο, χρειάζεται ασφάλεια για να ορματιστεί μια ασφαλή και σταθερή ζωή και αν δεν μπορεί να τα βρει γύρω, τότε παίρνει μια θέση "υπερ", εργάζεται υπερβολικά για να βρει μια λύση, ή "υπό", παραδέχεται την αδυναμία και την έλλειψη βοήθειας. Η αλήθεια (τουλάχιστον δική μου) είναι ότι καμία από αυτές τις θέσεις, "υπερ" ή "υπό", δεν είναι απόλυτες θέσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να αντιμετωπίζετε δυσκολίες στην εργασία σας και να αισθάνεστε αβοήθητοι περιμένοντας εξέλιξεις για της εργασίας σας και, την ίδια στιγμή, μπορεί να αισθάνεστε ισχυροί στη σχέση σας βιώνοντας αγάπη, οικειότητα και χαρά με το/τη σύντροφό σας. Ω ναι, το ανθρώπινο σώμα, το μυαλό και η ψυχή μπορούν να αντέξουν την συνύπαρξη δύο αντίθεταων πραγμάτων ταυτόχρονα. Όταν είχα μόλις θάψει τον πολυαγαπημένο μου παππού, μπορούσα ταυτόχρονα να αισθανθώ την αγάπη για την υπόλοιπη οικογένειά μου που ήταν ακριβώς δίπλα μου. Η αλλαγή φέρνει απώλεια και όταν βιώνουμε απώλεια σε οτιδήποτε, είναι ένας μικρός θάνατος. Πρέπει να πούμε αντίο σε αυτό που μας αφήνει (ή το αφήνουμε) πίσω, πρέπει να θρηνήσουμε, πρέπει να νιώσουμε και να μείνουμε με το κενό που η απώλεια αφήνει εσωτερικά και εξωτερικά στη ζωή μας. Δεν είναι εύκολο, είναι οδυνηρό, τρομακτικό, φοβιστικό, μοναχικό και, όμως, είναι πραγματικό. Όταν είμαστε σε επαφή με αυτό που είναι πραγματικό μέσα μας, τότε αυτό γίνεται η άγκυρα μας, μπορούμε να χαλαρώσουμε σε αυτό και να συνεχίσουμε να αναπνέουμε ανεξάρτητα από το πόσο οδυνηρό μπορεί να είναι. Γιατί αυτή η άγκυρα δεν μας πνίγει ποτέ, το αντίθετο, μας επιτρέπει το χώρο να υπάρχουμε ελέυθερα. Αυτό που μας πνίγει είναι οποιαδήποτε απαίτηση μας ζητά να αισθανόμαστε κάτι διαφορετικό από αυτό που αισθανόμαστε ή συμπεριφερόμαστε με τρόπο που απλά δεν είμαστε εμείς. Η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας σημαίνει ακριβώς να εμπιστευόμαστε αυτό που αισθανόμαστε, που σκεφτόμαστε και που κάνουμε. Όταν έχουμε επιγνωση όλων αυτών, τότε γίνονται πληροφορίες που μας λένε τί συμβαίνει για εμάς, παρόμοια με το παράδειγμα μυαλού- σώματος παραπάνω ή όταν το σώμα μας πονάει ενημερώνοντάς μας ότι αυτό το μέρος του χρειάζεται την προσοχή μας. Τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες, οι σωματικοί πόνοι είναι εκδηλώσεις παραμελημένων "πόνων" ή κομματιών μας στο συναισθηματικό, διανοητικό και πνευματικό μας σώμα. Στην ψυχοθεραπεία μπορεί συχνά να έχουμε ολόκληρες συνομιλίες με πονεμένα μέρη του σώματος για να εντοπίσουμε την πηγή αυτού του πόνου και κατά συνέπεια να πετύχουμε την ανακούφισή και επούλωσή του. Η γνώση και η εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, επίσης, σημαίνει γνώση (ή γνωριμία ως δια βίου ταξίδι) και εμπιστοσύνη στα δικά του πλεονεκτήματα και περιορισμούς. Παρά το πόσο υπεράνθρωπα θέλουμε να υπάρχουμε, είμαστε πραγματικοί άνθρωποι σε όλη τη σωματικότητα και τους περιορισμούς μας. Σκεφτείτε τους περιορισμούς σας ως τα όριά σας που λένε "Είμαι αυτό και δεν είμαι το άλλο". Όταν αναγνωρίζουμε τα όριά μας, τότε μπορούμε να διαχωρίσουμε τί είναι εντός και εκτός του ελέγχου μας. Για παράδειγμα, δεν ήμασταν υπεύθυνοι για το ξέσπασμα του κοροναϊού και όμως είμαστε υπεύθυνοι για την προστασία του εαυτού μας, την διάδοσή του και την κριτική των μέτρων που έλαβαν οι κυβερνήσεις γι ' αυτό. Υπάρχουν πράγματα συνεχώς μέσα και εκτός από τον έλεγχό μας που γνωρίζοντας και εμπιστευόμενοι τους εαυτούς μας, μπορούμε να οικοδομήσουμε την αυτοπεποίθησή μας για να ασκήσουμε τη δύναμή μας όπου θέλουμε. Η πλήρης παράδοση της εμπιστοσύνης μας σε οποιαδήποτε πηγή εξουσίας, συμπεριλαμβανομένων θρησκειών, κυβερνήσεων, θεσμών κ.λπ., μπορεί επίσης να είναι η έκφραση δυσπιστία στους εαυτούς μας καθώς έτσι παραδίδουμε την εξουσία μας σε αυτούς να λαμβάνουν αποφάσεις για λογαριασμό μας, οι οποίες τελικά μπορεί να είναι επιβλαβείς για εμάς ή όχι σε ευθυγράμμιση με αυτό που βλέπουμε ως το συμφέρον μας. Το ζήτημα της Aγάπης: αισθάνομαι ότι έχω γράψει πολλά για την αγάπη και όμως είναι ένα από αυτά τα πράγματα που είναι άπειρο προς ανακάλυψη. Σε αυτό το πλαίσιο αναφέρομαι στην αγάπη ως το ενδιαφέρον που δείχνουμε για κάτι που μας αφορά. Έχω μια ισχυρή αίσθηση ότι αυτό θα είναι ένα σημαντικό θέμα για την ανθρωπότητα από τώρα και στο εξής. Η βίαιη δολοφονία του George Floyd στις ΗΠΑ έφερε ξανά στην επιφάνεια όλα τα συναισθήματα (πόνο, στεναχώρια, θυμό, θλίψη και άλλα) και τις αναμνήσεις που ένα έγχρωμο κομμάτι της ανθρωπότητας εξακολουθεί να υποφέρει σήμερα. Για μερικούς ανθρώπους η αγάπη σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ζωντανοί, ελεύθεροι, ίσοι, άξιοι σεβασμού και καλά. Για κάποιους άλλους ανθρώπους η αγάπη σημαίνει αγάπη προς την οικογένειά τους, τη φυλή τους, το χρώμα τους, θεωρώντας άλλους ανθρώπους διαφορετικών χαρακτηριστικών ως κάπως "λιγότερους". Σίγουρα, δεν μπορώ να βρω κανένα λόγο να δικαιολογήσω (να το καταστήσω δίκαιο) την πράξη και νομίζω ότι είναι σημαντικό να την καταλάβουμε. Ο "εχθρός" που είδε ο αστυνομικός στον George Floyd δεν είχε πιθανότατα καμία σχέση με τον ίδιο τον George. Hταν πιθανώς οι συσσωρευμένες πεποιθήσεις και συναισθήματα που ο αστυνομικός έχει σχηματίσει και φέρει για αυτό που κάποιος σαν τον George Floyd σήμαινε γι ' αυτόν. Οι θεωρημένες απειλές θα μπορούσαν να είναι οι άνδρες, οι γυναίκες, οι ομοφυλόφιλοι, οι τρανσέξουαλ, οι μετανάστες και ούτω καθεξής που δεν ταιριάζουν με τον κανόνα και δεν είναι οι ίδιοι με την επικρατούσα προοπτική. Η ερμηνεία μου είναι ότι οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν βία προς έναν άλλο άνθρωπο, το κάνουν επειδή αγαπούν κάτι άλλο περισσότερο από αυτό που τον άλλο άνθρωπο, όπως είναι η "κανονικότητα", η "ανωτερότητα", τα "δικαιώματα", η "ασφάλεια" κλπ. τους σε βάρος του ατόμου που βλάπτουν. Μπορούμε να τιμωρήσουμε ατομικά και συλλογικά με οποιονδήποτε τρόπο θέλουμε αυτούς τους ανθρώπους και, παρόλα αυτά, ίσως να μην καταφέρουμε με κάποιο τρόπο να τους διδάξουμε ότι η αγάπη μπορεί να περιλαμβάνει όλα τα αντίθετα, όλες τις διαφορές, οτιδήποτε δεν είναι σαν εμάς. Στη φύση τα ζώα σκοτώνουν το ένα το άλλο κυρίως από την ανάγκη τους για επιβίωση. Ίσως είναι καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε εξελιχθεί από το να είμαστε απλώς σε αυτή την κατάσταση επιβίωσης. Δεν σημαίνει ότι έχουμε σταματήσει να είμαστε ζώα με ακατέργαστα ένστικτα (τα εξελικτικά μέρη του εγκεφάλου είναι ακόμα στο κεφάλι μας για την επιβίωσή μας!), σημαίνει απλώς ότι μπορούμε συνειδητά να επιλέξουμε να μην είμαστε σε αυτή την κατάσταση και να οικοδομήσουμε έναν κόσμο βασισμένο στην αλήθεια, την εμπιστοσύνη και την αγάπη! Για αιώνες τώρα ζούμε τη ζωή μας συλλογικά θεωρώντας τις επικρατούσες συμπεριφορές, πεποιθήσεις και χαρακτηριστικά ως "κανονικές" και οτιδήποτε δεν τους μοιάζει ως "ανώμαλο" με πολύ πόνο για τους τελευταίους. Επικρίνουμε τους άνδρες ως αδύναμους και μαλακούς, τις γυναίκες ως ευαίσθητες και προκλητικές, τους ομοφυλόφιλους ως φυσικά λάθη, τους ανθρώπους του χρώματος, τους μετανάστες και τους ψυχικά ασθενείς ως επικίνδυνους. Αυτή είναι η ρητορικη της κανονικότητας που μπορεί να μην τολμούσε ποτέ η ίδια να είναι διαφορετική και μοναδική και όμως είναι αρκετά "ισχυρή" για να βλάψει το "μη φυσιολογικό" με τόσους πολλούς τρόπους. Στην Ελλάδα (παρόμοια με άλλα μέρη του κόσμου) αυτό εξακολουθεί να είναι αρκετά ισχυρό, καθώς οι λιγότερο "φυσιολογικοί" άνθρωποι δε αναγνωρίζονται για το ποιοί πραγματικά είναι, αλλά υπάρχουν κυρίως μέσα από τις διαφορές τους στον επικρατούντα τρόπο ζωής. Θα πρότεινα σε όποιον διαβάζει αυτό το άρθρο, να ρωτήσει τον εαυτό του: τι αγαπάτε στη ζωή σας; Τι είναι σημαντικό για εσάς τώρα; Γράψτε τις απαντήσεις σας σε ενα χαρτί, περάστε λίγο χρόνο μαζί τους, σκεφτείτε τις καλά τις απαντήσεις σας. Είναι η ζωή σας για την οποία μιλάμε! Αν θέλετε να πάτε βαθύτερα, μείνετε λίγο στη σιωπή και αναρωτηθείτε: σε τι είστε αφοσιωμένοι; τι είναι αυτό που υπηρετείτε στη ζωή σας; Αγάπη, χρήματα, μίσος, υγεία, δύναμη, φιλία, ανάπτυξη, ομορφιά, ολότητα, Θεό, ενότητα, δημιουργικότητα, αγάπη και ούτω καθεξής; Να είστε ειλικρινείς με τον εαυτό σας, αυτές είναι οι απαντήσεις σας και μόνο εσείς μπορείτε να τις διαβάσετε εκτός και αν αποφασίσετε να τις μοιραστείτε με κάποιον. Η δημιουργία ειλικρινών απαντήσεων θα σας επιτρέψει να γειώσετε τον εαυτό σας, να αισθανθείτε αγκυροβολημένοι, να τιμήσετε αυτό που είναι σημαντικό για εσάς και να το αφήσετε να κατευθύνει τη ζωής σας. Μπορεί να αισθανθέιτε έκπληκτοι, μπορεί να είναι δύσκολο να τις αναγνωρίσετε, ίσως να μην έχετε ιδέα, και αυτό είναι εντάξει.. Αφήστε τες να αναδυθούν, να είστε ευγενικοί και καλοί με τον εαυτό σας. Η ψυχή σας προσπαθεί να σας μιλήσει, δώστε χρόνο να την ακουσετε. Φανταστείτε να ζείτε και να μιλάτε από αυτό το μέρος, τι χαρά! Και είναι πιθανό! Τώρα που πρέπει να επανεφεύρουμε κάπως την κανονικότητά μας, ας είμαστε πιο ειλικρινείς με τον εαυτό μας, πιο γενναιόδωροι, πιο αγαπημένοι, πιο ανοιχτόμυαλοι, πιο κατανοητικοί και ολόκληροι. Ο κόσμος, όπως και η ζωή μας, είναι μια αντανάκλαση της κατάστασης του νου μας, του ποιοί είμαστε. Με αγάπη, Παναγιώτης Αγαπητέ Αναγνώστη,
Υπάρχουν τόσα πολλά που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή και χρειάζεται χρόνος για να τα επεξεργαστούμε όλα αυτά. Ήταν δύσκολο να προσπαθεί κανείς να βγάλει κάποιο νόημα με τόσες πολλές νέες πληροφορίες που εμφανίζονται κάθε μέρα. Με αυτό κατά νου, ήθελα, όπως πάντα, να χρησιμοποιήσω κάποιες από αυτές τις πληροφορίες κάτω από ένα θέμα, ίσως σε μια προσπάθεια να βάλω τα πράγματα σε τάξη και σε προοπτική και να επισημάνω αυτό που βλέπω ως ουσιαστικό, παρόν και σημαντικό. Έχω ήδη γράψει για μερικά από τα πιθανά διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από τον κορωνοϊό και τις συνέπειές του. Καθώς εμφανίζονται νέες πληροφορίες, είναι σημαντικό, για μένα τουλάχιστον, να κατανοήσουμε τυχόν νέα μαθήματα και να προσαρμόσουμε τις απαντήσεις μας σε αυτά. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή αρχίζουμε να βγαίνουμε σιγά σιγά από την καραντίνα και μας επιτρέπονται κάποιες περισσότερες ελευθερίες από ό, τι πριν. Δεν είχε νόημα να συνεχίσουμε σε κατάσταση αποκλεισμού, καθώς οι νέες μολύνσεις και οι θάνατοι είναι πραγματικά χαμηλοί αυτή τη στιγμή. Κατά τη γνώμη μου, αργά ή γρήγορα όλοι θα μολυνθούμε και θα αναπτύξουμε αντισώματα που αποτελούν τη φυσική μας σωματική προστασία μέχρι να βρεθεί ένα αποτελεσματικό εμβόλιο παρόμοια με την κανονική κατάσταση της γρίπης. Το κύριο θέμα που πλανάται μέσα στο μυαλό μου αυτές τις μέρες είναι αυτό της "αλήθειας". Αισθάνομαι ότι υπάρχει υπερβολή των ανακοινωθέντων μέτρων από τις κυβερνήσεις και αρκετά δυσανάλογα με το βαθμό απειλής από τον ιό. Τα ποσοστά θνησιμότητας σε σύγκριση με τα μολυσμένα άτομα με ή χωρίς συμπτώματα (διαγνωσμένα και μη διαγνωσμένα) δεν είναι τόσο υψηλά όσο αναμενόταν αρχικά. Αποδείξεις που με κάνουν να αμφισβητώ με καχυποψία την προθυμία με την οποία οι κυβερνήσεις σπέυδουν να λάβουν αυτά τα περιοριστικά μέτρα. Οι κάμερες στα σχολεία, η απομάκρυνση των νοσούντων συγγενών από το σπίτι, η παρατεταμένη κοινωνική αποστασιοποίηση από τους φίλους και τους αγαπημένους φαίνονται ακραία μέτρα σε σύγκριση με τη σκληρότητα της κατάστασης μέχρι στιγμής. Καταλαβαίνω ότι υπάρχουν πολλές άγνωστες παράμετροι μέχρι στιγμής, συμπεριλαμβανομένων των ποσοστών μόλυνσης, της συμπεριφοράς του ιού κ. λπ., αλλά είναι πραγματικά εκπληκτικό για μένα ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν αντιδράσει έτσι πριν σε άλλες "απειλητικές για τη ζωή" καταστάσεις όπως η φυσιολογική γρίπη και οι πληθυσμοί που λιμοκτονούν καθημερινά. Επιπλέον, αντί να περιμένουν να δουν τις εξελίξεις του ιού και της επιστήμης, είναι πολύ γρήγοροι στο να επεξεργαστούν αυστηρά μέτρα. Φαίνεται επίσης μέχρι στιγμής ότι τα ένστικτά επιβίωσής μας είναι επιλεκτικά και επαφίονται στην κάθε χώρα, καθώς κάθε χώρα λαμβάνει τα δικά της μέτρα με βάση την αντίληψή και την εκτίμησή της για την 'πραγματικότητα' του ιού. Αυτό είναι ακριβώς το κύριο σημείο μου: ότι ζούμε τη ζωή μας με βάση την αλήθεια που γνωρίζουμε για τον εαυτό μας και πιστεύουμε για τους άλλους. Για παράδειγμα, αν μας πει μια αρχή ότι κάθε Κινέζος είναι μια απειλή για εμάς, καθώς μπορεί να μας μολύνει, τότε θα μπορούσαμε να το πιστέψουμε ως πραγματικότητα και να αρχίσουμε να κατασκευάζουμε τη ζωή μας γύρω από αυτή την "αλήθεια". Έτσι, θα αποφεύγουμε τους Κινέζους με κάθε κόστος, θα χρησιμοποιήσουμε μάσκες, γάντια και οτιδήποτε μπορούμε για να προστατευθούμε από αυτούς, ακόμη και να ευχηθούμε να εγκαταλείψουν τις χώρες μας για να παραμείνουμε υγιείς. Δεν θα τους αναγνωρίζαμε πια ως ανθρώπους που μπορούν να νοσούν, ως γείτονες, φίλοθς κ. λπ., αλλά ως πιθανή μολυσματική κινητή 'βόμβα' από την οποία πρέπει να διαχωρίσουμε τον εαυτό μας. Για να ακολουθήσουμε τους κανόνες κάποιου, σημαίνει ότι υπάρχει η πεποίθηση ότι οι κανόνες αυτοί βασίζονται στην ειλικρίνεια και τη διαφάνεια των προθέσεων. Ως παιδιά υπακούουμε στην τιμωρία από τους γονείς ως έναν τρόπο να μάθουμε τον "καλό" τρόπο συμπεριφοράς σε αντίθεση με τον "κακό". Το "καλό και το "κακό" σε αυτή την περίπτωση ορίζονται από αυτό που οι γονείς πιστεύουν ως καλό ή κακό που με τη σειρά τους μπορεί να έχουν μάθει από τους γονείς τους και ούτω καθεξής. Αυτή είναι η τελική δύναμη των γονέων, που υπό το ρόλο μιας "φροντίζουσας αρχής" μπορεί να διαμορφώσει τη συμπεριφορά των παιδιών τους μέσω τιμωρίας και ανταμοιβής (προγραμματισμός). Είναι σαφές ότι σε κάποιο επίπεδο όλοι παίζουμε "κρυφτό" με ψέματα ο ένας απο τον άλλο. Προσπαθούμε συνεχώς να διαπραγματευόμαστε την αλήθεια μας με την αλήθεια των άλλων αποκαλύπτοντας ένα παιχνίδι δυσπιστίας. Αυτό που πραγματικά με πληγώνει σε αυτό που ζούμε τώρα είναι ότι φαίνεται όλο και πιο πιθανό ότι μας λένε ψέματα, με τον ίδιο τρόπο που έχουμε οι ίδιοι πεί ψέματα όταν δεν έχουμε ακολουθήσει τους κανόνες της καραντίνας. Υπάρχει πάντα ένας λόγος για τον οποίο κάποιος ψεύδεται. Ενώ είναι σαφές ότι οι άνθρωποι ψεύδονται όταν παραβιάζουν τους κανόνες καραντίνας διακινδυνεύοντας να κάνουν μια δραστηριότητα που απολαμβάνουν, δεν είναι τόσο σαφές αλλά και εξαιρετικά ύποπτο γιατί οι κυβερνήσεις ψεύδονται όταν δηλώνουν ψευδείς λόγους θανάτου υπέρ του ιού. Εάν ο ιός είναι η απειλή, γιατί δηλώνουν ότι σκότωσε περισσότερους ανθρώπους από ό, τι πραγματικά έκανε; Γιατί μας ζητάνε να γίνουμε τόσο αποστειρωμένοι αποδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό μας σύστημα που πραγματικά μας προστατεύει; Κάτι δε βγάζει ακριβώς νόημα. Κάθε ψέμα που λέγεται δημιουργεί ένα κενό στην 'κόλλα' οποιασδήποτε σχέσης, την εμπιστοσύνη. Τις τελευταίες εβδομάδες ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας παρακολουθεί τη δίκη δύο νεαρών ανδρών που βίασαν και σκότωσαν με πολύ βίαιο τρόπο μια νεαρή κοπέλα. Η εμπιστοσύνη του κοριτσιού προδώθηκε καθώς συνέναισε να τους συναντήσει, ίσως και να κάνει σεξ μαζί τους, αλλά όχι να βιαστεί και να σκοτωθεί. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό και στενάχωρο για όποιον έχει λίγη ενσυναίσθηση να συνειδητοποιήσει ότι κάποιος άλλος, για οποιονδήποτε λόγο, μπορεί να υποθέσει ότι "είναι εντάξει" να είναι κυρίαρχος στο τι πρόκειται να συμβεί στη ζωή ενός άλλου. Αναρωτιέμαι πραγματικά ποιος θα μπορούσε να έχει διδάξει σε αυτούς τους δύο νεαρούς άνδρες ότι "είναι εντάξει" να κάνουν έναν άλλο ανθρώπο και ιδιαίτερα μια γυναίκα, να υποφέρει και να της πάρουν τη ζωή της. Όχι μόνο καταχράστηκαν την εμπιστοσύνη της, αλλά και δεν είχαν το θάρρος να πουν την αλήθεια στο δικαστήριο και η πραγματική αλήθεια δεν θα γίνει ποτέ γνωστή καθώς το κορίτσι δεν είναι πια ζωντανό για να την πει. Η αλήθεια θάφτηκε και μόνο μερικά από τα ίχνη της μπορούν να βρεθούν. Αυτό είναι μόνο ένα "μικρό" παράδειγμα για το τι είναι ικανή η ανθρώπινη φύση να κάνει. Για χιλιάδες χρόνια αλληλοσκοτωνόμαστε στο όνομα χωρών, θρησκειών, δικαιοσύνης, δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αασφάλειας, κέρδους και άλλων. Ω ναι, συνηθίζαμε να πιστεύουμε αυτές τις αλήθειες, κάνοντας τις δολοφονίες στα μάτια μς δικαιολογημένες, αλλά ήταν πραγματικά; Είναι εντελώς διαφορετικό να σκοτώνει κανείς από αυτοάμυνα από το να σκοτώνει για άλλους λόγους. Θυμηθείτε ότι όλοι οι νόμοι είναι κατασκευασμένοι από τον άνθρωπο, επομένως μεταβλητοί και κυρίως αντανακλούν το πού βρίσκεται πραγματικά η εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος μια δεδομενη χρονική στιγμή. Όχι πολύ καιρό πριν, ο νόμος επέβαλε την ύπαρξη σκλάβων! Το ενδιαφέρον μου είναι να ακολουθήσω την παρουσία του φωτός σε κάθε σκοτεινή γωνία. Δεν μπορεί, άλλωστε, να υπάρξει πραγματική εκτίμηση του φωτός, αν δεν έχουμε βιώσει το σκοτάδι και, όμως, η επιλογή του σκότους είναι ένα άλλο πράγμα. Κάθε ένας από εμάς είναι μέρος του ίδιου συνεχώς διευρυνόμενου όλου, της ύπαρξης, και μας έχουν δοθεί σε όλους η ικανότητα να βρούμε τη δική μας αλήθεια μέσα σε αυτήν. Πρέπει όμως να την ψάξουμε βαθιά μέσα μας. Πρέπει να αναρωτηθούμε: "αισθάνομαι ότι αυτό είναι σωστό για μένα ή είναι κάτι που μου λένε και συναινώ σε αυτό τυφλά, επειδή δεν ξέρω τίποτα άλλο;'. Η στάση για την αλήθεια κάποιου απαιτεί θάρρος και ακεραιότητα παρόμοια με την ανάγκη του σώματός μας για νερό για να συντηρηθεί. Δυστυχώς, αυτό που συνέβη με τους δύο νεαρούς άνδρες ήταν ότι η εσωτερική τους πυξίδα αγάπης, σεβασμού και συμπόνιας δεν λειτουργούσε και ένα άλλο πρόγραμμα που ενδεχομένως τους το έμαθαν οι γονείς τους, είχε αναλάβει την πυξίδα. Ανεξάρτητα από το τί μας είχαν διδάξει οι γονείς μας, τι μας λένε οι κυβερνήσεις, ποιοί είναι οι κοινωνικοί κανόνες, έχουμε πάντα την επιλογή να αλλάξουμε τα πράγματα για να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας. Ο Θεός, το Σύμπαν, το Φως θέλουν να είμαστε ελεύθεροι και ειρηνικοί μόνο αν το επιλέξουμε να είμαστε έτσι κάθε μέρα. Η εμπιστοσύνη στον "λάθος αφέντη" θα έχει καταστροφικές συνέπειες για εμάς και τους άλλους, παρόμοιες με αυτές που συνέβησαν με τους νέους άνδρες. Η επιλογή είναι πάντα δική μας... Με αγάπη, Παναγιώτης |
Παναγιώτης ΓουμαλάτσοςΨυχοθεραπευτής, Transformational Coach και Archives
March 2023
Categories |
Proudly powered by Weebly